"Pano" trekt door "Vlaanderen asbestland" en stoot onder meer op illegale stortplaatsen
Overal asbest
Vroeger had ik er nooit bij stilgestaan maar Vlaanderen ligt letterlijk vol asbest. Zo’n 3,7 miljoen ton wordt geschat. Iedereen kent wel de asbesthoudende golfplaten maar het zit in zo veel meer: in gevels, schoorstenen, ventilatiekanalen, onder de vinyl... Ik merk dat veel mensen gewoon niet weten waar het allemaal inzit en dat leidt tot gevaarlijke toestanden. Al was het maar omdat veel mensen graag zelf bouwen en verbouwen. Zoals Thomas en Kristin. Zij laten door een gespecialiseerde firma een asbestinventaris opmaken van hun woning. Ze komen tot een verrassende ontdekking.
Clandestiene asbestverwijdering
Omdat Kristin en Thomas op een veilige manier de asbest in hun gang willen verwijderen, nemen ze contact op met 25 officiële asbestverwijderaars.
Wat blijkt? Deze firma’s zijn niet eens geïnteresseerd in de kleinere werkjes bij de particulier. Maar 3 firma’s komen uiteindelijk met een prijsvoorstel. Voor een klein stukje vinyl van 15 m2 moeten Kristin en Thomas 5.000 tot 8.000 euro neertellen. Geen wonder dat veel mensen op de clandestiene asbestmarkt terechtkomen.
"Pano" doet de test en plaatst een zoekertje op enkele sites voor klusjesmannen. Op de clandestiene markt kost asbest verwijderen duidelijk een pak minder. Voor dezelfde klus krijgen we nu prijzen van 900 tot bijna 3.000 euro. De veiligheid van bewoners en klusjesman zijn daarbij minder van belang.
Grote gezondheidsrisico’s
Ik zie op mijn tocht door Vlaanderen heel wat asbestwerkers die zonder enige bescherming asbest verwijderen. Zolang asbest in vaste toestand blijft, is er weinig aan de hand, maar na 30, 40 jaar beginnen die materialen te verouderen en kunnen er vezels vrijkomen: dan wordt het dus echt gevaarlijk. Maar dat schrikt veel asbestwerkers niet af. Zo is het niet zo moeilijk om in Vlaanderen firma’s te vinden die met een hogedrukreiniger asbestdaken schoonmaken. Iets wat in ons land nochtans verboden is.
Illegaal dumpen
Ik val tijdens mijn tocht door Vlaanderen van de ene verbazing in de andere. Heel wat asbestwerkers nemen vrijwillig grote risico’s maar er zijn er ook die daartoe worden gedwongen worden. Via mijn collega, televisiepresentator Thomas Vanderveken kom ik in contact met iemand die anoniem voor ons wil getuigen.
Die laatste neemt me mee naar enkele hallucinante plaatsen waar hij illegaal asbestafval heeft gedumpt. Onder druk van zijn baas die alle regels aan zijn laars lapt. Zijn werknemers moeten zonder degelijke bescherming asbest verwijderen en ’s nachts moeten ze het afval ook nog eens illegaal dumpen. Maakt niet uit waar. Overal in Vlaanderen. In de vuilnisbakken op parkings, langs de weg, in loodsen.
Het beleid
Een paar weken geleden ben ik gaan luisteren in de bevoegde asbestcommissie van het Vlaams Parlement. Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege (CD&V) en de OVAM, die het asbestafbouwplan in Vlaanderen coördineert, gaven daar een stand van zaken.
Ik hoorde vooral woorden als "proefproject" en "doorstartfase", maar verder zag ik een stuitend gebrek aan ambitie. Volgens het asbestafbouwplan moet Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig zijn. asbestvrij is al te ambitieus.
Wanneer nemen we - zoals ik vandaag op sociale media las- deze " collateral damage" eindelijk ernstig?
"Pano", vanavond om 21.28 uur op Eén
U kan de volledige aflevering van "Pano" vanavond om 21.28 uur bekijken op Eén. U kan de uitzending ook herbekijken op onze website en op VRT NU.