48 procent van de Amerikanen zou op dit moment stemmen voor een ‘impeachment’ van Trump, zo blijkt uit peiling van het Democratisch getinte Public Policy Polling. Maar 41 procent van de bevolking zou tegen stemmen. En ook bij de politici in Washington - vooral Democraten - wordt het woord ‘impeachment’ steeds luider geopperd. Maar wat houdt zo’n ‘impeachment’ precies in? Wat gebeurt er vervolgens? Waarom klinkt de roep zo luid nu? Hieronder vindt u alles wat u moet weten over een mogelijke ‘impeachment’:

Wat is ‘impeachment’?

Een formele aanklacht wegens wangedrag van het Congres aan het adres van een openbaar ambtenaar. Het is dus in geen enkel opzicht een verdict of vaststelling van wangedrag of criminaliteit. Het is dus niet gegarandeerd dat de betrokken persoon uit zijn functie ontzet zal worden, al is het wel een ernstige situatie voor een president (of andere ambtenaar). Het kan worden gezien als een eerste stap in de afzettingsprocedure.

Hoe werkt het?

In de Verenigde Staten heeft de Huis van Afgevaardigden het alleenrecht om het ‘impeachment’-proces op te starten tegen een hooggeplaatst regeringslid. Het begint met een onafhankelijk onderzoek, mogelijk uitgevoerd door het departement Justitie, door het Congres zelf of door een speciaal daarvoor aangestelde raad. De resultaten van dat onderzoek worden dan overgedragen aan de rechterlijke commissie van het Huis, die de mogelijke bewijzen onder de loep neemt en vervolgens de ‘Articles of Impeachment’ neerpent.

Na een debat in het Huis wordt er gestemd. Indien een meerderheid ‘voor’ stemt, dan wordt de president als ‘impeached’ beschouwd.

Wat dan?

De ‘Articles’ in kwestie worden dan naar de Senaat gestuurd, waar vervolgens een proces gevoerd wordt. De beschuldigde mag zichzelf verdedigen terwijl de Huis-commissie als openbaar ministerie optreedt. De voorzitter van het Federaal Hooggerechtshof (momenteel is dat John Roberts) fungeert als rechter en de Senaat als jury. Pas als een tweederdemeerderheid tegen de president stemt, wordt hij effectief afgezet.

Waarom roepen de Amerikanen op tot een ‘impeachment’ van Trump?

Sinds zijn inauguratie eind januari komen Donald Trump en zijn administratie van het ene in het andere schandaal terecht. Maar het meeste ongenoegen is er toch omwille van zijn vermeende banden met Rusland en de “invloed” die de Russen zouden hebben uitgevoerd op de presidentsverkiezingen van afgelopen november.

Daar is dan ook al heel wat over gezegd en geschreven: de Amerikaanse regering heeft al publiekelijk verklaard dat Rusland geprobeerd heeft om de verkiezingen te beïnvloeden, heel wat dichte medewerkers van Trump hadden tijdens de campagne meermaals contact met Russische officials en Trump zelf verklaarde dat het FBI-onderzoek naar zijn banden met Rusland een van de redenen was voor het ontslag van FBI-baas James Comey. Dat de president nu ook nog vertrouwelijke informatie zou hebben gelekt aan de Russen, doet nog meer wenkbrauwen fronsen.

De meeste politici die oproepen tot een ‘impeachment’ doen dat naar eigen zeggen omdat ze bezorgd zijn dat Trump al die onderzoeken naar hem zou proberen te dwarsbomen. (Ook al ontkent Trump die beschuldigingen zelf in alle toonaarden.)

Kan Trump worden ‘impeached’ omwille van de gelekte informatie?

De beslissing van Trump om ‘top secret’ informatie te bespreken met de Russen lijkt technisch gezien wettelijk te zijn. Als president heeft hij de grondwettelijke macht om te beslissen welke informatie de Amerikaanse regering als “vertrouwelijk” beschouwd en welke niet. Een andere openbaar ambtenaar die hetzelfde had gedaan, zou een gevangenisstraf geriskeerd hebben.

Maar het wettelijk kader is niet het enige aspect dat telt, zo benadrukt de gespecialiseerde blog Lawfare. “Die gelekte informatie kon theoretisch gezien Amerikaanse levens in gevaar brengen en ernstige schade toebrengen aan onze relaties met inlichtingendiensten van andere landen”, luidt het.

Hoewel hij de informatie mogelijk deelde uit “strategische overwegingen”, was Trump volgens meerdere berichten gewoon “aan het opscheppen” over al de informatie waartoe hij toegang had. Als dat de enige reden is, dan kunnen critici zeggen dat hij op dat moment zijn eed als president “om de Amerikaanse Grondwet na te leven en te beschermen” gebroken heeft.

Volstaat een eed breken voor een ‘impeachment’-aanklacht?

Absoluut. Drie Amerikaanse presidenten hebben in het verleden tegen een ‘impeachment’ aangekeken. Bij alle drie was dat na eedbreuk.

President Andrew Johnson, de opvolger van de vermoorde Abraham Lincoln, verbaasde veel van zijn bondgenoten door onder meer zijn veto te stellen tegen enkele burgerrechten ter berscherming van voormalige slaven. Richard Nixon zou dan weer zijn eed gebroken hebben tijdens het Watergate-schandaal en Bill Clinton kwam in opspraak omdat hij onder eed gelogen zou hebben over zijn affaire met Witte Huis-stagiaire Monica Lewinsky.

Heeft een ‘impeachment’ ooit tot een afzetting geleid?

Neen. Het blazoen van Clinton en Johnson werd later gezuiverd in de Senaat. Nixon werd niet ‘impeached’ omdat hij zelf ontslag nam voordat het Huis van Afgevaardigden het proces kon afwerken.

Hoe waarschijnlijk is een ‘impeachment’ voor Donald Trump?

Op dit moment nog erg onwaarschijnlijk omdat de meerderheid van het Congres gecontroleerd wordt door de Republikeinen, de partij van Trump. Indien er na de tussentijdse verkiezingen in 2018 een machtswissel komt in het Huis, en de Democraten aan de macht komen, dan behoort zo’n ‘impeachment’-procedure wel tot de mogelijkheden.