Uitlevering van WikiLeaks-oprichter Julian Assange uitgesteld, Britse rechtbank wil garanties van de VS
WikiLeaks-oprichter Julian Assange kan niet meteen worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Dat heeft een Britse rechtbank beslist. De VS moet eerst bepaalde garanties geven over wat er met Assange zal gebeuren, mocht hij worden uitgeleverd. Als die garanties er niet komen, kan hij in beroep gaan tegen zijn uitlevering.
Twee rechters hebben vandaag hun lang verwacht oordeel uitgesproken in het zoveelste hoofdstuk van de juridische saga over Julian Assange, de oprichter van WikiLeaks. Ze moesten beslissen of Assange al dan niet in beroep kan gaan tegen zijn uitlevering aan de VS, die door het Verenigd Koninkrijk was goedgekeurd.
Assange zal in beroep kunnen gaan, als de Verenigde Staten niet met garanties over de brug komen: het Britse Hooggerechtshof wil zeker zijn dat hij zich in Amerika op zijn recht op vrije meningsuiting zal kunnen beroepen, en dat hij niet de doodstraf kan krijgen, als hij veroordeeld wordt. De VS krijgt tot 16 april om die garanties te geven.
Komen die garanties van de VS er wel, dan zal het Hooggerechtshof de zaak opnieuw bekijken, en dan een finaal oordeel vellen. Een volgende zitting staat gepland voor 20 mei. Assange blijft intussen in de cel.
Wie is Julian Assange?
Julian Assange (52) werd in 2019 door de Britse politie gearresteerd, nadat hij zich zeven jaar had verschanst in de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Sindsdien zit hij vast in een Londense gevangenis onder hoge beveiliging.
In 2010 publiceerde zijn bedrijf WikiLeaks honderdduizenden geheime documenten over de oorlog in Irak en Afghanistan, en honderdduizenden documenten met diplomatieke communicatie van Amerikaanse ambassades over de hele wereld. De VS beticht Assange er onder meer van dat hij daarmee het leven van informanten in gevaar heeft gebracht.
Het gaat om het grootste defensielek in de Amerikaanse geschiedenis. De VS beschuldigt Assange dan ook van 18 misdaden, waaronder spionage en samenzwering. In 2021 verwierp een Britse rechter nog zijn uitlevering, omdat hij met psychische problemen kampte.
Aanhangers zien in Assange een moedige journalist die oorlogsmisdaden aan het licht bracht. Als hij wordt uitgeleverd aan de VS kan hij tot 175 jaar cel krijgen.
Gedeeltelijke overwinning
Het oordeel is een gedeeltelijke overwinning voor Assange. Een mogelijke uitlevering is nu opnieuw uitgesteld.
Toch noemt zijn echtgenote Stella Assange de uitspraak "verbijsterend": "De rechtbank erkent dat Julian blootgesteld wordt aan een schending van zijn recht op vrije meningsuiting, dat hij gediscrimineerd wordt op basis van zijn nationaliteit, en dat hij nog altijd het risico loopt om de doodstraf te krijgen. En nu heeft diezelfde rechtbank de VS gewoon gevraagd om een brief te sturen om te zeggen dat alles in orde is."
Naast een mogelijke schending van het recht op vrije meningsuiting en het risco op de doodstraf, heeft de rechtbank ook gezegd dat Assange mogelijk in het nadeel zou zijn, omdat hij geen Amerikaans staatsburger is, maar een Australiër. In een aantal andere argumenten ging de rechtbank niet mee: namelijk dat zijn zaak politiek gemotiveerd is, of dat hij in de VS geen eerlijk proces zou krijgen.
De Verenigde Staten hebben eerder al gezegd dat Assange niet de doodstraf zou krijgen, maar volgens de rechtbank staat dat nergens expliciet op papier. Ook uitspraken van de voormalige president Donald Trump, zijn volgens het Hof een reden om aan te nemen dat Assange ook de doodstraf zou kunnen krijgen.
De juridische strijd van Assange sleept al meer dan tien jaar aan en lijkt ook nu nog niet meteen tot een einde te komen. Als het Hooggerechtshof zou beslissen dat Assange niet in beroep kan gaan tegen zijn uitlevering, heeft hij nog een laatste mogelijkheid om die tegen te houden: het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.