Foto: Belga

Geslaagde kandidaten magistratenexamen klagen in open brief aan dat ook hun examens ongeldig zijn verklaard na fraude

22 kandidaat-magistraten die deelgenomen hebben aan het magistratenexamen en geslaagd waren uiten in een open brief hun ongenoegen over het feit dat het examen ongeldig verklaard is. Dat meldt Het Nieuwsblad. Dat gebeurde nadat één deelnemer gefraudeerd heeft met de hulp van een Gentse advocaat-generaal. De kandidaat-magistraten betreuren het dat "diegenen die het examen plichtsbewust en op correcte wijze hebben afgelegd onterecht gesanctioneerd worden". 

De Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) was naar aanleiding van geruchten en een melding rond fraude een onderzoek gestart naar het verloop van het Nederlandstalige magistratenexamen strafrecht van januari dit jaar.

Daaruit bleek dat een Gentse advocaat-generaal die ook lid was van de HRJ op voorhand de opgave gaf aan een kandidaat. Zijn ouders zijn ook rechter en procureur. Hij is voorlopig 3 maanden geschorst. 

De HRJ heeft het dossier overgemaakt aan de procureur-generaal van Gent om een strafonderzoek te openen en gevraagd "het onderzoek zo breed mogelijk te voeren, omdat niet kon worden uitgesloten dat ook andere kandidaten over voorkennis beschikten". 

Zondagavond besliste de HRJ daarom ook om de schriftelijke proef van het vergelijkend examen dat toegang verleent tot de gerechtelijke stage voor iedereen ongeldig te verklaren. Dat betekent dat iedereen dat examen opnieuw moet afleggen. En dat zint de deelnemers die oorspronkelijk geslaagd waren niet.

"Onterecht gesanctioneerd"

"We wensen te benadrukken dat wij geen deel hadden in de fraude, en dat de beslissing die u ten aanzien van ons genomen hebt, volgens ons niet voldoet aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit", schrijven de kandidaten die geslaagd waren in een open brief. 

Het lijkt ons rechtvaardiger om enkel de geslaagde kandidaten de kans te geven om magistraat in opleiding te worden

Ze voelen zich onrechtvaardig behandeld omdat het examen over de hele lijn en voor iedereen nietig verklaard is. "Diegenen die het examen plichtsbewust en op correcte wijze hebben afgelegd worden onterecht gesanctioneerd. Dit is een sanctie die volgens ons onmogelijk kan gemotiveerd worden ten opzichte van diegenen die vreemd zijn aan enige fraude.

Ze benadrukken ook dat ze niet begrijpen waarom iedereen (behalve de betrokken kandidaat) nu de kans zal krijgen om het examen opnieuw af te leggen. "De personen die geslaagd zijn komen hierdoor opnieuw in concurrentie met diegenen die niet geslaagd zijn. De eerlijkheid in deze beslissing is volgens ons ver zoek. Het lijkt ons rechtvaardiger om enkel de geslaagde kandidaten de kans te geven om magistraat in opleiding te worden. Wij dragen de waarde van integriteit hoog in het vaandel en verwachten van de Hoge Raad voor de Justitie een rechtvaardige en evenredige beslissing."

Volgende week informatievergadering

Alle 115 kandidaten (de betrokken kandidaat is uitgesloten) die deelnamen aan het examen strafrecht en verbintenissenrecht in januari worden nu door de HRJ uitgenodigd voor een informatievergadering volgende week.

"We begrijpen dat de nietigverklaring van het examen hard binnenkomt voor iedereen die met hart en ziel gestudeerd heeft en zich hiervoor heeft moeten (her)organiseren", zegt Hilde Melotte, voorzitter van de HRJ. "De benoemings- en aanwijzingscommissie heeft bij deze moeilijke beslissing maximaal rekening gehouden met alle gekende informatie en belangen." 

"Momenteel zijn we volop bezig met de praktische uitwerking en voorbereiding. Naast snelheid staat ook degelijkheid voorop. Want we willen dat er geen enkele twijfel of discussie kan bestaan over de competenties, kennis en expertise van toekomstige magistraten of over onze selectieprocedures. Dat is in het belang van de geloofwaardigheid van de kandidaten, die van justitie in het algemeen en van de magistratuur in het bijzonder."

Lees hieronder de volledige open brief

Geachte voorzitter van de benoemings- en aanwijzingscommissie

Wij namen kennis van uw mail van zondagavond aangaande de nietigverklaring van de schriftelijke proef van het vergelijkend examen dat toegang verleent tot de gerechtelijke stage.

Uiteraard betreuren we dat er fraude werd gepleegd, en begrijpen we dat u een krachtig signaal moest geven aan de betrokken personen én de publieke opinie. Dat heeft u ook gedaan met het schorsen van het betrokken lid van de Hoge Raad voor de Justitie, het uitsluiten van de betrokken kandidaat voor de verdere examencyclus, en een zeer transparant persbericht, waarmee u de schade aan de reputatie van de magistratuur zoveel mogelijk hebt proberen vermijden of beperken. Een reputatie die ons natuurlijk ook nauw aan het hart ligt.

Wij stellen ons de vraag op basis van welke (rechts)gronden de beslissing tot nietigverklaring door de Hoge Raad voor de Justitie is genomen. Iedere transparantie naar de kandidaat-geslaagden hiertoe ontbreekt.

We wensen te benadrukken dat wij geen deel hadden in de fraude, en dat de beslissing die u ten aanzien van ons genomen hebt, volgens ons niet voldoet aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit.

Derhalve kunnen wij ons onmogelijk neerleggen bij de beslissing om de schriftelijke proef strafrecht en verbintenissenrecht, afgelegd op 13 januari 2024, nietig te verklaren. Deze beslissing houdt geenszins rekening met onze belangen en voelt onwezenlijk aan gelet op de verstrekkende gevolgen hiervan op ons.

Deze beslissing knelt voor ons op meerdere punten.

Vooreerst hebben wij het examen afgelegd na hard werken en grondige voorbereiding waar de nodige dagen verlof of andere vrije dagen aan zijn gewijd. Ook na kennisgeving van het resultaat op de schriftelijke proef hebben wij ons verder voorbereid voor de psychologische proef en het mondelinge examen.  Uw beslissing houdt geen rekening met de tijd die wij hebben geïnvesteerd in de voorbereiding voor het schriftelijke en mondelinge examen.

Diegenen die het examen plichtsbewust en op correcte wijze hebben afgelegd worden onterecht gesanctioneerd. Dit is een sanctie die volgens ons onmogelijk kan gemotiveerd worden ten opzichte van diegenen die vreemd zijn aan enige fraude.

Deze beslissing is ook genomen zonder enige inspraak van de geslaagde kandidaten. Wij hebben ons niet kunnen verdedigen tegen de beslissing die de Hoge Raad voor de Justitie heeft genomen zonder enige mogelijkheid tot tegenspraak te bieden. Wij betreuren dit. Wij wensen gehoord te worden en de mogelijkheid tot een gesprek aangeboden te krijgen.

Verder lijkt de beslissing ons voorbarig te zijn nu ons inziens het strafonderzoek dient afgewacht te worden. Wij zijn bereid vragen van de Hoge Raad voor de Justitie te beantwoorden, in dialoog te gaan en onze volledige medewerking te verlenen aan het onderzoek. De beslissing die werd genomen druist ons inziens in tegen het vermoeden van onschuld.

Wij wensen ook te benadrukken dat wij in tegenstelling tot bijvoorbeeld studenten van een onderwijsinstelling, de andere deelnemers aan de door jullie uitgeschreven examens niet op voorhand kennen. Het is pas tijdens het afleggen van het examen, dat men confraters in de examenzaal herkent, of parketjuristen en referendarissen van andere korpsen ontmoet. Dat maakt het nog meer onwaarschijnlijk dat de fraude zich tot andere personen heeft kunnen uitbreiden, dan de kandidaat die zich schuldig heeft gemaakt aan de fraude.

Tot slot begrijpen wij niet waarom de beslissing tot nietigverklaring is genomen waardoor aan iedereen (geslaagden en niet-geslaagden) de mogelijkheid wordt gegeven het examen opnieuw af te leggen. De personen die geslaagd zijn komen hierdoor opnieuw in concurrentie met diegenen die niet geslaagd zijn. De eerlijkheid in deze beslissing is volgens ons ver zoek. Het lijkt ons rechtvaardiger om enkel de geslaagde kandidaten de kans te geven om Magistraat in Opleiding te worden.Wij dragen de waarde van integriteit hoog in het vaandel en verwachten van de Hoge Raad voor de Justitie een rechtvaardige en evenredige beslissing.

Graag hadden wij spoedig een gesprek met de examencommissie ingepland om verder van gedachten te wisselen. Kunt u ons hiertoe enkele data bezorgen a.u.b.? Mogen wij u beleefd vragen onderhavige brief met de nodige discretie te behandelen. Deze brief werd in samenspraak opgesteld met andere geslaagde kandidaten van wie u deze brief afzonderlijk zal ontvangen.

Bedankt voor uw snelle reactie.

Met hoogachting.

Meest gelezen