Europa komt met ambitieus defensieplan: investeren in eigen wapenindustrie en groepsaankopen
Europa wil zijn eigen wapenindustrie versterken om zich in de toekomst beter te beschermen. De Europese Commissie trekt 1,5 miljard euro uit om gezamenlijke defensie-investeringen te stimuleren. Daarnaast moet er ook meer in Europa zélf worden gemaakt.
"De oorlogsdreiging is misschien niet onmiddellijk, maar ook niet onmogelijk." Met die uitspraak, vorige week in het Europees Parlement, zette Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen het debat op scherp. 2 jaar na de inval van Rusland in Oekraïne is het tijd om "wakker te worden", zo zei ze.
Europa is momenteel erg afhankelijk van de VS en de NAVO als het aankomt op defensie. "Na tientallen jaren van onderbesteding moeten we meer investeren in defensie", zei de Europese buitenland-vertegenwoordiger Josep Borrell. "We moeten het beter én samen doen. Een sterke, veerkrachtige en concurrerende Europese defensie-industrie is een strategische noodzaak."
Afhankelijk van de VS
De Russische invasie in Oekraïne heeft Europa doen inzien dat de periode van (schijnbaar) gegarandeerde vrede na de Koude Oorlog voorbij is.
Tegelijk is Europa voor zijn verdediging op dit moment erg afhankelijk van de Verenigde Staten. De VS is niet alleen met straatlengten voorsprong de grootste geldschieter van de NAVO, het is ook het militaire warenhuis van Europa.
Daar komt bovenop dat de kans bestaat dat de Republikein Donald Trump in november de presidentsverkiezingen wint in de Verenigde Staten. In dat geval zullen NAVO-landen minder zeker zijn van bescherming. Trump zei vorige maand nog dat Rusland wat hem betreft "mag doen wat het wil" met NAVO-landen die niet genoeg bijdragen.
En dus stelt de Europese Commissie nu een plan voor om de eigen wapenindustrie te versterken. "We moeten overschakelen van een economie die inspeelt op crisissen naar een defensie-industrie die klaar is voor dreigingen", zegt Eurocommissaris Margrethe Vestager.
Zelfde wapens
De 27 Europese lidstaten hebben ook na decennia van economische en politieke integratie elk een eigen leger. Een instelling die een gezamenlijke strategie uitstippelt en aankopen coördineert, naar het voorbeeld van het Amerikaanse Pentagon, is er niet. Resultaat: van ieder soort wapen circuleren er in de EU tot wel vijf types, illustreerde vicevoorzitter van de Europese Commissie Margrethe Vestager op een persconferentie.
"Dat leidt tot inefficiëntie en verspilling van belastinggeld", aldus Vestager. Bovendien kopen de lidstaten het merendeel van het militaire materiaal aan buiten de EU, tot wel 60 procent in de Verenigde Staten alleen al. "Dat is niet langer houdbaar, als het dat ooit al was."
Groepsaankoop
Concreet stelt de Commissie nu voor dat Europese landen tegen 2030 zowat 40 procent van het militair materieel aankopen via een groepsaankoop, naar het voorbeeld van de coronavaccins. Op die manier kan het materieel alvast beter op elkaar worden afgestemd.
Daarnaast wil de Commissie ook dat er meer aangekocht wordt in Europa, net om minder afhankelijk te zijn van de VS. Daarvoor ligt er een budget van 1,5 miljard euro op tafel, dat moet dienen als een aanmoediging voor de lidstaten. Tegen 2030 wil de Commissie dat 50 procent van het budget in de EU zelf wordt besteed. In 2035 ligt de doelstelling zelfs op 60 procent.
Niet alleen de grote Europese defensiebedrijven mogen daarvan profiteren: de Commissie voorziet aparte financiering voor kmo's. Ook geografisch moeten de voordelen gespreid worden, zei Vestager. "De prioriteit is om een pan-Europese defensiemarkt te creëren, waar de meerwaarde verdeeld is over de hele EU."