ACV wil geboorteverlof gelijktrekken, maar daar hangt een stevig prijskaartje aan vast

Moeders betalen een hoge prijs voor het ouderschap en dan gaat het niet alleen over de effecten van langdurige blootstelling aan de muziek van Kapitein Winokio. Onderzoek van het economiedepartement aan de ULB toont aan dat het inkomen van vrouwen tot acht jaar na de bevalling met 43 procent afneemt, terwijl die daling zich bij mannen niet voordoet. Om die ongelijkheid weg te werken, stelt de ACV voor om kort na de geboorte al in te grijpen.

Vrouwen genieten 15 weken moederschapsrust, terwijl vaders en meemoeders het met 20 dagen moeten doen. Dat cijfer werd sinds 2021 al verdubbeld, maar de vakbondsorganisatie mikt op een volledige gelijkstelling. Ze pleit ervoor om mensen te verplichten tien weken aan verlofdagen op te nemen, zo zou het makkelijker moeten zijn om een gelijke verdeling van de huishoudelijke taken te bereiken.

Het is een voorstel dat de staatskas een aardige stuiver zou kosten. In 2021 gaven alle mutualiteiten samen ruim 432 miljoen euro uit aan moederschapsrust. Vaders en meemoeders dezelfde verlofregeling gunnen zal een totaal kostenplaatje van minstens 900 miljoen euro opleveren.

Vakbondscritici morren waarschijnlijk over een voorstel dat mensen die willen werken collectief naar huis stuurt, maar volgens professor human-resourcemanagement Marijke Verbruggen (KU Leuven) is de verplichting zo gek nog niet. Moeders zijn door de fysieke impact van een zwangerschap sowieso vaker afwezig, waardoor ze kansen op de werkvloer missen. Door andere ouders eenzelfde periode thuis te laten, valt die initiële ongelijkheid weg. “Maar eigenlijk is het stigma nog belangrijker. Werkgevers anticiperen erop dat vrouwen meer zorgtaken zullen opnemen en het zit ingebakken in de systemen.”

Uiteraard zijn er ook moeders die er zelf voor kiezen om na de geboorte minder te werken, maar de vraag is wat voor hen de doorslag geeft. Meestal gaat de partner die het minst verdient deeltijds werken, wat in ons land nog altijd vaker de vrouw is. “Als een man om extra ouderschapsverlof vraagt of niet meer voltijds aan de slag wil zijn, wordt hij daar gemiddeld ook zwaarder voor gesanctioneerd.”

Populair

Het geboorteverlof werd de voorbije jaren al uitgebreid van tien naar twintig dagen en de populariteit van het systeem groeit. Zo’n 86 procent van de werknemers en ambtenaren neemt zijn verlofdagen nu al volledig op, tegenover 53 procent van de zelfstandigen. Groen lanceerde vorig jaar al een voorstel om beide ouders vijftien weken verlof te gunnen, maar gelet op het groeiende begrotingstekort is de kans klein dat het snel in de praktijk gebracht wordt.

Dat weerhield enkele bedrijven er echter niet van om zelf een regeling uit te werken. Sinds 2021 biedt Volvo Cars werknemers die minstens een jaar in dienst zijn 24 weken ouderschapsverlof aan. Tijdens die periode hebben ze recht op 80 procent van hun loon, wat Ivan Hassan (29) als logistiek medewerker bij het bedrijf erg waardeerde. Na de geboorte van zijn derde kind bleef hij twee maanden thuis. “Ik heb dat enorm geapprecieerd”, vertelt hij. “Het was belangrijk om een band met de baby op te bouwen. Als je maar twee uur thuis bent ’s avonds, is dat een stuk lastiger.”

Ouders tijdens de eerste maanden na een bevalling meer tijd met hun kind gunnen, heeft ook op lange termijn gunstige gevolgen. Een Duits onderzoek uit 2015 bewees dat vaders tijdens het geboorteverlof meer zorgtaken op zich namen en na twee maanden ook meer huishoudelijke taken deden. Nadien hielden ze die gelijkere verdeling ook langer aan. “Zodra je ergens een gewoonte van gemaakt hebt, houd je het ook beter vol. Zeker omdat dan ook het excuus voor de vader wegvalt dat hij iets niet kan”, aldus Verbruggen.

Een aandachtspunt is wel dat mensen tijdens het ouderschapsverlof een stuk minder verdienen dan wanneer ze werken. Onderzoek van Hildegard Van Hove (Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen) toont aan dat arbeiders tijdens het geboorteverlof gemiddeld 101,73 euro per dag ontvangen, terwijl dat tijdens de moederschapsrust 53,26 euro per dag is. Het ACV wil die laatste cijfers omhoogtrekken zodat moeders 82 procent van hun begrensd loon krijgen, maar zelfs dan blijft de kloof groot. Wie weinig verdient, geeft nu al aan dat een periode met extra verlof zeer moeilijk te financieren valt. Daar staat wel tegenover dat een verplichting zowel voor de werkgever als de werknemer duidelijkheid biedt.

“Uit ons onderzoek blijkt dat heel wat vaders en meeouders combinatiestress ervaren”, zegt Van Hove. Verschillende ballen in de lucht houden is niet evident, aangezien er vaak tegenstrijdige verantwoordelijkheden zijn. Een dag telt nog steeds maar 24 uur en het is onmogelijk om tegelijkertijd de perfecte ouder en een ideale werkkracht te zijn. Al is die bezorgdheid veel moeders waarschijnlijk niet geheel onbekend.