EU roept lidstaten op om spreidingsplan vluchtelingen uit te voeren

Met het plan wou EU-Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker de lasten en lusten verdelen en de druk wegnemen op de zuidelijke lidstaten zoals Griekenland en Italië die de meeste vluchtelingenstromen over zich heen  kregen. Daartoe stelde de Commissie een spreidingsplan op dat door de Europese Raad werd goedgekeurd.

De ambities zijn al wel fors teruggedraaid: zo was er aanvankelijk sprake van een spreiding van 160.000 vluchtelingen, nadien werd dat teruggebracht tot 40.000. Daarvan zijn er nu al 18.418 verspreid over een aantal landen waaronder België. Toch wachten er nog altijd 12.500 mensen in Griekenland en nog eens 4.000 in Italië op aanvaarding door andere EU-lidstaten.

De EU tikt vooral Polen, Hongarije en Oostenrijk op de vingers die nog altijd geen enkele vluchteling onder het spreidingsplan hebben opgenomen. Oostenrijk belooft wel 50 mensen uit Italië binnen te laten, maar Polen en Hongarije weigeren categoriek om aan het plan mee te werken.

Bulgarije en Slovakije moeten volgens de EU wat flexibeler worden in hun toelating en dat geldt in mindere mate ook voor Ierland en Estland. Spanje, België en Kroatië krijgen dan weer de raad om meer mensen uit Italië te aanvaarden. Italië zelf zou wel eens wat werk kunnen maken van een snellere registrering van de vluchtelingen.

Het voorgaande slaat op de vluchtelingen die via bootjes in Zuid-Europa zijn aangekomen. Daarnaast heeft de EU ook nog een hervestigingsplan waarbij vluchtelingen die onderdak hebben gevonden in Turkije, Jordanië en Libanon -vooral Syriërs dan- veilig overgevlogen kunnen worden naar Europa en daar dan erkend worden. In totaal is dat al met 16.163 mensen gebeurd. Het akkoord slaat in totaal op 22.504 mensen.

Cruciaal daarbij is het akkoord dat de EU vorig jaar sloot met Turkije, dat het grootste aantal Syrische vluchtelingen opvangt. Zo heeft de EU beloofd dat voor elke vluchteling die vanuit Griekenland teruggaat naar Turkije, er een andere veilig wordt overgebracht vanuit dat land. Dat lijkt een zero-sum, maar is bedoeld om de opvang en migratie ordentelijker te laten verlopen volgens afgesproken regels. Dat zou mensensmokkelaars de wind uit de zeilen moeten nemen en de intocht veiliger doen verlopen.

Dat laatste akkoord staat evenwel op springen. Turkije dreigt ermee om de vluchtelingen opnieuw de vrije hand te geven om via allerlei omwegen naar Europa te komen. Dat heeft vooral te maken met politieke spanningen tussen de EU en Turkije, onder meer over de mislukte staatsgreep van vorig jaar, het onderdrukken van de media en de oppositie door president Tayyip Erdogan en de brutale aanpak van de Koerdische minderheid.