Kindhuwelijken en verwijderde baarmoeders: de échte kost van de suiker in uw blikje cola

Archana Ashok Chaure heeft haar leven aan suiker gegeven.

Ze werd op ongeveer 14-jarige leeftijd uitgehuwelijkt aan een suikerrietarbeider in West-India – “ik was te jong,” zegt ze, “om enig idee te hebben wat een huwelijk was”. De schulden die ze bij haar werkgever heeft, houden haar op de velden.

Net als duizenden andere vrouwen kreeg ze te maken met pijnlijke menstruaties en andere terugkerende kwalen. En net als die duizenden andere vrouwen werd ze gedwongen om een hysterectomie, een operatie waarbij de baarmoeder wordt verwijderd, te ondergaan. Meteen erna ging ze weer aan het werk.

Op die manier blijft er suiker stromen naar bedrijven als Coca-Cola en Pepsi.

De twee frisdrankfabrikanten hebben van de staat Maharashtra een suikerproducerende grootmacht gemaakt. Maar uit een onderzoek van The New York Times en Fuller Project is gebleken dat deze merken ook hebben geprofiteerd van een wreed arbeidssysteem waarbij kinderen worden uitgebuit en vrouwen van werkende leeftijd onnodig worden gesteriliseerd.

Illegale kindhuwelijken

Verslaggevers interviewden mensen in elk stadium van de toeleveringsketen, onder wie tientallen arbeiders, aannemers, fabriekseigenaren en voormalige leidinggevenden bij multinationals.

Jonge meisjes worden tot illegale kindhuwelijken gedwongen zodat ze samen met hun echtgenoten suikerriet kunnen snijden en verzamelen. In plaats van loon te ontvangen, werken ze om voorschotten van hun werkgevers af te betalen – een regeling waarbij ze een vergoeding moeten betalen als ze een dag niet kunnen werken, zelfs als het is om naar de dokter te gaan.

Een extreem maar veelvoorkomend gevolg van deze financiële valstrik zijn hysterectomieën. Arbeidsmakelaars lenen geld voor de operaties, zelfs om routinematige kwalen als een zware en pijnlijke menstruatie te verhelpen. En de vrouwen – de meesten ongeschoold – zeggen dat ze weinig keus hebben.

Hysterectomieën houden hen aan het werk, niet afgeleid door doktersbezoeken of de ontberingen van het menstrueren op een veld zonder toegang tot stromend water, toiletten of onderdak.

Het verwijderen van de baarmoeder van een vrouw heeft blijvende gevolgen, vooral als ze jonger is dan 40 jaar. Naast de kortetermijnrisico’s van buikpijn en bloedstolsels zorgt het vaak voor een vervroegde menopauze, waardoor de kans op hartaandoeningen, osteoporose en andere aandoeningen toeneemt.

Maar voor veel suikerarbeiders heeft de operatie een bijzonder akelig resultaat: lenen tegen toekomstig loon dompelt hen verder in de schulden, waardoor ze er zeker van zijn dat ze volgend seizoen terug moeten keren naar de velden. Mensenrechtengroeperingen en het arbeidsbureau van de Verenigde Naties hebben deze regelingen omschreven als dwangarbeid.

Gerapporteerd

Suikerproducenten en inkopers zijn al jaren op de hoogte van dit misbruik. Adviseurs van Coca-Cola bezochten bijvoorbeeld de velden en suikerfabrieken van West-India en rapporteerden in 2019 dat kinderen suikerriet sneden en arbeiders werkten om hun werkgevers terug te betalen. Ze documenteerden dit in een rapport voor het bedrijf, inclusief een interview met een 10-jarig meisje.

In een niet-gerelateerd bedrijfsrapport van dat jaar zei het bedrijf dat het een programma ondersteunde om “kinderarbeid geleidelijk te verminderen” in India.

Arbeidsmisbruik is schering en inslag in Maharashtra, volgens een rapport van de lokale overheid en interviews met tientallen arbeiders. Volgens een leidinggevende van NSL Sugars, dat fabrieken heeft in de deelstaat, wordt suiker uit Maharashtra al meer dan tien jaar gebruikt om blikjes Coca-Cola en Pepsi te verzoeten.

PepsiCo bevestigde, in antwoord op een lijst met onze bevindingen, dat een van zijn grootste internationale franchisenemers suiker uit Maharashtra koopt. De franchisenemer heeft daar net zijn derde productie- en bottelfabriek geopend. Een nieuwe Coke-fabriek is in aanbouw in Maharashtra en Coca-Cola bevestigde dat ook die suiker koopt in de staat.

Deze bedrijven gebruiken de suiker voornamelijk voor producten die in India worden verkocht, zo stellen functionarissen uit de industrie. PepsiCo zei dat het bedrijf en zijn partners een kleine hoeveelheid suiker uit Maharashtra kopen in verhouding tot de totale productie in de staat.

Beide bedrijven hebben gedragscodes gepubliceerd die het gebruik van kinder- en dwangarbeid door leveranciers en zakenpartners verbieden.

“De beschrijving van de arbeidsomstandigheden van suikerrietsnijders in Maharashtra is zeer verontrustend”, stelt PepsiCo in een verklaring. “We zullen samen met onze franchisepartners een beoordeling uitvoeren om inzicht te krijgen in de arbeidsomstandigheden van de suikerrietsnijders en eventuele maatregelen die moeten worden genomen.”

Coca-Cola weigerde commentaar te geven.

Niemand verantwoordelijk

Het hart van deze uitbuiting ligt in het district Beed, een verarmde plattelandsregio in Maharashtra waar een groot deel van de migrerende suikerrietsnijders woont. Een rapport van de lokale overheid onderzocht ongeveer 82.000 vrouwelijke suikerrietarbeiders uit Beed en ontdekte dat ongeveer een op de vijf een hysterectomie had ondergaan. In een ander, kleiner overheidsonderzoek werd dit cijfer geschat op een op de drie.

De misstanden gaan door – ondanks onderzoeken van de lokale overheid, nieuwsberichten en waarschuwingen van bedrijfsadviseurs – omdat iedereen zegt dat iemand anders verantwoordelijk is.

Grote westerse bedrijven hebben beleid waarin ze beloven mensenrechtenschendingen in hun toeleveringsketens uit te roeien. In de praktijk bezoeken ze zelden of nooit de velden en vertrouwen ze grotendeels op hun toeleveranciers, de eigenaars van de suikerfabrieken, om toezicht te houden.

De eigenaars van de fabrieken zeggen echter dat ze de arbeiders niet echt in dienst hebben. Ze huren aannemers in om migranten uit afgelegen dorpen te rekruteren, ze naar de velden te vervoeren en hun loon te betalen. Hoe die arbeiders behandeld worden, is volgens de eigenaars iets tussen hen en de aannemers.

Die aannemers zijn vaak jonge mannen met als enige kwalificatie dat ze een voertuig bezitten. Ze verdelen alleen maar het geld van de fabriekseigenaren, zeggen ze op hun beurt. Ze kunnen onmogelijk de werkomstandigheden of arbeidsvoorwaarden dicteren.

Routineoperatie

India is de op één na grootste suikerproducent ter wereld en Maharashtra neemt ongeveer een derde van die productie voor zijn rekening.

Het misbruik komt voort uit de bijzondere opzet van de suikerindustrie in Maharashtra. In andere suikerregio’s werven landeigenaren lokale arbeiders en betalen hen loon. Maharashtra werkt anders. Ongeveer 1 miljoen arbeiders, meestal uit Beed, trekken dagenlang naar velden in het zuiden en westen. Tijdens de oogst, van ongeveer oktober tot maart, trekken ze van veld naar veld.

In plaats van loon van de boeren krijgen ze een voorschot – vaak zo’n 1.800 dollar (of 1.660 euro) per koppel, of ruwweg 5 dollar (of 4,6 euro) per dag per persoon voor een seizoen van zes maanden – van een loonwerker. Dit eeuwenoude systeem verlaagt de arbeidskosten voor de suikerfabrieken.

Op de velden, waar ze al haar hele leven suiker snijdt voor een fabriek die eigendom is van NSL Sugars, slaapt Chaure net als de anderen op de grond. Ze brengt uren per dag voorovergebogen door en draagt lasten op haar hoofd.

Tampons en maandverband zijn duur en moeilijk te vinden en ze kunnen nergens worden weggegooid. Zonder toegang tot stromend water menstrueren de vrouwen op het veld, met hergebruikte doeken die ze discreet met de hand proberen te wassen.

De vrouwen hebben vaak herkenbare kwaaltjes: pijn die vanuit hun onderrug naar beneden straalt en langdurige of onregelmatige menstruaties die het werk bemoeilijken.

“Alle problemen hebben te maken met hun persoonlijke hygiëne en hun economische situatie”, zegt arts Ashok Belkhode, wiens praktijk in Maharashtra ook gynaecologie omvat. “Ze moeten keihard werken.”

Hysterectomie is een routineoperatie die over de hele wereld wordt uitgevoerd, hoewel niet vaak bij vrouwen van 20 tot 40 jaar. In India is het gebruikelijker, onder andere als een vorm van geboortebeperking, en andere delen van het land hebben ook een hoog percentage hysterectomieën. Maar in de suikerindustrie van Maharashtra duwt iedereen – aannemers, andere werknemers, zelfs artsen – vrouwen in de richting van de operatie.

Getrouwd met en voor het veldwerk

Op haar trouwfoto’s staart Chaure recht in de camera. Ze had de bruidegom nooit ontmoet. Maar dat was normaal. Hetzelfde was veel van haar vriendinnen overkomen.

Zoals veel plattelandsvrouwen in Maharashtra weet Chaure niet precies hoe oud ze is, maar ze is in de dertig. Ze denkt dat ze ongeveer 14 was op haar trouwdag. Het was twee jaar nadat ze haar dorpsschool had verlaten zodat haar ouders haar konden meenemen naar de suikervelden.

Ze wist dat het huwelijk het einde van iets betekende. Ze had ervan gedroomd om verpleegster te worden. Maar het huwelijk is het moment waarop veel meisjes hun toekomst en hun lichaam opgeven aan de suiker. Elke herfst voor de oogst, meestal in oktober, sturen de eigenaars van de fabriek aannemers naar dorpen in Beed zoals dat van Chaure om arbeiders te werven.

Kindhuwelijken zijn illegaal in India en worden internationaal gezien als een schending van de mensenrechten. Het heeft diepe wortels in India en heeft complexe culturele en economische oorzaken.

Maar in dit deel van Maharashtra zijn er twee economische drijfveren die meisjes tot een huwelijk dwingen.

Ten eerste is het snijden van suiker een baan voor twee personen. Een team van man en vrouw verdient twee keer zoveel als een man die alleen werkt. Het tweepersoonssysteem staat bekend als koyta, naar de sikkel waarmee het suikerriet wordt gesneden.

Ten tweede, hoe langer kinderen hun ouders vergezellen op het veld, hoe langer de ouders hen moeten onderhouden. Families proberen dochters dus vaak jong uit te huwelijken, zelfs al in hun vroege puberteit.

“Als we getrouwd zijn, vermindert hun stress en wordt de verantwoordelijkheid naar de schouders van onze man verschoven,” zegt Chaure. “Dus huwelijken ze ons uit.”

Vroege waarschuwingssignalen

Shubha Sekhar, een leidinggevende van Coca-Cola die zich heeft toegelegd op mensenrechten in India, sprak tijdens de coronapandemie met een groep universiteitsstudenten. Ze sprak via een videoconferentie en beschreef de uitdagingen van het werken in een land dat volgens Coca-Cola’s eigen documenten riskant is vanwege kinder- en dwangarbeid.

Normaal gesproken kopen bedrijven van leveranciers, legde ze uit. Met suiker, zei ze, “heb je soms geen zicht op wat er daarbuiten gebeurt, in de diepe landbouw”. Maar die diepe velden liggen meestal net buiten de deuren van de eigen leveranciers van de cola. Suikerriet verliest elke minuut nadat het gesneden is gewicht en waarde, dus worden fabrieken meestal dicht bij de boerderijen gebouwd.

Alle problemen, waaronder kindhuwelijken en hysterectomieën, zijn al jaren bekend in de regio. Er was zelfs een moment, nog niet zo lang geleden, dat er misschien iets zou veranderen.

In 2019 berichtte de krant The Hindu BusinessLine over een ongewoon hoog aantal hysterectomieën onder vrouwelijke suikerrietsnijders in Maharashtra. Als reactie daarop startte een staatswetgever samen met een team van onderzoekers een onderzoek. Ze onderzochten duizenden vrouwen.

Hun rapport van dat jaar beschreef de vreselijke werkomstandigheden en legde een direct verband tussen het hoge aantal hysterectomieën en de suikerindustrie. Omdat ze geen vrij konden nemen tijdens de zwangerschap of voor doktersbezoeken hadden vrouwen geen andere keuze dan zich te laten opereren, concludeerde het rapport.

Toevallig bracht Coca-Cola dat jaar zijn eigen rapport uit. Na ongerelateerde beschuldigingen uit Brazilië en Cambodja over landroof had Coca-Cola een bedrijf ingehuurd om zijn toeleveringsketen in verschillende landen te controleren.

De controleurs, van een groep die Arche Advisors heet, bezochten 123 boerderijen in Maharashtra en een naburige staat met een kleine suikerindustrie.

Bij ongeveer de helft daarvan troffen ze kinderen aan. Velen vergezelden er gewoon hun familie, maar in het rapport van Arche werden op twaalf boerderijen kinderen aangetroffen die suikerriet sneden, droegen en bundelden.

Arche merkte op dat de leveranciers van Coca-Cola geen toiletten of onderdak verschaften. En er werden “signalen op het gebied van dwangarbeid” aangehaald. Slechts een paar van de onderzochte fabrieken hadden een beleid inzake slaven- of kinderarbeid, en die waren alleen van toepassing op de fabrieken, niet op de boerderijen.

Het overheidsrapport riep fabrieken op om te zorgen voor water, toiletten, sanitaire basisvoorzieningen en het minimumloon.

Er werden weinig of geen veranderingen doorgevoerd.

Het systeem in gevaar

Een leidinggevende van NSL Sugars, een franchisenemer van Coca-Cola en PepsiCo met fabrieken in het hele land, zegt dat vertegenwoordigers van frisdrankbedrijven nauwgezet vragen stellen over suikerkwaliteit, productie-efficiëntie en milieukwesties. Arbeidskwesties op de velden komen volgens hem bijna nooit ter sprake.

Sanjay Khatal, de directeur van een grote lobbygroep voor suikerfabrieken, zegt dat eigenaars van fabrieken geen arbeidsvoorwaarden kunnen bieden zonder als directe werkgevers te worden gezien. Dat zou de kosten verhogen en het hele systeem in gevaar brengen.

Er kwam, na het regeringsrapport, wel één nieuwe regel. Voortaan moest de de civiele chirurg, de hoogste gezondheidsfunctionaris van het district, hysterectomieën goedkeuren. Het moest voorkomen dat artsen er een financieel slaatje uit kunnen slaan en het aantal verwijderingen terugdringen.

Maar de hysterectomieën bij jongere vrouwen gaan gewoon door. In een interview afgelopen mei zei de toenmalige civiele chirurg van Beed, Suresh Sable, dat de overheid artsen niet moest controleren. Hij meldde dat zijn kantoor nog steeds 90 procent van de hysterectomieverzoeken goedkeurde.

© The New York Times