De boeken van de week: nieuw werk van Kristien Hemmerechts en Marnix Peeters en het fotoboek van Lieve Blancquaert 

Kristien Hemmerechts heeft haar nieuwe roman voorgesteld in de kathedraal van Antwerpen. Niet toevallig, want in 'Van ver gekomen' (Uitgeverij De Geus) getuigt ze over haar terugkeer naar de kerk en het geloof. 

De titel van de nieuwe autobiografische roman verwijst naar de uitspraak 'ge komt van ver' van de moeder van Hemmerechts: de jonge Hemmerechts, katholiek opgevoed, nam het niet zo nauw met het zesde en negende gebod over kuisheid. Als jong meisje had ze het zelf moeilijk met de taboesfeer rond seksualiteit.

"De kerk had beter gezegd hoe je goeie seks had", vertelt Hemmerechts op Radio 1. Zelfs vandaag ligt dat onderwerp nog moeilijk. Sinds drie jaar gaat Hemmerechts terug naar de mis, maar ze is zich heel bewust van de problemen - "een enorme schandvlek" - waarmee het instituut de kerk geconfronteerd wordt. Haar terugkeer naar het geloof omschrijft ze eerder als "een godservaring".

In 'Van ver gekomen' brengt Hemmerechts ook het verhaal van haar psychisch kwetsbare zus. Als kind deelden ze een slaapkamer. "Je kan je dat niet voorstellen, maar bijna iedere nacht zat zij te kreunen, te huilen, te snikken, te smeken om hulp. Wist ik veel wat er aan de hand was. Dan smeekte ze om bij mij in bed te komen."

De zus belandde in de psychiatrie en stierf nadien ook als een gevolg van overmedicatie. Hemmerechts waardeert de enorme inzet en geduld van de psychiaters en verpleegkundigen,maar volgens haar is de psychiatrie -  net als de kerk - een instituut waarin veel zaken verkeerd gaan. 

Hemmerechts houdt in haar roman een pleidooi voor meer ratio. "Emotie is iets waardevol en zelfs intelligent maar kan super destructief zijn." Na het verlies van twee kinderen aan wiegendood, heeft ze lang rondgedoold in eenzaamheid. Door die godservaring voelt ze nu een verbondenheid die voor haar een enorme bron van kracht is die ze iedereen toewenst.

Oud-magistraat Henri Heimans is samen met Dirk Verhofstadt naar de concentratiekampen gegaan, waar zijn ouders terecht waren gekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 'KZ -syndroom. Een litteken dat nooit verdwijnt' (uitgeverij Houtekiet), brengt hij het persoonlijke verhaal van zijn vader en moeder. 

Heimans heeft zich burgerlijke partij gesteld in het proces tegen Dries Van Langenhove en zes andere leden van 'Schild & Vrienden'. Als kind van Holocaustoverlevers was hij zeer getroffen door de Pano-uitzending over de rechts-radicale beweging die in sociale mediagroepen de spot dreef met de verbrandingsovens en gaskamers. 

De ouders van Heimans waren beiden actief in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze werden gearresteerd en gemarteld in de kantoren van de Gestapo op de Louizalaan in Brussel, voor ze gedeporteerd werden naar verschillende concentratiekampen.

"Ze zijn zeer beschadigd teruggekomen. In 1945 hebben ze hun leven opnieuw opgenomen. Ik ben in 1948 geboren: symbolisch, want in dat jaar is de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens er gekomen", vertelt Heimans in Terzake.

Het boek is een antwoord op een soort opdracht, die zijn vader hem gegeven heeft op het einde van zijn leven. Op hoogbejaarde leeftijd - hij was 90 jaar - schreef hij zijn herinneringen aan de oorlog neer. "Op het einde van het manuscript stond een boodschap: Ik heb geprobeerd zo eerlijk mogelijk de feiten te vertellen, zoals ik ze beleefd heb, het is nu aan jou, Henri, om te zorgen voor een rechtvaardige maatschappij waarin dat nooit meer zou kunnen gebeuren." 

"Ik heb mijn moeder vooral ziek gekend, zwaar getraumatiseerd", getuigt Heimans. Ze leed aan het KZ-syndroom of postconcentratiekampsyndroom. Dat is een normaal verschijnsel bij overlevers van concentratiekampen. Zijn ouders hebben nauwelijks gepraat over wat ze hadden meegemaakt, vanuit een bescherming voor hun omgeving en de vrees niet geloofd te worden."Ze wilden een nieuw leven opbouwen zonder achteruit te kijken. Er was geen systeem van psychologische begeleiding of slachtofferhulp."  

Marnix Peeters wordt wel eens omschreven als “de minst politiek correcte schrijver van het land” en dat bewijst hij nogmaals in 'De ontluikende sekslust van Emma Mus (15)' (Pottwal Publishers).

De leeftijd van 15 jaar van het hoofdpersonage Emma verwijst naar het tijdstip waarop de sekslust gemiddeld ontluikt, aldus Peeters in De Afspraak. Emma begint aan een seksuele ontdekkingstocht, niets en niemand ontziend: van de misdienaar tot de koordirigent.

Als schrijver laat Peeters zijn fantasie de vrije loop en hij is zich ervan bewust dat hij hiermee een gevoelig thema kiest. “Het zijn er de tijden voor om als witte, lelijke, kale man je even lekker te verplaatsen in de huid van een meisje van 15." Louis Paul Boon en Jef Geraerts deden het hem voor. Volgens Peeters zijn het vooral de tijden die veranderd zijn. "Het is er los over", geeft hij toe, net als bij de verhalen in zijn andere boeken. 

Marnix Peeters is ook de auteur van de verhalenbundel 'Als liefde faalt' dat bij de aankoop van een boek wordt geschonken. Deze lenteactie start op 16 maart in 180 boekenwinkels in Vlaanderen en loopt zolang de voorraad van 16.000 exemplaren strekt. 

Er was nauwelijks iets terug te vinden over Ferraris, de bedenker van de gelijknamige kaarten uit de 18e eeuw, maar toch is Karen De Coene, kunsthistorica en expert van oude kaarten, erin geslaagd om zijn biografie te schrijven: 'Carte Blanche. De diplomatie van Ferraris in een Europa in omwenteling' (Uitgeverij Lannoo).

Joseph Jean François Ferraris (1726-1814) is een onbekende in de historiografie. "Ferraris was geen cartograaf, maar een aristocraat en militair aan het hof van Karel van Lotharingen. In diens gevolg is hij naar de Oostenrijkse Nederlanden gereisd, waar hij zijn latere vrouw ook leerde kennen", vertelt De Coene op Radio 1. Hij kwam aan het hoofd van de artilleristen in de kazerne van Mechelen, goed opgeleid in cartografie en semiotiek, de kaarttaal. 

Er bestonden al verschillende plannen om de Oostenrijkse Nederlanden, het huidige België en Luxemburg, in kaart te brengen. De Oostenrijkse keizerin Maria Theresia wist dat dit een belangrijk instrument was in tijden van oorlog. Ferraris baseerde zich op de bestaande plannen en investeerde persoonlijk in de kaart. “Dat is eigenlijk wel belangrijk, hij zag het voor een deel als een privéproject”, licht De Coene toe. 

Voor haar biografie heeft De Coene zich gebaseerd op de uitgebreide briefwisseling tussen Ferraris - die vaak in Wenen vertoefde - en zijn vrouw Henriette de Ursel uit de Nederlanden. Ze heeft die brieven teruggevonden in Boedapest, nadat ze een verwijzing van hun bestaan had opgemerkt in een doctoraat. 

"Joseph en Henriette zijn getrouwd uit liefde, iets dat in die tijd eerder ongewoon was. De brieven waren eerder liefdesbrieven. Ze ijverden ervoor om heel erg oprecht met elkaar te communiceren en het was ook een heel lichamelijke relatie: hun relatie stond in teken van kinderen krijgen, nalatenschappen en een familie creëren." 

Fotografe en journaliste Lieve Blancquaert is met een camper door de lidstaten van de Europese Unie gereisd, op zoek naar de wortels van de Europese identiteit. Naast de televisiereeks op VRT Canvas en een tentoonstelling in Cultuurcentrum Mechelen, is het reisverslag ook te bewonderen in het fotoboek 'Wij zijn Europa, ontmoeting met een continent van Belgisch fotografe en journaliste Lieve Blancquaert' (uitgeverij Hannibal). 

Wat verbindt Europa en wat zijn de splijtzwammen? Aan de hand van persoonlijke verhalen en honderden foto's toont Blancquaert de veelzijdigheid en de uitdagingen waar Europa voor staat.