Hoe Dewinters Chinese contacten toch weer een kiezel in de schoen van VB werden: ‘Dit wordt schadelijker en schadelijker’

Komen de Chinese contacten van Filip Dewinter hem dan toch duur te staan? Nieuw onderzoek van Humo en Apache schetst een ontluisterend beeld van het Vlaams Belang-boegbeeld. Jarenlang liet hij zich betalen voor hand-en-spandiensten aan een Chinese spion, Changchun Shao. Dewinter liep de benen uit het lijf om zijn contactpersoon te introduceren in politiek België. Voor zijn inspanningen en lunches werd Dewinter vergoed vanuit China.

Groen eist in ieder geval het ontslag van Dewinter als ondervoorzitter van het Vlaams Parlement. “Je kan onze democratie niet in de uitverkoop zetten en tegelijk ondervoorzitter zijn van een van de hoogste Vlaamse democratische instellingen,” zegt covoorzitter Jeremie Vaneeckhout.

Frank Creyelman

Daarmee wordt ‘Chinagate’ toch weer een vervelende kiezel in de schoen van Vlaams Belang. Enkele maanden terug kwam de partij al in opspraak door de Chinese banden van Dewinter en voormalig VB’er Frank Creyelman. Die episode leek grotendeels zonder kleerscheuren verteerd. Maar nu ligt Dewinter dus opnieuw onder vuur.

“Dit wordt toch schadelijker en schadelijker”, zegt politicoloog Dave Sinardet (VUB/UCLouvain). “Het botst met waar de partij voor staat. Het Vlaams Belang komt als Vlaams-nationalistische partij op voor Vlaanderen, maar soms lijkt men meer bezig te zijn met Chinese en Russische belangen.”

Vlaams Belang zelf zegt het probleem niet te zien. “Niets meer dan een zoveelste poging om het Vlaams Belang te beschadigen”, klinkt het bij de partijwoordvoerder. “Dit is een artikel vol oud nieuws uit 2015 en 2016. Voor hetzelfde ‘nieuws’ werd Filip Dewinter door het parket reeds vrijgesproken. Er werd toen geoordeeld dat er geen strafonderzoek kon gevoerd worden, omdat hem niets te verwijten viel.”

De samenwerking tussen Dewinter en Changchun Shao werd inderdaad al onderzocht door het Brussels parket na artikels daarover in Het Laatste Nieuws. Begin 2019 raakte bekend dat het parket Dewinter niet vervolgde. Het bewijs van zijn onschuld, verklaarde de Vlaams Belang-politicus toen. “Ik heb nooit aan zogenaamde ‘inmengingsactiviteiten’ meegewerkt en van spionage was er al helemaal geen sprake. Ook het parket is daarvan overtuigd.”

Maar dat was vooral een kwestie van niet kunnen. De oude Belgische spionagewetten, die nog uit het interbellum dateren, spraken niet over burgers die werken voor buitenlandse inlichtingendiensten, precies het soort hand-en-spandiensten waarvan Dewinter beschuldigd werd. De veiligheidsdiensten vroegen al langer om dat soort inmenging strafbaar te maken. Dat Dewinter vrijgesproken werd, zoals de partij beweert, klopt dus niet helemaal: het was gewoon niet mogelijk om hem te vervolgen.

Sms-verkeer

Eind vorig jaar kwamen Dewinters Chinese contacten opnieuw onder het vergrootglas, nota bene door een andere VB’er. Uit sms-verkeer bleek dat gemeenteraadslid Frank Creyelman zich jarenlang liet inschakelen door de Chinese inlichtingendiensten, en daarvoor fiks vergoed werd.

Creyelman werd uit de partij gezet, maar in de nasleep van de zaak kwam ook Dewinter weer in het vizier. Hij kreeg in 2020, in volle coronacrisis, 10.000 mondmaskers aangeleverd via zijn contactpersoon Changchun Shao. Die was drie jaar eerder ons land uitgezet. Volgens de Staatsveiligheid was hij een Chinese spion.

De feiten die nu aan het licht komen, tonen aan hoe intensief Dewinter zich inspande om Shao tegemoet te komen. Hij organiseerde etentjes met extreemrechtse politici zodat Shao een politiek netwerk kon uitbouwen. Op vraag van Windows of Beijing in Europe – een bedrijf van Shao – bereidt Dewinter een bezoek voor van de China Association for International Friendly Contact (CAIFC), door Humo omschreven als “de facto een Chinese inlichtingendienst”. Hij stuurt het bedrijfje daarvoor een onkostennota van 1.026,02 euro.

Hij regelde voor Shao ook een ontmoeting met de Syrische ambassadeur. Er was een onkostennota van 3.000 euro voor de organisatie van een seminarie met als thema ‘Vlaanderen, een brug tussen China en Europa’ – alweer voor Shao. Of nog: een brief die Dewinter ondertekent als ‘senior political advisor’ van Silk Road Peace Award Foundation, een vzw van dezelfde Changchun Shao.

Dewinter zegt zich van geen kwaad bewust te zijn. Hij mag toch mensen helpen contacten te leggen? En hoe moest hij weten dat CAIFC een inlichtingendienst was? Hij mag zich toch laten vergoeden voor gemaakte kosten?

Stemmenkanon

Vlaams Belang blijft vooralsnog achter zijn kopstuk staan. Daar hoopt men dat ‘Chinagate’ net als voorheen overwaait. Uit de peilingen lijkt alleszins af te leiden dat de VB-kiezer weinig geeft om de Chinese banden van Creyelman. Maar Dewinter is wel van een ander kaliber dan de relatief onbekende Mechelaar: hij was en is nog steeds een stemmenkanon, en staat straks ook op de kieslijst voor het Vlaams Parlement.

Vaststaat dat de zenuwachtigheid op het partijhoofdkwartier groot is. Een kopstuk dat zich gewillig en tegen betaling voor de kar van de Chinese inlichtingendiensten laat spannen, is politiek lastig te verkopen.

Het probleem voor Dewinter is nu ook groter dan enkele maanden terug. Toen kon hij nog volhouden dat zijn Chinese contacten al bij al weinig voorstelden. Maar nu zijn er zwart op wit bewijzen van onkostennota’s aan een Chinese spion. Bovendien lijkt het ongeloofwaardig dat Dewinter nooit besefte wat er aan de gang was.