Wereldfaam in West-Vlaanderen: 50.000 fossiele tanden uit kleigroeve in Egem geven geheimen prijs
Onderzoekers hebben 7 nieuwe roggensoorten kunnen beschrijven op basis van liefst 50.000 fossiele tanden die de voorbije 30 jaar in een kleigroeve in Egem bij Pittem zijn gevonden. "Onder paleontologen geniet de groeve wereldfaam."
Vandaag is het een West-Vlaamse kleigroeve, maar 50 miljoen jaar geleden was er in het gebied een tropische ondiepe zee met niet minder dan 60 verschillende soorten haaien en roggen.
Verschillende fossielenverzamelaars, onder wie Theo Lambrechts, verzamelden in een periode van meer dan 30 jaar naar schatting 50.000 losse tanden. Op basis daarvan zijn verschillende soorten in kaart gebracht en beschreven.
"We hebben vanaf 2020 de collectie systematisch bestudeerd. We hebben de fossielen vergeleken met die van bekende soorten. Zo ben ik onder meer speciaal naar Parijs geweest om de collectie van Theo te vergelijken", vertelt Frederik Mollen, coördinator van de onderzoeksgroep.
Genoemd naar verzamelaar op rust Theo Lambrechts
Vandaag is het boek voorgesteld dat alle bevindingen oplijst. Dat gebeurde in het gezelschap van Theo Lambrechts, de verzamelaar op rust. Hij bracht honderden uren door op de site in Egem en achter zijn microscoop op zoek naar tanden. Hij bracht zijn collectie onder bij de onderzoeksgroep.
"Tal van roggen zijn nieuw voor de wetenschap, zoals adelaars- en pijlstaartroggen. Een daarvan noemden we naar Theo, de Casierabatis lambrechtsi", zegt Mollen.
"Er zijn ook wervels en een stukje snuit van een zaagvis gevonden, maar dat zijn uitzonderingen", zegt Mollen. "Hun skelet bestaat immers volledig uit kraakbeen, en dat bewaart zelden of nooit. Maar hun tanden zijn gelukkig bikkelhard."
Heel wat breder dan clichébeeld van Jaws
Haaien en roggen wisselen hun tanden hun hele leven door, wat het grote aantal gevonden tanden mee verklaart. Bij haaien denken we al snel aan dieren zoals in de film 'Jaws', met hun scherpe, puntvormige tanden. Maar dat beeld geldt niet voor alle kraakbeenvissen.
Iedere soort heeft zijn eigen eetgewoonten en bijpassende tandvormen
"Iedere soort heeft zijn eigen eetgewoonten, en bijpassende tandvormen", vertelt field manager Bert Gijsen. "Neem bijvoorbeeld adelaarsroggen: zij hebben afgeplatte tanden waarmee ze schelpen makkelijk kunnen kraken. Of de reuzenmanta, die eet gewoon plankton."
"Veel tanden zijn slechts een millimeter groot. Door stalen van de verschillende kleilagen ter plekke te zeven, en het overgebleven residu mee naar huis te nemen, vinden we de meeste tanden gewoon thuis."
Plek met wereldfaam
De kleihoeve in Egem gaf eerder al andere kostbare fossiele overblijfselen vrij, onder meer van inktvissen, krabben, vogels en landzoogdieren. "Onder paleontologen geniet ze wereldfaam", zegt Kristiaan Hoedemakers van het Instituut voor Natuurwetenschappen.
De onderzoekers geven nog mee dat ze "eigenaar Ampe en baksteenproducent Wienerberger erg dankbaar zijn voor de jarenlange gastvrijheid op de site".
