Nieuw levensreddend medicijn tegen slangenbeet ontwikkeld

Het nieuwe medicijn is een pil die de stof Varespladib bevat. Die stof werkt in op een eiwit, fosfolipase A2, dat zowel in ons lichaam, als in het gif van giftige slangen aanwezig is. “De toxine zorgt ervoor dat de prooi snel geïmmobiliseerd raakt en bereidt tegelijkertijd de spijsvertering van de slang voor. Zo is het reptiel in staat om zijn maaltijd optimaal te verorberen”, legt toxicoloog Mátyás Bittenbinder uit bij VRT NWS.

Een slangenbeet kan op zeer korte termijn levensbedreigend zijn. Al kort na de beet kan er weefselschade ontstaan en kunnen er zich interne bloedingen voordoen. Je kunt verlamd geraken en uiteindelijk zelf sterven na zo’n beet.

Het was het Amerikaanse farmabedrijf Ophirex dat de pil ontwikkelde. Het medicijn werd al gebruikt als ontstekingsremmer, maar toen Ophirex de link met het eiwit zag, begon de firma het bestaande middel verder te ontwikkelen als medicijn in de vorm van een pil tegen slangenbeten.

Bittenbinder is enthousiast over het medicijn omdat het een goedkope en snelle manier is om mensen met slangenbeten te redden. Het antigif is erg duur door alle zuiveringsprocessen die bij de productie komen kijken. “Een dosis met 10 verpakkingen kost al snel tussen de 60 en 600 dollar.” De meeste slangenbeten vinden plaats in Afrika, Azië en Latijns-Amerika bij mensen die in de buitenlucht werken en niet veel middelen hebben.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) worden elk jaar 2,7 miljoen mensen vergiftigd door een slangenbeet. Zo’n 140.000 daarvan sterven aan de toxische beet. “Met een pil die de inwerktijd van het gif vertraagt, kan een groot deel van deze slachtoffers misschien nog op tijd naar het ziekenhuis worden gebracht en antigif toegediend krijgen”, zegt Bittenbinder.

Al is er ook een kanttekening: niet elke slang draagt dezelfde hoeveelheid gif in zich. “Afhankelijk van het percentage eiwit dat je binnenkrijgt na een beet, zal het nieuwe medicijn beter of slechter inwerken”, aldus de Nederlandse gifonderzoeker. “De tijd die je ermee wint, hangt dus af van het soort slang en de ernst van de beet.” Daarnaast is ‘Varespladib’ maar één giftige stof. Een slangenbeet kan ook nog verschillende andere giftige stoffen bevatten.

In Vlaanderen en Nederland hoeven we niet meteen massaal het nieuwe medicijn in te slaan. Bij ons leeft er maar één giftige slangensoort, de adder. De beten van de adder hebben meestal ook maar milde gevolgen zoals pijn, een zwelling of een plaatselijke bloeding. De afgelopen 150 jaar zijn er maar 20 mensen gestorven aan een adderbeet. Dat waren voornamelijk mensen met een verzwakte gezondheid.

Het nieuwe Varespladib zal allereerst verkocht worden in de Verenigde Staten en India. In de VS werd het recent goedgekeurd door het Amerikaanse voedsel- en geneesmiddelenagentschap (FDA). Momenteel wordt het wel nog getest bij slachtoffers van bijtincidenten. Bittenbinder schat dat de pil binnen vijf jaar ook bij ons verkrijgbaar zal zijn. Niet om het hier te gebruiken, maar bijvoorbeeld om een doosje pillen mee te nemen op vakantie.

Er wordt ook onderzoek gedaan naar een pil die de toxines van alle slangensoorten combineert, wat slangenbeten wereldwijd veel minder gevaarlijk zou maken.