Twee steenrijke Russen doen afstand van Russische nationaliteit, maar meeste oligarchen laten Poetin niet vallen

De stap van het tweetal, dat hun softwarebedrijf in 2020 verkocht voor 5 miljard dollar, wordt gemeld door het zakenblad Forbes. De zakenlieden stonden tot 2021 vijf jaar lang in de Forbes-lijst van tweehonderd rijkste Russen. Deze groep is sinds de oorlog in Oekraïne het doelwit van westerse sancties, waarbij onder andere hun jachten worden afgepakt.

Baranov, wiens vermogen door Forbes wordt geschat op 770 miljoen dollar, kondigde vorig jaar al aan dat hij afstand zou gaan doen van zijn nationaliteit. Dit is nu afgerond.

De zakenman liet zich op LinkedIn kritisch uit over de oorlog. Hij zei dat de invasie hem ‘diep lijden’ bezorgde. “Ik ben een privépersoon en maak nooit openbare opmerkingen, vooral niet over de politiek”, schreef Baranov. “Ik maak een zeldzame uitzondering omdat ik diep geschokt ben door de Russische speciale operatie.” Dit is de term die Rusland gebruikt voor de invasie.

Timasjev, die volgens Forbes goed is voor 680 miljoen dollar, heeft zich niet uitgelaten over zijn stap. Het tweetal is nu staatsburger van Cyprus, maar de ondernemers wonen al jaren in Zwitserland en de VS. Cyprus is een populaire plek voor rijke Russen om hun vermogen te verbergen. Vorig jaar bleek uit een onderzoek van de internationale journalistieke onderzoeksgroep ICIJ dat 67 van de 105 Russische miljardairs die toen op de Forbes-lijst van rijkste mensen stonden, actief waren op Cyprus.

Afstand van Poetin

De oligarchen gebruikten financiële bedrijfjes op het eiland om te verhullen hoe rijk ze waren en om aan de westerse sancties te ontkomen. Kort na de Russische inval werden meer dan vijftig miljardairs uit Rusland getroffen door de internationale sancties. Van hen waren 25 klant van de Cypriotische bedrijfjes. Zij zochten hun toevlucht tot het eiland na de Russische annexatie van de Krim in 2014, toen het Westen Moskou en Russische oligarchen ook al strafte met sancties.

Het aantal rijke Russen dat sinds de Oekraïne-oorlog sancties aan hun broek kreeg, is gestegen tot boven de honderd. Behalve jachten en huizen die worden afgepakt, worden ze ook getroffen door reisbeperkingen en door hun banktegoeden te bevriezen. Hoewel er nu negen rijke Russen het hebben aangedurfd om hun paspoort in te leveren, hebben de sancties er niet toe geleid dat de oligarchen afstand nemen van president Vladimir Poetin.

Een van de bekendste die het tot nu toe aandurfde is bankier Oleg Tinkov, wiens vermogen wordt geschat op 4,7 miljard dollar. De oprichter van de Tinkoff Bank, een van de grootste Russische kredietverstrekkers, liet acht maanden na de invasie weten dat hij afstand had gedaan van zijn staatsburgerschap. Tinkov, die zijn moederbedrijf ook registreerde op Cyprus, haalde toen hard uit naar Poetin.

Rijkste Rus

“Ik kan en wil niet geassocieerd worden met een fascistisch land dat een oorlog is begonnen met een vreedzaam buurland”, aldus Tinkov op Instagram. “Ik hoop dat meer prominente Russische zakenlieden mij zullen volgen, zodat het Poetins regime en zijn economie verzwakt en hij uiteindelijk wordt verslagen. Ik haat het Rusland van Poetin.”

Een van de eerste Russische miljardairs die zijn paspoort inleverde, was techinvesteerder Joeri Milner, goed voor 5,9 miljard dollar. “De aanval van Rusland op Oekraïne is een aanval op ons gezond verstand, de waarheid en de verlichting, en zijn nucleaire retoriek brengt nu de hele mensheid in gevaar”, aldus Milner, die sinds de Krim-annexatie al niet meer in Rusland woont.

Door de Oekraïne-oorlog en de sancties zagen veel Russische oligarchen hun vermogen met miljarden afnemen. Een jaar later hadden ze dit weer goed gemaakt, mede door de stijging van de prijzen van grondstoffen. De 110 miljardairs die in 2023 op de Forbes-lijst stonden, zagen hun vermogen stijgen tot 505 miljard dollar, vergeleken met 353 miljard dollar het jaar daarvoor. De rijkste man van Rusland, Andrej Melnitsjenko die rijk werd met kunstmest, was volgens Foirbes goed voor zo’n 25 miljard dollar.