AI diept digitale kloof verder uit: ‘Wie AI omarmt, zal zich efficiënter door digitale maatschappij kunnen bewegen’

Netflix had meer dan drie jaar nodig om een plaats in de Vlaamse huiskamers te veroveren. TikTok deed er zelfs zes jaar over om bij meer dan vijftien procent van de Vlamingen op de smartphone te belanden. In vergelijking daarmee vliegt artificiële intelligentie en alle toepassingen die daarop gebaseerd zijn aan een nooit geziene snelheid onze levens binnen. Dat blijkt uit de nieuwe digimeter, een jaarlijks grootschalig onderzoek dat peilt naar welke technologie de Vlaming in huis heeft, wat hij ermee doet en hoe hij zich daarbij voelt.

“Nooit eerder in de geschiedenis van de Digimeter – die vijftien jaar bestaat – dook er een technologie of platform op dat zo snel een doorbraak bij het brede publiek wist te forceren”, zegt Lieven De Marez, die als directeur maatschappij en innovatie bij imec-ugent de studie coördineert.

De cijfers spreken voor zich. Tachtig procent van de ondervraagden geeft aan de technologie te kennen, één Vlaming op de drie heeft het ook al gebruikt en 18 procent noemt zichzelf een gewoontegebruiker van AI-diensten zoals ChatGPT die tekst, beeld, muziek of spraak genereren.

Sneller en efficiënter

Vooral bij jongeren is het gebruik van AI wijdverspreid. Bij de 18- tot 24-jarigen gebruikt 42 procent minstens maandelijks een dienst als ChatGPT. “Wanneer we verder uitsplitsen naar studenten, geeft de helft van die populatie aan dat ze AI gebruiken.” Naar de reden waarom is het niet ver zoeken. Gebruikers geven aan dat ze hun werk sneller en efficiënter klaar krijgen dankzij AI-technologie.

“En de opmars van ChatGPT en consoorten lijkt nog niet meteen stil te vallen”, voorspelt De Marez. “61 procent van de Vlamingen geeft aan nieuwsgierig te zijn naar de toepassingen en mogelijkheden van AI en 32 procent laat weten geïnteresseerd te zijn om AI-toepassingen in de nabije toekomst vaker te gebruiken in het dagelijks leven.”

Maar niet iedereen is even enthousiast. Vorig jaar gaf een groeiende groep Vlamingen al aan dat het tempo waarop technologie evolueert hen stilaan naar adem deed happen. De doorbraak van AI maakt die ademnood nog net iets acuter.

Zo maakt 64 procent zich zorgen over de negatieve impact die AI-toepassingen kunnen hebben. Het gaat dan vooral over de verspreiding van foutieve informatie (71 procent), de angst om geen onderscheid te kunnen maken tussen menselijke creaties en AI-varianten (64 procent) en de schrik dat AI in de toekomst de eigen job kan overnemen (35 procent).

Zijlijn

Op die manier dreigt de digitale kloof nog net iets dieper te worden, waarschuwt De Marez. “Mensen die AI omarmen zullen zich efficiënter door de digitale maatschappij kunnen bewegen dan wie aan de zijlijn blijft staan.”

Niet enkel AI leidt trouwens tot kopzorgen. Ook de tijd die ze op hun smartphone doorbrengen is steeds meer mensen een doorn in het oog. “Opmerkelijk daarbij is dat jongeren nu voor het eerst zelf aangeven dat hun smartphonegebruik een probleem is”, zegt De Marez.

Terwijl 40 procent van de samenleving zegt te veel tijd op hun telefoon door te brengen is dat bij jongeren 63 procent. En waar 25 procent van de ondervraagden zegt verslaafd te zijn aan die telefoon, loopt dat bij jongeren op tot 43 procent. De Marez: “Die cijfers geven aan dat er een draagvlak is om na te denken over beperkingen van het smartphonegebruik in bijvoorbeeld schoolomgevingen.”