Na Schengen en Erasmus: Europese Commissie droomt van Europees diploma

Nu reeds werken vele universiteiten en hogescholen binnen de Europese Unie samen, in het kader van het uitwisselingsprogramma Erasmus, academisch onderzoek of de convergentie van curricula. Maar de weg naar een ware Europese onderwijsruimte blijft in de praktijk bezaaid met bureaucratische hinderpalen en problemen met de erkenning van studiepunten en diploma’s. Een Europees diploma moet die obstakels overstijgen.

“Zoals alle goede ideeën is dit een heel eenvoudig idee. Waarom niet toelaten dat verschillende universiteiten de krachten bundelen en op vrijwillige basis een Europees diploma uitreiken?”, zo legde vicevoorzitter Margaritis Schinas woensdag op een persconferentie uit. “Ik twijfel er niet aan dat dit binnen enkele jaren bij de mensen een plaats zal innemen naast Schengen, Erasmus, de interne markt en de euro als één van de tastbare Europese verwezenlijkingen”.

Schinas beklemtoonde dat de Commissie niets van bovenaf oplegt. Het gaat om een aanbeveling die de bestaande wetgeving of acquis niet verandert. De lidstaten of deelstaten blijven bevoegd voor onderwijs, nationale diploma’s blijven bestaan en het staat overheden en onderwijsinstellingen vrij om al dan niet in het verhaal mee te stappen, op een ritme dat ze zelf bepalen.

Volgens Schinas is de vraag naar zo’n diploma zowel bij universiteiten, studenten als werkgevers echter zeer sterk aanwezig. “We leggen een extra optie op tafel, en die zal zo aantrekkelijk worden dat mensen erom gaan vragen”, zo maakte de Griek zich sterk. Het zou Europa volgens hem ook aantrekkelijker moeten maken voor studenten uit andere werelddelen.

Concreet stelt de Commissie de lidstaten voor een aantal gemeenschappelijke criteria vast te leggen. Op basis van die criteria kan een groep universiteiten of hogescholen uit verschillende lidstaten studieprogramma’s uitwerken waarbij de studenten in de loop van hun studies op verschillende plaatsen studeren. Eenmaal met succes voltooid, ontvangen ze een Europees diploma dat automatisch wordt erkend in de hele EU.

Een concrete tijdlijn of deadline geeft de Commissie niet aan. Ze suggereert wel een traject in twee stappen, waarbij eerst samen met de bestaande diploma’s een Europees label voor gezamenlijke studieprogramma’s wordt uitgereikt, en nadien de stap wordt gezet naar een echt Europees diploma dat in nationale wetgeving wordt verankerd.

De Commissie beklemtoont dat er niet van nul wordt gestart. Nu reeds nemen meer dan 500 universiteiten en hogescholen deel aan zo’n zestig Europese allianties. En natuurlijk is er het almaar uitdijende Erasmusprogramma, waarvoor het budget in de lopende meerjarenbegroting werd opgetrokken tot een recordbedrag van 27 miljard euro.

Binnen dat Erasmus-kader wil de Commissie volgend jaar een aantal initiatieven lanceren die het Europese diploma dichterbij moeten brengen, zoals een lab waarin de lidstaten en het hoger onderwijs richtsnoeren voor het diploma ontwikkelen.