Het weer een maand op voorhand voorspellen met AI: "Veel voordelen, maar ook wel nadelen"

Het project Advancing the Frontiers of Earth System Prediction (AFESP) loopt aan de universiteit van Reading (Engeland) en is groots opgezet: het loopt over 15 jaar en kan bogen op een budget van 30 miljoen pond (ruim 35 miljoen euro).

Het doel is om weersvoorspellingen accurater te maken met behulp van de rekenkracht van supercomputers en artificiële intelligentie, en de ultieme droom is om het weer 4 tot 6 weken op voorhand te kunnen voorspellen. 

Momenteel kan het KMI dankzij weermodellen het weer relatief nauwkeurig voorspellen tot maximaal 4 of 5 dagen op voorhand, afhankelijk van het weertype ook. "Maar echt accuraat voorspellen gaat meestal over 2 tot 3 dagen", vertelt meteoroloog en weerman Bram Verbruggen in Nieuwe Feiten.

"Op dit moment maken weercomputers al voorspellingen tot ruim 2 weken vooruit, maar de betrouwbaarheid neemt exponentieel af naarmate je verder in de tijd gaat." 

Momenteel hangen de weersvoorspellingen nog af van de rekenkracht die supercomputers hebben. Die is de voorbije jaren enorm verbeterd en ook onze voorspellingen zijn verbeterd. Maar nu komt daar dus artificiële intelligentie (AI) bij. "Een computer kan zelf leren uit zijn fouten, en kan dus ook zelf gaan bijsturen", zegt Verbruggen. Op die manier zou de accuraatheid van de voorspellingen serieus moeten verbeteren. 

De vraag is en blijft of het ook effectief zover komt. Bram Verbruggen denkt van wel: "Als we de evolutie doortrekken die de weersvoorspellingen de laatste decennia hebben doorgemaakt, dan denk ik dat we er ooit gaan komen." Maar toch houdt hij een slag om de arm. Het is en blijft de natuur, die voor een deel onvoorspelbaar zal blijven.

"We proberen de natuur in formules te gieten. Wat we doen is exacte wetenschap (wiskunde) toepassen op de natuur. De natuur is en blijft de natuur, en er zal altijd een factor van onzekerheid blijven, een foutenmarge. Maar het zou heel fijn zijn als we die kunnen verkleinen met de hulp van AI." 

Het weer bijzonder ver op voorhand kunnen voorspellen heeft tal van voordelen: landbouwers zouden kunnen anticiperen op droogte of heel natte omstandigheden (bijvoorbeeld voor het inzaaien of het oogsten).

Mensen zouden ver(der) op voorhand gewaarschuwd kunnen worden voor stormweer of natuurrampen. Dat is misschien wel het grootste voordeel, zeker in landen die heel kwetsbaar zijn voor natuurgeweld. Er is sowieso ook een voordeel voor de volksgezondheid - denk aan extreme hittegolven. 

Ook de economie kan er wel bij varen: bij bouwprojecten zouden de verschillende fases beter kunnen worden ingepland, of de scheepvaart zou zich beter kunnen organiseren. Maar ook voor groene energie zijn er voordelen: energie uit wind en zon zou beter voorspeld kunnen worden, waardoor we wispelturigheden in het aanbod beter in kaart zouden kunnen brengen en de energiemix beter in elkaar kan worden gestoken.   

Ook voor het toerisme kan het een slok op een borrel schelen. Skiërs zouden meer sneeuwzekerheid kunnen hebben, al is het voordeel beperkt tot reizen die je op relatief korte termijn plant. 

Maar het zo vroeg kunnen voorspellen van het weer kan ook nadelen hebben. Wat als iedereen massaal een weekendje kust wil inboeken? Iedereen zou op hetzelfde moment op dezelfde plaats willen zijn, of net niet, en dat laatste zou nadelig kunnen zijn voor de hotelsector. En wat als iedereen dezelfde dag in de week vrij gaat vragen op het werk?