Speelt Macron na de PS nu ook rechtse Républicains uit elkaar?

"Dit is een persoonlijke beslissing, het is geen politiek akkoord. Gaat de nieuwe premier nu de kandidaten van Macron steunen bij de volgende parlementsverkiezingen of die van Les Républicains?", zo reageerde Bernard Accoyer, de secretaris-generaal van de conservatieve Républicains zuur op de benoeming van zijn partijgenoot Edouard Philippe (foto in tekst) tot premier.

Enerzijds lijkt de beweging "La République en Marche" (LRM) van de nieuwe president Emmanuel Macron nu de verscheurdheid in Frankrijk te willen aanpakken door bruggen te bouwen met gematigde politici van links en rechts.

Dat moet wel, Macron is dan wel president, maar hij moet nu wel nog een meerderheid krijgen bij de volgende parlementsverkiezingen in juni. Zijn beweging LRM wil tal van nieuwkomers op de lijsten zetten, maar er is uiteraard ook ervaring nodig. Die hoopt hij te vinden door "bruggen te bouwen" naar gematigde figuren, zowel bij centrumlinks als centrumrechts als bij de centrumpartij MoDem van François Bayrou.

De Franse krant Le Monde merkt op dat je het ook anders kan bekijken: Macron lijkt bezig de PS en de LR op te peuzelen door de "nuttige en niet-aangebrande figuren" naar zijn nieuwe beweging te doen overlopen en de rest af te stoten als "restanten van het Ancien Régime", de oude politieke cultuur die de Franse kiezers nu blijkbaar hebben uitgespuwd.

Als dat lukt, ontstaan een brede "parti du président" die in alliantie met gematigde centrumfiguren Macron kan verzekeren van een stevige basis in het parlement om zijn geplande hervormingen door te voeren, desnoods tegen straatprotest in. 

Het traditionele "tweestromenland" met een grote linkse en een grote" rechtse partij die haasje-over springen om de macht, is door de Franse kiezers afgestraft. Macron weet dat tal van mensen bij de PS en LR niet vies zijn van op de winnende trein te springen. Sommigen zullen zich graag willen aansluiten bij een nieuw en "proper" project, anderen uit puur opportunisme, maar ook dat is natuurlijk politiek.

Met de keuze voor een de erg erg linkse kandidaat Benoit Hamon (rood in foto in tekst) heeft de PS van ex-president François Hollande een historisch slechte score opgetekend bij de presidentsverkiezingen. Gematigde PS'ers zoals Hollande zelf, ex-premier Jean-Marc Ayrault en minister van Defensie Jean-Yves Le Drian riepen dan maar op om voor Macron te stemmen. De harde linkerzijde van de PS zag bovendien haar kiezers weglopen naar de radicaal-linkse presidentskandidaat Jean-Luc Mélenchon, die zich nu profileert als de "echte linkse oppositie".

Ook de centrumrechtse Républicains zijn in een broedersstrijd verwikkeld nadat presidentskandidaat François Fillon (blauw in foto in tekst) volledig onderuit is gegaan door schandalen, de verwijten voor de verloren verkiezingen over en weer en de kopstukken vechtend over straat rollen. Met zijn premier heeft Macron nu een opening gemaakt naar ontevreden Républicains en het is nu afwachten hoeveel er daarvan op het Macron-schip gaan springen. De LR-burgemeesters van Angers en Reims zouden klaar staan om die sprong te wagen.

Het bijeenharken van al die centrumfiguren houdt echter ook risico's in. Een oude politieke cultuur laat zich niet zomaar veranderen, er bestaat de kans op onderlinge ruzies en verschillende visies en het zal voor president Macron een hele klus zijn om zijn nieuwe grote beweging in het centrum bijeen te houden.

"Inédit" (onuitgegeven) noemt Le Monde dat, maar dat klopt niet helemaal. In de jaren 70 smeedde toenmalig liberaal president Valéry Giscard d'Estaing ook een "presidentiële meerderheid" om zich heen in zijn UDF. Ook dat ging niet zonder conflicten, maar het leiderschap van VGE volstond om daarmee te regeren.