Poetin met monsterscore herverkozen als Russische president: "Rusland zal sterker en efficiënter worden"

We sluiten deze liveblog af. Als er zich in Rusland nog nieuwe ontwikkelingen voordoen, kan je deze vanzelfsprekend op onze website terugvinden. Bedankt voor het meelezen.

Geert Groot Koerkamp, correspondent in Rusland, merkte gisteren hoe mensen die gingen stemmen bijzonder aarzelend waren om met journalisten te spreken. "Ze waren huiverig om toe te lichten waarom ze in de rij stonden", vertelt hij in De Ochtend op Radio 1.

Joelia Navalnaya, de weduwe van oppositiepoliticus Aleksej Navalny, had Russen opgeroepen om op hetzelfde moment naar de stembus te trekken om ongeldig of tegen Poetin te stemmen. Daaraan werd in heel wat steden in binnen- en buitenland gehoor aan gegeven.

Op Navalnaya's oproep ingaan was één ding, maar tegen journalisten praten dus duidelijk nog een ander. "Je weet nooit waar het terechtkomt. Bovendien waren de politie en nationale garde massaal aanwezig, de stembureaus werden omsingeld. Dat is natuurlijk behoorlijk intimiderend."

Toch waren de stille protesten veelzeggend, aldus Groot Koerkamp. "Ze zijn een vervolg op wat we eerder zagen: de tienduizenden mensen die kwamen opdagen voor de begrafenis van Navalny, en de lange rijen met mensen die een handtekening kwamen zetten voor een oppositiekandidaat. Het zijn signalen dat veel mensen in Rusland het niet eens zijn met wat er gebeurt."

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft Poetin een bericht gestuurd om hem te feliciteren met zijn herverkiezing. Dat meldt KCNA, het persagentschap van Noord-Korea.

Goedemorgen,

We gaan vandaag door op de verkiezingsoverwinning van Vladimir Poetin in Rusland. Verwacht wordt dat regeringsleiders wereldwijd nog zullen reageren op de bedenkelijke monsterscore die de president heeft behaald.

Frank-Walter Steinmeier, de president van Duitsland, heeft alvast laten weten dat hij zijn Russische ambtgenoot niet zal feliciteren met zijn herverkiezing. "Er komt geen brief aan de heer Poetin", zei hij tegen de krant Tagesspiegel.

"Wel denk ik aan de mensen in Rusland die vechten voor vrijheid en democratie en die voortdurend worden bedreigd door het regime van Poetin. We zullen deze moedige mensen niet vergeten.”

Met meer dan 87 procent van de stemmen overtreft Poetin alle verwachtingen bij de Russische presidentsverkiezingen. "Het resultaat is mogelijk beter dan wat het Kremlin wilde", aldus Ruslandkenner Jan Balliauw in het VRT NWS Journaal.

Balliauw maakt wel meteen een stevige kanttekening bij die monsterscore. "Dit waren geen echte verkiezingen. Er waren geen echte oppositiekandidaten en ook geen onafhankelijke waarnemers."

Ook heel wat buitenlandse journalisten waren niet welkom in Rusland tijdens de verkiezingen. "Dat is de reden dat ik hier (in de studio, red.) zit, en niet in Moskou."

De voorbije weken waren vanuit de entourage van Aleksej Navalny, de Russische opposant die vorige maand om het leven kwam in een strafkamp, berichten verspreid waaruit moest blijken dat het Kremlin in vergevorderde onderhandelingen was over een gevangenenruil waarbij Navalny betrokken zou geweest zijn.

Poetin bevestigt dat er wel degelijk plannen waren om Navalny vrij te laten in ruil voor "bepaalde mensen die in westerse landen in de gevangenis zitten". De Russische president zou ook bereid geweest zijn met die ruil in te stemmen, "op voorwaarde dat de oppositieleider niet meer zou terugkeren naar Rusland".

Op vraag van Navalny's weduwe hielden tegenstanders van het Russische regime vandaag aan verschillende stembureaus stille protestacties.

Zowel op de protestacties als op de dood van Navalny reageerde de Russische president - tijdens de persconferentie na zijn overwinningsspeech - vrij "laconiek", vertelt Ruslandkenner Jan Balliauw in het VRT NWS Journaal. Volgens Balliauw was het overigens de eerste keer dat Poetin de naam Navalny in het openbaar in de mond nam.

Bekijk: Ruslandkenner Jan Balliauw licht toe wat Poetin zei over Navalny en de protesten van zijn aanhangers

Tijdens een overwinningsspeech in het hoofdkwartier van zijn verkiezingscampagneteam bedankt Vladimir Poetin de Russen die voor hem hebben gestemd en hij verzekert hen dat ze "het juiste pad hebben gekozen". "Wij zijn één team", klinkt het onder meer.

Dankzij zijn verkiezingsoverwinning zal Rusland volgens Poetin "sterker en efficiënter worden". Hij bedankt ook uitdrukkelijk de "Russische strijders" en zegt dat "alle plannen zullen uitgevoerd worden en alle doelen zullen bereikt worden".

Bekijk: Vladimir Poetin bedankt de Russen tijdens een overwinningsspeech voor het vertrouwen

Op de livebeelden die we binnenkrijgen vanuit Moskou zien we beweging bij het campagneteam van Vladimir Poetin. Het ziet er naar uit dat de president van Rusland zo meteen een overwinningsspeech zal houden.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken David Cameron reageert op X. "In Rusland zijn de stembussen gesloten na het illegaal houden van verkiezingen op Oekraïens grondgebied." Hij hekelt het gebrek aan "keuzevrijheid voor de kiezers" en het feit dat er "geen onafhankelijke waarnemers" waren in Rusland. "Dit is niet hoe vrije en eerlijke verkiezingen eruit zien."

Het team van de Russische opposant Aleksej Navalny - die in een Russische strafkolonie is omgekomen - hekelt het resultaat dat de huidige president Vladimir Poetin bij de verkiezingen zou hebben behaald.

Dat resultaat "heeft niet de minste betrekking met de werkelijkheid", zegt Leonid Volkov, de gewezen rechterhand van Navalny. "De voor Poetin vooropgestelde percentages hebben, natuurlijk, niet de minste betrekking op de werkelijkheid", aldus Volkov. "Ze zijn het niet waard erover te spreken."

Joelja Navalnaja, de weduwe van Navalny, had de aanhangers van haar overleden echtgenoot opgeroepen om vanmiddag allemaal samen op hetzelfde moment in rijen te gaan staan voor stembureaus als stil protest. Zelf had ze de naam van haar echtgenoot geschreven op het stembiljet dat ze had ingediend in de Russische ambassade in Berlijn. De oproep kreeg op heel wat plaatsen gevolg.

Marijn Trio, Ruslandkenner bij VRT NWS, benadrukt dat de resultaten van de Russische presidentsverkiezingen op geen enkele manier te verifiëren zijn en dat de zittende president ook geen échte tegenstanders had. 

Trio is dan ook niet verrast door de "monsterscore" die Poetin behaalt. "Deze verkiezingen moesten aantonen dat de oorlog in Oekraïne gesteund wordt door het volk, in Rusland, maar ook in de bezette Oekraïense gebieden." Vandaar de immense 'steun' voor Poetin in Loehansk, Cherson, Zaporizja en Donetsk.

Bekijk: Ruslandkenner Marijn Trio over de 'monsterscore' van Vladimir Poetin

Volgens het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken waren de presidentsverkiezingen in Rusland "noch legaal, noch vrij, noch eerlijk". De stembusgang vond plaats "in een context van strenge repressie". Ook werd er gestemd in de bezette gebieden in Oekraïne, wat in overtreding is met het internationaal recht, aldus Warschau.

Eenzelfde boodschap klinkt vanuit Duitsland. "De pseudoverkiezingen in Rusland zijn noch vrij noch eerlijk, de uitslag zal niemand verbazen", klinkt het bij het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. "Poetin regeert autoritair, hij vertrouwt op censuur, onderdrukking en geweld. De 'verkiezingen' in de bezette gebieden van Oekraïne zijn ongeldig en een nieuwe schending van het internationaal recht."

"Door illegaal verkiezingen te houden op Oekraïens grondgebied laat Rusland zien dat het niet geïnteresseerd is in het vinden van een weg naar vrede", schrijft het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken op X. "Het Verenigd Koninkrijk zal humanitaire, economische en militaire hulp blijven bieden aan de Oekraïners die hun democratie verdedigen."

Tijdens zijn dagelijkse videoboodschap had de Oekraïense president Volodimir Zelenski het ook over de presidentsverkiezingen in Rusland. "De Russische dictator 'simuleert' opnieuw verkiezingen. Hij is machtsgeil en wil voor altijd regeren. Deze verkiezingen hebben geen legitimatie", klinkt het bij Zelenski.

Niet alleen het voorlopig resultaat (87 procent) ligt ruim hoger dan bij de verkiezingen van 2018 (77 procent), maar ook de opkomst ligt hoger. "Poetin moest voor het Kremlin niet alleen een hoog cijfer halen, maar het resultaat moest ook breed gedragen zijn. Dat is belangrijk voor de 'legitimiteit' van de uitslag."