Minder dan twee minuten, langer had de mannelijke orka ‘Starboard’ op 18 juni 2023 niet nodig om voor de kust van de Zuid-Afrikaanse Mosselbaai een witte haai aan te vallen en zijn lever te verorberen. Aanvallen van orka’s op een witte haai zijn niet uniek, maar doorgaans trekken de orka’s wel samen met enkele soortgenoten ten aanval, en duurt zo’n jacht een uur of twee. Dit keer dus niet, al betrof het een nog jonge witte haai, die naar schatting zo’n 100 kilo woog en 2,50 meter lang was. Ter vergelijking: een volwassen witte haai kan 6,5 meter lang worden en 2,5 ton wegen.

Het incident staat beschreven in het African Journal of Marine Science. Kort na 14.00 uur zetten de onderzoekers per boot de achtervolging in op twee orka’s: Starboard en Port. Al snel beschrijven ze hoe de geur van haaienlever waarnamen, wat duidt op de vangst van een haai. Nauwelijks een uur later, om 15.02 uur, zagen de wetenschappers een jonge witte haai aan het wateroppervlak verschijnen, op de voet gevolgd door Starboard. De orka nam de linker borstvin van de haai beet, rukte de haai open en richtte zich uiteindelijk op zijn ingewanden ontnam. Starboard verdween kort om dan weer met een stuk lever in zijn mond op te duiken.

Een van de betrokken wetenschappers, Alison Towner van de Rhodes Universiteit in Grahamstown, beschrijft het incident als “ongekend” en “verbazingwekkend”. “Dit zijn baanbrekende inzichten in het roofgedrag van deze soort”, citeert CNN haar.

Voorliefde

Orka’s Starboard en Port lijken een voorliefde te hebben voor haaienvlees. Maar hun gedrag leidt bij wetenschappers tot de vrees dat haaien uit kustgebieden zouden kunnen worden verdreven. “Ondanks mijn ontzag voor deze roofdieren, maak ik me steeds meer zorgen over het evenwicht in de mariene ecologie van kustgebieden”, zegt wetenschapper Primo Micarelli, die getuige was van de aanval.

“Hoewel we geen bewijs hebben over de specifieke oorzaken van hun gedrag, zou de komst van de twee orka’s in verband kunnen houden met bredere veranderingen in het ecosysteem”, aldus Towner. “Het is duidelijk dat menselijke activiteiten, zoals klimaatverandering en industriële visserij, onze oceanen onder druk zetten. Om deze dynamiek volledig te kunnen begrijpen, is aanvullend onderzoek essentieel. Er blijven nog steeds veel vragen onbeantwoord over deze orka’s en waar ze vandaan komen.”