Met dit slim initiatief maakt Navalny het Poetin toch nog moeilijk dit verkiezingsweekend

De oproep van de in Moskou begraven oppositieleider werd overgenomen door zijn weduwe, die heeft gezworen Navalny’s werk te zullen voortzetten. Joelia Navalnaya heeft sindsdien overal waar ze maar kon - in toespraken, in ingezonden brieven en op sociale media - kiezers die 'veilig ‘ tegen Poetin willen demonstreren aangespoord om allemaal op hetzelfde tijdstip (zondag, 12 uur, dus) bij hun stembureaus te verschijnen voor een 'Middag tegen Poetin’.

Als veel mensen gehoor geven aan de oproep, kan dat uitmonden in een unieke en doorlopende protestactie verspreid over de elf tijdzones van Rusland. Terwijl eerdere protesten de kop ingedrukt werden, kan dit slimme initiatief best lastig worden voor de autoriteiten in de verschillende regio’s. “Dit is een zeer eenvoudige en veilige actie, het kan niet worden verboden, en het zal miljoenen mensen helpen om gelijkgestemden te zien en te realiseren dat we niet alleen zijn”, aldus Navalnaya. “We worden omringd door mensen die ook tegen oorlog zijn, tegen corruptie en tegen wetteloosheid.”

In een video op sociale media zegt Navalnaya dat het doel is om gelijkgestemden te laten zien: “Dat we met velen zijn en dat we sterk zijn.” Volgens de weduwe van Navalny kunnen de demonstranten het best op een andere kandidaat dan Poetin stemmen. Ander advies: maak het stembiljet ongeldig door er ‘Navalny’ op te schrijven. “Maar ze kunnen ook bij een stemlokaal staan en daarna naar huis gaan. Het belangrijkste is om te komen.”

Het ‘Middag Tegen Poetin'-protest is volgens waarnemers een test van hoeveel het team van Navalny kan doen in Rusland, vanuit het buitenland. Sam Greene, een directeur bij het Centrum voor Europees Beleidsonderzoek in Washington, is benieuwd naar de opkomst. “Een deel van wat ze willen doen is een boodschap sturen naar degenen die nog in Rusland zijn; dat je niet alleen bent, dat de oppositie in ballingschap hen tot op zekere hoogte steunt. Maar dan is de vraag, hoe steunen ze hen?”

De Russische staat vindt dat alles niet leuk en zou ondertussen bezig zijn het protest te laten mislukken. Het team van Navalny meldt dat nepmails zijn verstuurd waarin wordt beweerd dat ze van hen zijn en waarin Poetin-tegenstanders worden verteld niet om 12 uur, maar om 17 uur bij de stembureaus te verschijnen. Het onafhankelijke verkiezingswaarnemingsorgaan van Rusland, Golos, meldde dat ambtenaren in ten minste één regio worden geïnstrueerd om grote bijeenkomsten bij de stembureaus aan de politie te melden.

Russische burgers kregen raadselachtige waarschuwingen op hun mobiele telefoons. Het onafhankelijke nieuwsportaal Meduza publiceerde screenshots van zulke berichten. ‘Hoewel u ideeën van extremistische organisaties steunt, zijn we verheugd dat u in Moskou gaat stemmen. Elke stem is immers belangrijk’, staat in het bericht. Daarna volgt het verzoek ‘rustig’ aan de verkiezingen deel te nemen, ‘zonder wachtrijen en provocaties’. Het is vooralsnog niet duidelijk wie achter de berichten zit die op de applicaties Telegram en Signal verstuurd zijn. Hoe de ontvangers uitgekozen zijn, is evenmin geweten.

Donderdagavond waarschuwde het Openbaar Ministerie in Moskou al dat niet-geautoriseerde bijeenkomsten bij de stembureaus ‘burgers kunnen verhinderen hun stemrecht vrij uit te oefenen en het werk van verkiezingscommissies kunnen verstoren’, een strafbaar feit waarvoor tot vijf jaar gevangenisstraf kan worden opgelegd.

Navalnaya zegt dat er van hinderen geen sprake is en dat haar man de ludieke protestactie niet had bedacht ‘om de stemresultaten te beïnvloeden, die toch zullen worden vervalst, en het is ook niet om een van Poetins marionetten die op het stembiljet staan te steunen’. Navalny wilde ‘de onwettigheid van Poetins verkiezing en het verzet van de Russische burgermaatschappij’ benadrukken.

In een opiniestuk in The Washington Post schrijft de weduwe: “Ik doe een beroep op de politieke leiders van het Westen om alle Russische burgers te helpen die zich verzetten tegen de bende van Poetin. Ik roep u op eindelijk de stem van vrij Rusland te horen en een principieel standpunt tegen hem in te nemen: om de resultaten van de vervalste verkiezingen niet te erkennen, om Poetin niet als de legitieme president van Rusland te erkennen. De wereld moet eindelijk beseffen dat Poetin niet is wie hij zich wil voordoen. Hij is een usurpator, een tiran, een oorlogsmisdadiger en een moordenaar.”

De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, heeft Poetin op spottende wijze al gefeliciteerd met ‘zijn overweldigende overwinning’ terwijl de stemming nog gaande is. ‘Geen oppositie. Geen vrijheid. Geen keuze’, schreef Michel op het socialemediaplatform X. Vladimir Poetin zal er waarschijnlijk niet van wakker liggen. Met deze gewonnen verkiezingen zal hij nog een termijn van zes jaar veiligstellen, waarmee hij in het Kremlin zou kunnen blijven tot minstens 2030.

KIJK OOK. Bevatten pennen bij Russische verkiezingen oplossende inkt?

KIJK OOK. Waarom houdt Rusland presidentsverkiezingen?