Belg zit er weer wat comfortabeler bij: ‘Maar uitgaven voor voeding, de auto of tandzorg scoren waanzinnig slecht’

In de barometer bevragen jullie Belgische huishoudens over het gemak waarmee ze hun uitgaven kunnen bekostigen. De algemene situatie ten opzichte van 2022 is verbeterd. Hoe komt dat?

“Wij sturen de vragenlijsten door in december. In 2022 was dat, vanwege de hoge energieprijzen, een moment waarop het pessimisme overheerste. Bovendien zagen veel mensen pas de loonindexatie in gang treden vanaf het nieuwe jaar, wat voor een scheve balans zorgde. Die zit nu beter, de inflatie is getemperd en de lonen zijn gestegen, al blijft het voor een stuk perceptie. De inflatie is nog steeds niet op het gewenste niveau.”

“Een belangrijke toevoeging daarbij: de groep mensen die in de meest precaire situatie zit (en op elk van de zes bevraagde domeinen problemen ervaart, MIM) is dan wel geslonken, de groep die helemaal comfortabel zit, is niet gestegen.”

Een essentiële uitgavenpost zoals vlees, vis, fruit en groenten is dan ook flink doorgestegen. Dat voelt iedereen.

“In 2022 kwamen vooral voeding en energie als grote moeilijkheden naar voren. Bij energie is er een lichte verbetering, bij voeding zien we een vertraagd effect met vlees en vis voorop omdat die producten veel energie vergen. In de supermarkten zien wij in onze meting nog steeds een inflatie op voeding van 4,27 procent in februari.”

“Die koopkracht is bij ons niet echt op de politieke agenda beland. In een land als Frankrijk is daar wel sterk op ingezet, door bijvoorbeeld een maximale marge op te leggen voor een aantal basisproducten. Niet dat zoiets dé oplossing is, maar er is tenminste op ingezet.”

Volgens econoom Pierre-Alexandre Billiet is voeding nog nooit zo goedkoop geweest. Klopt dat dan niet?

“Jawel, maar wanneer het totaalpakket stijgt, schiet er minder over voor voeding. We zien dat sommige basisuitgaven waanzinnig slecht scoren in onze barometer, zoals kosten verbonden aan de auto of tandzorg. Je moet toch al snel 80 euro kunnen voorschieten voor goede tandzorg, omdat een derdebetalersregeling uitblijft. Zoiets toont het belang aan van goede akkoorden in de gezondheidszorg.”

Ook niet-essentiële uitgaven komen in het gedrang, zoals culturele tickets. Was Pukkelpop niet in geen tijd uitverkocht?

“Ik dacht meteen aan het Taylor Swift-effect. De prijzen voor zulke evenementen rijzen de pan uit, omdat ze zo gegeerd zijn. Maar het lijkt dus wel dat een groep mensen een stukje uitgesloten wordt. We zien die tendens ook bij horeca-uitgaven, of op vakantie gaan. Voor het eerst zegt de helft van de mensen dat het moeilijk is om op vakantie te trekken. Dat is stevig.”

Welke profielen zijn het kwetsbaarst?

“Zoals elk jaar scoren eenoudergezinnen het slechtst. Het feit dat je met twee thuis bent, is sowieso een boost, dat zien we bijvoorbeeld ook bij gepensioneerden. Daarnaast is een langere scholingsgraad doorslaggevend, één persoon met een universitair of hoger diploma doet de koopkracht van een huishouden onmiddellijk stijgen.”

“Enkel jonge singles scoren beter dan jonge koppels zonder kind, dat was voor ons ook wat verrassend. Misschien heeft het met andere verwachtingen te maken. Een single die op het einde van de maand net rond komt, denkt misschien: ik zit wel goed.”

Meer mensen geven wel weer aan dat ze op het einde van de maand iets opzij kunnen zetten. Is een spaarboekje weer interessant?

“De klassieke regel blijft: zet drie tot zes maanden loon op een spaarboekje als buffer, en zoek vandaar uit naar betere producten, zoals fondsen, termijnrekeningen of trackers. Ondanks de druk van de staatsbon, zijn de grote stijgingen van de rentevoeten op spaarboekjes uitgebleven. We zien wel dat het aanbod in termijnrekeningen wat gestegen is, en daarmee ook de interesse. In die zin is het goed dat er opnieuw een staatsbon komt. Zo blijf je toch druk zetten op de banken.”