Naar Griekenland op vakantie? Dat wordt vechten voor een ligstoel

Ligstoelen mogen niet meer dan 30 procent van de stranden bestrijken - in nog aan te wijzen kwetsbare gebieden zelfs maar 15 procent. Op sommige stranden worden strandbedjes helemaal taboe. Uitbaters moeten ook minimaal vier meter strand vrijhouden tussen de eerste rij bedjes en de waterlijn.

De maatregelen staan in een wet die de stranden veiliger en toegankelijker moet maken en die deze maand door het Griekse parlement is aangenomen. Ze volgen op een zomer van protesten van vooral eilandbewoners. Die moesten de afgelopen jaren met lede ogen toezien hoe uitbaters hele stranden volpropten met bedjes, bedoeld voor buitenlandse toeristen die daar vaak zonder moeite voor betalen. Daardoor was er steeds minder plaats voor bewoners én bezoekers om gratis een handdoek op het strand te leggen.

Bewoners van Rhodos kwamen vorig jaar als eersten in het geweer: ze liepen gewapend met hun handdoek het strand op om tussen de verbouwereerde toeristen hun plek op te eisen. Al snel breidden de protesten van de ‘Handdoekenbeweging’ zich uit naar andere eilanden, waaronder Paros en Naxos.

Op de achtergrond speelt de sterke toename van het toerisme in Griekenland, met na de coronapandemie een ware explosie. Vorig jaar bezocht een recordaantal van 33 miljoen vakantiegangers het land dat tien miljoen inwoners telt.

De prijzen stegen mee, ook van de strandbedjes. Die gingen omhoog van een paar naar soms tientallen euro’s. Met excessen van honderden euro’s of meer voor een plekje vooraan op een van de exclusievere stranden op jetseteiland Mykonos.

Niet alleen een vakantie in eigen land, maar zelfs een strandbezoek in de eigen woonplaats dreigde zo onbereikbaar te worden voor veel Grieken. Hun inkomens zijn ondanks de flinke economische groei de afgelopen jaren nauwelijks gestegen.

De protesten van de Handdoekenbeweging kregen veel aandacht, en lijken dus effect te hebben. Premier Kyriakos Mitsotakis maakte de nieuwe strandmaatregelen bekend via TikTok. Ook het vergunningensysteem gaat op de schop. Uitbaters moeten hun licentie voortaan via een landelijke online veiling aanvragen, om handjeklap met lokale ambtenaren te voorkomen. Ook krijgt elk strand een klachtenbox voor meldingen van overtredingen, en komt er toezicht via onder meer drones.

Bij die controle zit ook meteen een van de pijnpunten van de nieuwe maatregelen. Het is niet zo dat er tot nu toe geen regels zijn, maar uitbaters lappen die routineus aan hun laars. Door de wirwar aan verantwoordelijkheden, vriendjespolitiek en chronische onderbezetting van de inspectie kunnen eigenaren van strandtenten vrijwel ongestoord hun gang gaan.

Deze week nog werd de vergunning van een van de populairste hotel-restaurants op Mykonos ingetrokken, omdat de eigenaar vier keer zoveel van het fameuze Paradise Beach had volgebouwd als toegestaan volgens zijn vergunning.

Daarnaast worden uitbaters vaak voorafgaand aan een inspectie gewaarschuwd. Vorig jaar fotografeerden bewoners hoe een strandtent op Naxos vlak voor een inspectie pijlsnel strandbedjes in een vrachtwagen stouwde. Toen de controleurs weer op de boot stapten, stonden de bedjes in een mum van tijd weer terug op het strand.

Over hoe de gebrekkige inspectie kan worden verbeterd, rept de nieuwe wet met geen woord. Daarnaast hebben milieuorganisaties forse kritiek op onder meer het schrappen van bouwrestricties in de nieuwe wet. Onder meer Greenpeace en het Wereldnatuurfonds vinden het onbegrijpelijk dat het bouwverbod binnen dertig meter van het strand nu vervalt.

Dat maakt niet alleen de weg vrij voor het legaliseren van honderden illegaal gebouwde hotels, restaurants en villa’s, maar ook voor de bouw van nieuwe. Dat verstoort de flora en fauna van de gebieden en maakt de stranden en het achterland kwetsbaarder in tijden van een stijgende zeespiegel en klimaatverandering, waarschuwen de organisaties.

Eerder al oordeelde het Europese Hof van Justitie al dat Griekenland onvoldoende doet om zijn kwetsbare natuurgebieden te beschermen, waaronder ook stranden.