Koerden spreken van aanval door Grijze Wolven, Turkse gemeenschap wijst naar provocatie door PKK-vlaggen: waarom ligt dat conflict bij ons zo gevoelig? 

Een groep Syrische Koerden vierde gisteren Newruz, een Perzisch feest. Een konvooi is daarna afgezakt naar Heusden-Zolder, waar het tot een confrontatie kwam tussen de Syrische Koerden en de Turkse gemeenschap. Op sociale media werd er ook opgeroepen om op straat te komen, waardoor de situatie snel escaleerde en er rellen uitbraken. 

Het is niet de eerste keer dat het tot een confrontatie komt tussen de twee groepen. In Antwerpen braken in 2017 rellen uit tussen aanhangers van de Koerdische Arbeiderspartij PKK en mensen uit de Turkse gemeenschap. Volgens getuigen waren gisteren ook vlaggen van de PKK te zien, wat door sommige Turken als provocerend werd beschouwd. 

De Raad van de Koerdische Gemeenschap in België wijst dan weer in de richting van de Turkse 'Grijze Wolven', die volgens de Raad een onschuldige Koerdische familie hebben aangevallen toen ze thuis kwamen van het feest. Zij spreken over een gecoördineerde en geplande actie. De gemeenschap heeft aangekondigd vandaag te protesteren in Brussel. 

De Koerdische Arbeiderspartij PKK werd in 1978 opgericht door leider Abdullah Öcalan, die intussen al meer dan 25 jaar in de cel zit in Turkije. Aanvankelijk streefde de PKK naar onafhankelijkheid voor Turks-Koerdistan. De militaire staatsgreep van 1980 en het bewind in de jaren die volgden, gingen gepaard met keiharde repressie tegen de Koerden, en was de voedingsbodem voor de heropleving van het Koerdische gewapende verzet. 

Midden jaren 80 begon de PKK met een gewapende strijd tegen de Turkse staat, met tienduizenden doden tot gevolg. “Meestal gericht op militaire doelen, maar ook met burgerslachtoffers”, legt VRT NWS-journalist Inge Vrancken uit. 

Die gewapende strijd voert de PKK intussen al meer dan 40 jaar, aldus Vrancken. Als reactie bombardeert het Turkse leger ook nu nog geregeld in Syrië en Noord-Irak, waar de PKK ook actief is. 

Vandaag is de PKK verboden in Turkije. Ook de Verenigde Staten en de Europese Unie beschouwen de PKK als terreurorganisatie. 

“Daarnaast zijn er heel wat Koerden, ook bij ons, die de strijd naar onafhankelijkheid en meer autonomie van de Koerden in Turkije steunen”, zegt Vrancken. In België wonen redelijk wat Turkse Koerden. “Een deel daarvan steunt de PKK. Zij steunen dan misschien niet het geweld van de organisatie, maar wel de strijd naar meer autonomie.” 

De Koerdische gemeenschap wijst na de rellen van gisteren richting de ultranationalistische Turkse Grijze Wolven. “Officieel zijn zij de jongerenafdeling van de MHP, de ultranationalistische partij die in Turkije de AKP steunt, de partij van president Erdogan."

Maar in de realiteit zijn die 'Grijze Wolven' volgens Vrancken eigenlijk een paramilitaire organisatie, met een zeer gewelddadig verleden. De arm van de ‘Grijze Wolven’ zou ook tot in België reiken. “Op papier is het een organisatie die zich binnen de wet houdt, waardoor het moeilijk is om de organisatie binnen de EU aan banden te leggen”, aldus Vrancken. Frankrijk besloot in 2020 de Grijze Wolven wel te verbieden, nadat het tot gewelddadige incidenten was gekomen tussen de beweging en de Armeense gemeenschap in Frankrijk.

Kenmerkend voor de 'Grijze Wolven' is het beruchte 'wolventeken'. Dat handgebaar zou ook gisteren te zien zijn geweest op verschillende video's. 

Af en toe komen komen de spanningen tussen de Koerdische en Turkse gemeenschap ook hier tot uiting. “Dat zie je in veel diaspora’s”, zegt Dries Lesage, professor internationale politiek aan de UGent in "De ochtend". “Zij leven mee met het conflict in de regio die ze beschouwen als hun herkomstregio. Die rellen horen hier helemaal niet thuis, dat helpt niemand, maar het is aan de andere kant een beetje onvermijdelijk.” 

Volgens Lesage zijn beide groepen vooral op zoek naar erkenning. “Waar ik heel sterk in geloof is dat beide groepen, zowel de Koerden als mensen van Turkse origine, erkenning willen van hun leed: aan de ene kant institutionele onderdrukking van het Koerdische volk dat verlangt naar zelfbeschikking, en aan de andere kant de jaren van zware aanslagen van de PKK in Turkije. Als dat bij naam genoemd zou worden, denk ik dat dat kan bijdragen tot veel meer rust en de-escalatie.”