‘Tom leeft in een wereld waar alles mogelijk is. Hij is een vrije geest en dat moet hij blijven’: Luigia Gava, de vrouw van Tom Coninx

We zijn in Posillipo, een wijk in Napels waar het woord authentiek wel echt voor gemaakt lijkt. Tussen prachtige vervallen gebouwen leiden steile weggetjes naar een restaurant op een rots waar de tafelkleden van damast zijn en – geloof het of niet – de oude vader van de eigenaar ‘O sole mio’ voor me begint te zingen.

Traditie hééft wat, denk ik, terwijl Luigia opmerkt dat je stereotypen niet zomaar moet geloven, maar dat er vaak wel een grond van waarheid in zit. Ik vraag of het waar is wat haar echtgenoot beweert: dat ze een vrouw is met een hart uit het zuiden, gevormd door het noorden.

Luigia Gava: “Eigenlijk wel. Mijn ziel is Napolitaans. Wat ons typeert, is dat we het rustig aan doen, positief denken, hoopvol zijn, ook wel melancholisch – noem het een romantische ziel. In het noorden zijn ze vaak punctueler, doelgerichter en efficiënter.

“Ik ben op mijn 17de naar Milaan gegaan om te studeren, dus daar is mijn persoonlijkheid gevormd. Als ik te lang in Napels ben, voel ik mijn verlangen naar orde groeien, wil ik kunnen werken zonder afleiding. Dan ben ik blij als we naar het noorden gaan, naar Brussel. Maar als ik daar te lang ben, wil ik weer terug naar hier, naar mijn vrienden, om uit te gaan of te varen met onze boot. De mix van leven in noord en zuid vind ik perfect.”

Je stamt af van een familie die lang een belangrijke rol speelde in de Italiaanse politiek.

“Ja. Tot de jaren tachtig waren er veel politici in de familie, die toen in Rome woonde: ministers van Justitie, ministers van Binnenlandse Zaken. Dat was een heel stresserende periode – hun partij, Democrazia Cristiana, kwam in opspraak – waardoor de generatie van mijn vader besloot te passen voor de politiek. Mij trekt die ook helemaal niet aan. Ik heb er het karakter niet voor, ik hou niet van een leven in de spotlights.”

Daarin verschil je dan van Tom.

“Tom en ik zijn in veel opzichten elkaar tegenpolen.”

Jij bent advocaat.

“Ja, net als mijn vader, mijn broer en mijn moeder, die hier in Napels strafrechter is. Iedereen in mijn familie heeft rechten gestudeerd en ik heb in eerste instantie het pad gevolgd dat voor mij was uitgestippeld.”

Is je moeder rechter in Napels? Is dat niet gevaarlijk? Wordt ze niet bedreigd?

“Nee. Op de politie, die de misdadigers oppakt, willen ze wraak nemen, maar voor rechters heeft iedereen in Napels veel ontzag. Iedereen spreekt mijn moeder aan met ‘mevrouw de rechter’. Napels heeft de reputatie een maffiastad te zijn, maar de georganiseerde misdaad is grotendeels naar het noorden verhuisd, waar nu het grote geld is. In de buitenwijken vinden soms schietpartijen plaats, maar in de binnenstad is de misdaad niet zo gewelddadig meer. Napels richt zich steeds meer op toerisme.”

Ondertussen pleit jij niet meer, maar beheer je vakantiehuizen en historische panden.

“Ja, pleiten aan de balie is vaak een saaie aangelegenheid. Toen één van onze klanten vroeg of ik zijn huis wilde verhuren, dacht ik: waarom niet. Ik verhuurde toen al ons huis op Capri en deed dat graag: toeristen ontvangen, zorgen dat alles tiptop is. Via via vroegen steeds meer mensen me hun tweede huis te beheren, en ik ontferm me tegenwoordig ook over leegstaande historische gebouwen. Die verhuur ik aan filmregisseurs en modefotografen, en zo breng ik ze weer tot leven. Dat doe ik zó graag: die huizen tot in de puntjes in orde brengen en openen voor het publiek, zodat ze weer hun unieke verhaal kunnen vertellen.”

Tom maakte zich kwaad omdat Napels langzaam opgekocht wordt door rijke Amerikanen.

“Ja, net daarom zoek ik nu overal naar historische panden die te koop staan, om de eigenaar te overtuigen ze door mij te laten opknappen en verhuren. Ik hoop dat ze dan na verloop van tijd van de verkoop zullen afzien, zodat de huizen in Napolitaanse handen blijven. Dat lukt me steeds vaker en daar ben ik best trots op.”

Jij hebt je uitgestippelde pad verlaten en je eigen bedrijf opgericht, je moeder is rechter. Volgens mij zijn jullie geen gewone vrouwen.

“Wat grappig dat je dat zegt. Het klopt dat veel vrouwen in mijn familie sterk en bijzonder zijn. De moeder van mijn moeder had ook een eigen bedrijf: ze bouwde onderdelen voor spaceshuttles.”

Wat?

“Echt! Mijn grootmoeder was een heel flamboyante vrouw, een beetje een diva, die in haar bedrijf met veel flair de scepter zwaaide. Haar man, mijn grootvader, was wetenschapper en werkte voor de ESA en de NASA. Bij hen thuis hingen jarenlang foto’s van mijn grootvader met Dirk Frimout en Wubbo Ockels, de eerste Belg en de eerste Nederlander in de ruimte. Alsof hij de weg naar België voor mij verkend had. (lacht) Hij heette nota bene Luigi, ik ben naar hem vernoemd.”

Je beheert nu zeventig huizen over de hele wereld, zei Tom.

“Hij kan toch overdrijven! Het zijn er maar veertig. Ik moet hem nodig weer eens tot de orde roepen. Als je je afvraagt wie hem met de voeten op de grond houdt: dat ben ik dus. Een paar keer per dag! (lacht) Maar hij helpt mij om te dromen en dat is ook heel belangrijk. Tom leeft in een wereld waar alles mogelijk is. Hij is een vrije geest en dat moet hij blijven. Het is zijn kern en zijn kracht.”

Ik denk dat je de eerste vrouw in zijn leven bent die dat begrijpt.

“Denk je? Ik praat niet met hem over de vorige vrouwen in zijn leven. Ik weet niks over zijn vorige relaties.”

Ik denk dat je dankzij je stevige achtergrond evenwichtig en genereus genoeg bent om hem vrij te kunnen laten.

“Binnen de noodzakelijke grenzen, hè. (lacht) Je moet ook niet té genereus zijn. Maar ik ben net verliefd op hem geworden omdat hij zo onvoorspelbaar en vrij is, dan moet ik hem nu niet aan banden gaan leggen, toch? Nee, we hebben een heel faire en respectvolle relatie.”

Waren je ouders blij toen je met Tom kwam aanzetten?

“Helemaal niet (lacht). Gelukkige vond ik in mijn bijzondere grootmoeder een partner in crime. We zijn altijd heel close geweest, en nadat ze Tom had ontmoet, zei ze: ‘Luigia, ik zie dat je voor het eerst echt verliefd ben. Wees blij: er zijn veel mensen die in hun hele leven nooit een grote liefde vinden.’ Bovendien vond ze Tom een heel fascinerende man: ‘Was ik nog jong, ik zou ook in hem geïnteresseerd zijn.’ Zij was lang de enige die van Toms bestaan afwist.

”Mijn ouders waren natuurlijk heel sceptisch vanwege het leeftijdsverschil – hij is achttien jaar ouder. En vanwege die rare showbizzwereld waarin hij werkte, en de afstand: ze waren heel bang dat het heen en weer reizen me van mijn studie zou afhouden.”

Wat dacht je zelf over het leeftijdsverschil, zijn showbizzwereld en de afstand?

“Maar ik dácht helemaal niet! Dat was het hele punt. Het was alsof iemand de uitknop van mijn hersenen had omgedraaid. Achteraf gezien denk ik dat we anders nu niet samen zouden zijn. Als ik wél was beginnen na te denken, was ik nooit aan een relatie met Tom begonnen.

”Ik was totaal gefascineerd door hoe anders hij was, zijn andere achtergrond en cultuur, zijn mindset, hoe hij plannen op het laatste moment helemaal kon omgooien en me maar bleef verrassen. Voor mij, met mijn traditionele achtergrond, leek dat wel iets uit een film. Hij verkocht show op televisie, maar was ook beste vrienden met de groenteboer op de hoek. Hij was een voetbalkenner, maar als we naar een museum gingen, wist hij ook alles over elke kunstenaar. Terwijl ik saai met mijn neus in de wetboeken zat, deed hij me van de ene verbijstering in de andere vallen.

”Het was alsof er een nieuw raam op de wereld voor me openging, een raam op cultuur, op verhalen, op genieten. Tom doet alles heel makkelijk lijken. Hij ziet alleen maar mogelijkheden, grenzeloze mogelijkheden. En hij is, laten we eerlijk zijn, een heel mooie man – ook niet onbelangrijk (lacht).”

Waar hebben jullie elkaar eigenlijk ontmoet?

“Op Capri, in de beroemde cocktailbar Number One. Hij had een vriend op me afgestuurd om me een drankje aan te bieden. Tom kan heel verlegen zijn als hij zichzelf moet blootgeven. Pas toen hij er even later bij kwam staan, bleek dat hij degene was die contact wilde. We babbelden, wisselden nummers uit en de volgende ochtend kreeg ik een bericht: ‘Kom over twee dagen naar Parijs. Ik heb kaarten voor de opera.’ Met een lijstje erbij van de vluchten die ik kon nemen. Echt crazy! Maar ik was, zoals ik al zei, niet bij zinnen. Ik ben gewoon vertrokken en we hadden een fantastisch weekend, waarin we ook nog met de Thalys naar Brussel zijn gegaan. Tien jaar geleden is het nu. Ik was 21, hij 39.

”Een tijdlang zagen we elkaar afwisselend in Brussel en Milaan. Toen ik naar Australië ging om te studeren, zijn we het contact even verloren, maar zodra ik terug was, namen we de draad weer op en was ik weer helemaal in de ban. Ik kon hem niet weerstaan omdat ik me met hem nooit verveelde, echt nooit, nog altijd niet. Hij blijft me verrassen, in positieve en negatieve zin (schatert).”

Je bedoelt dat het je soms te veel wordt.

“Precies. Hij is intens, hij neemt het roer altijd totaal over. Daarom vind ik het prettig dat hij soms in Brussel is en ik hier. Ik kan echt verlangen naar de rust die dan weerkeert.”

Toms bedrijf heet Caravaggio Media, naar de Italiaanse barokschilder. Hij neemt me straks mee naar Caravaggio’s meesterwerk De zeven werken van barmhartigheid, zegt hij, dat hier gewoon in een kapel hangt.

“Ja, en er staat nu een werk van Jan Fabre tegenover dat hij bij wijze van dialoog met De zeven werken van barmhartigheid heeft gemaakt.”

Fabre is in België gecanceld.

“Net als Caravaggio in zijn tijd! Hij was een crazy guy, altijd dronken, hij had gokproblemen en heeft zelfs een man vermoord vanwege een vrouw. Maar ook al werd hij verbannen, niemand heeft ooit ontkend dat hij een meester was, een geniaal kunstenaar. Ik vind het jammer dat er nu zo weinig onderscheid wordt gemaakt tussen het gedrag van een kunstenaar en zijn talent.

“Oké, Fabre heeft zich schuldig gemaakt aan onaanvaardbaar gedrag. Daarover moet een rechter oordelen – niet de media! Maar moet zijn kunst daarom verdwijnen? Is dat geen zonde? Het is volgens mij geen toeval dat de eigenaars van die kapel werk van Fabre tegenover dat van Caravaggio wilden tonen. Het zijn allebei complexe mannen, maar ook grote kunstenaars. Tom voelt, denk ik, een vorm van verwantschap met Caravaggio omdat hij ook onorthodox leeft. En ook hij barst van het talent.”

LICHT EN DONKER

Na het eten gaat Gava aan het werk en sleurt Coninx me op weg naar De zeven werken van barmhartigheid met een moordend tempo door Napels, terwijl hij me overstelpt met wetenswaardigheden: “Hier woont Dries Mertens – niemand spreekt nog over hem sinds SSC Napoli na 33 jaar weer kampioen is geworden zonder hem. Napels ís voetbal. Straks begint de match en zie je niemand meer op straat. Kijk, daar eet je de beste Napolitaanse pizza. Dit is een mooie kerk, kijk gerust wat rond, ik moet even een filmpje monteren.”

Even een filmpje monteren!? Caravaggio Media levert nieuws heet van de naald aan de grote mediaspelers in België, weet ik. Ik heb Tom in Brussel al op zijn fiets zien rondcrossen om een gebeurtenis als eerste te kunnen vastleggen, van het kleinste opstootje tot politiek of cultureel wereldnieuws. Nu hij in Napels is, doen andere jongens dat voor hem.

“En als er in Leuven iets aan de hand is,” vertelt hij lachend, “stuur ik mijn pa (oud-VRT-journalist Alain Coninx, red.).” Maar de filmpjes monteren doet hij zelf. Op zijn telefoon. Nu. Op straat. Het zijn beelden van een schietpartij in Brussel. Als ik de kerk weer uitkom, heeft hij het resultaat al naar zijn mediapartners gestuurd.

En dan staan we opeens stil bij een kleine kapel, heel onopvallend, je loopt er zo voorbij, maar wij gaan naar binnen en... wow! Het immense doek knalt op je af. “Caravaggio is de uitvinder van het clair-obscur”, zegt Coninx. “Ongelofelijk, hè?’ Het is waar: nooit was het contrast tussen licht en donker zo dramatisch. Ook The Purity of Mercy van Fabre, een mensenhart van bloedrood koraal, is adembenemend. Coninx staat voor De zeven werken van barmhartigheid en is voor het eerst minutenlang doodstil.

Op de terugweg – weer een calvarietocht – krijg ik nog een uitgebreide uitleg over de zeven Napolitaanse families die de kapel bezitten. Ze hebben laten vastleggen dat het meesterwerk van Caravaggio, die korte tijd in Napels heeft gewoond, nooit aan een museum mag worden verkocht en voor altijd in de kapel zal hangen. Coninx brengt me terug naar Posillipo en toont nog even zijn smartphone: “Kijk, dit zijn de beelden die ik net heb gemonteerd! Ze zijn al op tv uitgezonden en staan intussen online.”

En dan zitten we eindelijk weer rustig aan tafel bij Gava. “Vond je het mooi?”

Prachtig.

“Elke keer als hij in Napels is, gaat hij ernaar kijken.”

Het werk van Fabre is ook prachtig. We mogen zijn talent als kunstenaar inderdaad niet uit het oog verliezen. #MeToo heeft een beweging in gang gezet die nodig was, maar soms – en nu denk ik aan de ophef rond Tom – worden mannen wel extreem hard aangepakt.

“Ik vind #MeToo vooral in Italië belangrijk omdat geweld tegen vrouwen hier een groot probleem is. En dat psychologische en lichamelijke geweld gebeurt achter gesloten deuren, in heel veel doorsneefamilies. Daarmee wil ik het leed van actrices en modellen niet ontkennen die in het nauw worden gedreven door hun mannelijke bazen, maar het probleem van huiselijk geweld is wel angstaanjagender en complexer.”

Tom wees in zijn veelbesproken interview op de traditionelere rolverdeling in Zuid-Europa.

“Dat komt doordat veel vrouwen hier geen opleiding hebben gevolgd en niet werken, en ook nog steeds amper vertegenwoordigd zijn in de politiek. En dan vergeet ik de rol van de katholieke kerk nog, die ook vasthoudt aan tradities.

“In de Corriere della Sera las ik vorige week dat een derde van de vrouwen in Italië nog geen eigen bankrekening heeft. Ongelofelijk! Al die vrouwen zijn dus totaal afhankelijk van hun man en kunnen niet ontsnappen als ze door hem worden geslagen. Daar is sinds #MeToo eindelijk meer aandacht voor.”

Tom leek in zijn interview de traditionele Italiaanse vrouw wel een warm hart toe te dragen.

“Jaja. Kijk, om te beginnen heeft de krant die dat schandaaltje heeft uitgelokt, zijn uitspraak natuurlijk helemaal uit haar context gehaald. Voor de publicatie van dat interview heb ik het met Tom uitgebreid over die passage gehad. “Haal die alinea eruit”, heb ik hem gezegd. “Ik begrijp je, want ik kén jou, maar andere mensen kunnen je woorden makkelijk verkeerd interpreteren.” Maar hij zei: “Waarom? Het is gewoon een vaststelling over het verschil tussen noord en zuid. Daar is toch niks verkeerd aan?”

“Natuurlijk gebeurde precies wat ik had voorspeld. Ik was echt boos: ‘Zie je wel! En jij bent nog wel gespecialiseerd in communicatie!’ Maar Tom denkt niet altijd na over de consequenties van zijn daden. Hij leeft instinctief en plukt de dag. ‘Ach,’ zei hij, ‘morgen schillen mensen hun patatten op dat blaadje en is iedereen het weer vergeten.’ Maar ik zie hem graag en ik vind het niet fijn dat hij wordt afgeschilderd als een male chauvinist, want dat is hij echt helemaal niet.”

Hij heeft wel gezegd dat hij de emancipatie in het noorden soms te ver vond gaan.

“Ook dat was weer ongelukkig geformuleerd. Ik weet wat hij wilde zeggen. De vorige keer dat hij vader werd – zo’n vijftien jaar geleden – moesten mannen heel nadrukkelijk tonen hoezeer ze bezig waren met gendergelijkheid. De nieuwe man liep ostentatief met de baby op zijn borst en schepte op over hoeveel huishoudelijke taken hij wel op zich nam. Het was die belachelijke show waaraan Tom zich ergerde.

”Nu doen een man en een vrouw in een relatie gewoon elk waar ze goed in zijn, zonder daar show rond te verkopen. Ik ben degene die in huis de lampen indraait en dingen repareert, maar ik voel geen behoefte om dat rond te bazuinen. Ik haat stofzuigen, Tom heeft daar lol in, en hij kan heel goed koken – vooral zijn Belgische frieten zijn een hit in mijn familie. Maar ook hij loopt zichzelf daarover niet op de borst te kloppen.

“We houden gewoon samen de boel draaiende, punt. Natúúrlijk is Tom geen tegenstander van emancipatie. Hij houdt juist van sterke vrouwen, hij heeft ze nodig.”

Maar hij had toch liever de Italiaanse mama die de spaghetti op tafel komt zetten?

“Tom is heel romantisch. Hij houdt van dat beeld, van die warme gezelligheid van vroegere generaties, grote families die samen aan tafel eten. Dat bestaat bijna niet meer. Nu eten we vaak rechtstaand om daarna snel weer aan het werk te gaan. Maar eten is een belangrijke Italiaanse traditie. De ziel van een Italiaans huis is nog altijd de keuken.

“Ik heb een grote familie en we zitten vaak nog met velen rond de tafel om uitgebreid te eten en te praten. Tom geniet daarvan. Ik kom uit een warm nest, ik heb veel liefde gekregen van mijn ouders, en Tom krijgt die nu ook. Hij noemt mijn moeder zelfs ‘mama’.”

ADRENALINE

Was het voor jou een belangrijke beslissing om te trouwen?

“Ja. Heel belangrijk. Op een gegeven moment wisten we dat we van elkaar hielden en onszelf niet meer met iemand anders konden zien. In de tien jaar dat we elkaar kennen, hebben we allebei ook andere relaties gehad. Ik heb een tijd echt tegen mezelf gezegd: probeer iets anders, iets wat een beetje makkelijker is dan die rollercoaster met Tom. Maar mijn grootmoeder zei: ‘Luigia, stop met jezelf voor de gek te houden. Ik zie in je ogen dat je niet verliefd bent op die andere jongens. Je houdt nog steeds van Tom.’ We keerden steeds terug bij elkaar.

”Toen kwam covid en dacht ik zoals zovelen na over wat ertoe doet in het leven. Op een avond heb ik gezegd: ‘We moeten een beslissing nemen. Is het van nu af aan jij-en-ik-en-niks-anders-meer, of stoppen we ermee?’ Een paar weken later heeft hij me ten huwelijk gevraagd. Ik was blij. Verbaasd ook: omdat hij zo’n free spirit is, had ik eigenlijk niet verwacht dat hij ons echt serieus wilde nemen. En ik moet eerlijk zeggen: als hij mij niet had gevraagd te trouwen, dan...”

Had je er een punt achter gezet.

“Misschien niet abrupt, maar dan had ik de relatie langzaam laten doodbloeden. Ik wilde weten of hij het risico durfde te nemen om voor mij te kiezen. Dat heeft hij gedaan. Het is grappig… Tijdens een zeldzaam momenten waarop Tom zich echt blootgaf, zei hij me: ‘Sinds ik met je getrouwd ben, voel ik me veiliger en rustiger.’ Dat gevoel heb ik ook. Ik vind het mooi om iemand echt te durven vertrouwen, en het huwelijk is daar een bezegeling van.”

Hij lijkt inderdaad gekalmeerd.

“Ja. Dat hij in België niet meer in de schijnwerpers staat, helpt natuurlijk. Het leven dat hij vroeger leidde, was soms een beetje te wild. Al moet hij wel nog steeds elke dag opwinding voelen. Wat hij nu doet, is echt iets voor hem: rondfietsen, snel, steeds weer nieuwe gebeurtenissen filmen. Zijn adrenaline moet stromen, elke dag, anders wordt hij gek. En ik dan ook (lacht).”

Het is donker, maar Napels leeft, ook al heeft Napoli niet kunnen winnen van Genua. Mijn charmante Napolitaanse chauffeur Andrea en ik zitten samen vast in de stroom auto’s die vertrekt vanuit het stadion. Hij weet ondertussen dat ik in België woon en begint opeens wild enthousiast naar een andere taxi te wijzen: “Kijk daar, dat is de vaste chauffeur van Dries Mertens! Die Mercedes heeft hij van Dries gekregen.” Ik hou van Napels, hoop stiekem dat ik mijn vliegtuig mis en droom van een Italiaanse mama die me een groot bord pasta serveert.

_{© Humo}