Geen cowboys of rambo's, maar koele kikkers: wie zijn de Speciale Eenheden van de federale politie?
Ze worden ingeschakeld als "laatste redmiddel", opgeroepen bij gijzelingen of om de politie te versterken bij gevaarlijke en risicovolle arrestaties en huiszoekingen. Wie zijn de Speciale Eenheden van de federale politie, die vanmorgen beschoten zijn tijdens een huiszoeking in Charleroi?
De Speciale Eenheden (afgekort DSU) kennen we onder meer als mannen met bivakmutsen en zware wapens die gevaarlijke of delicate opdrachten moeten uitvoeren. Ze komen zelden echt in beeld. Het gebeurde bijvoorbeeld in 2016, toen ze voor het oog van de camera's terreurverdachte Salah Abdeslam oppakten in Molenbeek.Â
Vandaag liep het echter mis tijdens een huiszoeking in Lodelinsart, deelgemeente van Charleroi. Een verdachte opende het vuur vanachter de deur. Een agent van de Speciale Eenheden overleefde het niet, een 2e agent vecht nog voor zijn leven en een 3e agent raakte gewond.
"Er zijn eerder al gewonden gevallen bij de Speciale Eenheden, tijdens huiszoekingen in terreurdossiers bijvoorbeeld, maar het zou de eerste keer zijn in de recente geschiedenis dat er iemand sterft", zegt VRT NWS-journalist Fatma Taspinar. "Het gaat om de best getrainde en best bewapende politiemensen van ons land, maar zulke situaties zijn nooit zonder gevaar."
Je kan niet elk risico uitsluiten. Wie bij de Speciale Eenheden zit, moet dat beseffen
"Een goede voorbereiding is cruciaal", zegt Carl Vorsselmans, die zelf jarenlang aan het hoofd gestaan heeft van de speciale eenheden in Antwerpen en Limburg. "Men probeert alle risico's op voorhand in te schatten en zo klein mogelijk te houden. Er wordt nagedacht over alles wat fout kan gaan, maar de praktijk wijkt soms af van de theorie. En dan moet je snel kunnen schakelen. Je kan niet elk risico uitsluiten. En het is ook belangrijk dat iedereen in het team dat beseft."
Beluister: "Je krijgt soms te maken met mensen die anders in het leven staan dan wij", vertelt Carl Vorsselmans in "De wereld vandaag" op Radio 1:
Ex-topman Speciale Eenheden na dodelijke huiszoeking Charleroi: "Je kan situaties soms op voorhand niet inschatten"
Wie bij de Speciale Eenheden wil werken, moet een extra opleiding volgen van een jaar. "Daarin leer je vooral omgaan met stress-situaties, om zo goed en veilig mogelijk te kunnen tussenkomen", zegt Vorsselmans. "De buitenwereld denkt misschien dat het allemaal rambo's zijn, maar mensen worden vooral gescreend op kalmte en rust, zeker in stress-situaties. Het laatste dat je in zo'n team wil hebben, zijn cowboys. Dat beeld klopt totaal niet."
De maatschappij onderschat soms dat het mensen zijn met een gezin
Hoeveel leden de speciale eenheden precies tellen in België kan Vorsselmans niet zeggen en moet geheim blijven. "De speciale eenheden worden vaak ingeschakeld, maar meestal hoor je daar weinig van, omdat alles zeer discreet en in de achtergrond gebeurt."
Opgericht na het bloedbad op de Olympische Spelen in München
De Speciale Eenheden van de Federale politie zijn ontstaan na de gijzeling tijdens de Olympische Spelen in München in 1972. Palestijnse terroristen doodden toen 11 Israëlische atleten en officials. Een nieuw soort terreur deed zijn intrede, waar de "gewone" politieagenten niet voor getraind waren.
In België werd de Groep Diane opgericht, genoemd naar de Romeinse godin van de jacht. Deze groep werd later omgedoopt tot het Speciaal Interventie Eskadron (SIE). In 1985 werden gedecentraliseerde eenheden met de naam POSA (Protection, Observation, Support, Arrest) opgericht om te voldoen aan de vele verzoeken aan het SIE. Elke POSA bestreek twee provincies, behalve Brabant. In 1992 sloten alle POSA-eenheden zich aan bij het SIE.
Het SIE werd na de politiehervorming in 2002 omgedoopt tot Directie Speciale Eenheden (DSU). Volgens de federale politie is DSU een van de meest effectieve antiterroristische interventiegroepen ter wereld.
(Bron: federale politie)Â
Bekijk: criminoloog Jelle Janssens legt uit waarom de Speciale Eenheden zijn opgericht
Carl Vorsselmans is naar eigen zeggen erg geraakt door wat er vandaag gebeurd is. "Ondanks dat ik al enkele jaren weg ben bij de speciale eenheden. Het blijft een grote familie waarin je 1.000 procent op elkaar moet kunnen vertrouwen en iedereen met elkaar meeleeft. Wat er vandaag gebeurd is, zal zeker een zware impact hebben."
"De maatschappij onderschat wel eens dat het mensen zijn met een gezin, die dikwijls al bepaalde dingen opofferen om ook nog een verhoogd risico te lopen. Ik vraag niets meer dan respect voor deze mensen. En ik wil de overheid toch nog eens oproepen om voldoende steun te geven aan de Speciale Eenheden, zowel qua middelen als accommodatie. Wat dat betreft, is er nog werk aan de winkel."