Exact 20 jaar geleden werd de raarste ‘Thuis’-aflevering ooit uitgezonden

11 december 2003.

Ann Petersen overlijdt onverwacht op 76-jarige leeftijd. Daarmee verliest ook Thuis zijn soapmoeder. Petersen vertolkt al sinds seizoen één Florke, de moeder van Frank en Luc Bomans.

Winnie Enghien (producer en geestesvader van Thuis): “Ann werd die dag verwacht op de set, maar kwam niet opdagen. Uiteindelijk hebben we het nieuws via haar huisdokter vernomen. Ze was thuis overleden. Totaal onverwacht. Fysiek was ze al een tijdje op de sukkel, maar mentaal was ze in topvorm. Een week eerder had ze ons zelfs nog ter verantwoording geroepen: ze vond dat haar personage Florke een grotere verhaallijn moest krijgen.”

Marleen Merckx (Simonneke): “Ik was die dag niet aan het werk, dus mijn tv-man Pol Goossen belde me op. Het nieuws kwam hard binnen. Ik speelde de schoondochter van ‘ons moe’, dus we hadden veel scènes samen. Meestal aan tafel: doordat Ann slecht te been was, werd er veel gezeten, gegeten en gedronken ten huize Bomans. Laat ons zeggen dat Ann en ik samen veel Elixir d’Anvers hebben gedronken. Echte, ja. Toen mocht dat nog. (lacht) Ann was een levensgenieter, net als haar personage. Een keer hadden ze hutsepot voor ons gemaakt. Meestal doe je maar alsof je eet tijdens de repetities, wanneer de camera’s nog niet draaien. Dat was buiten Ann gerekend. Na drie opnames was de regisseur nog niet content, maar de scène nog eens doen was geen optie. Ann had de hele pot al leeggegeten.”

Louis Welters (regisseur): “Als iemand aan Winnie durfde te vragen waarom Ann op haar leeftijd nog in Thuis meespeelde, antwoordde hij: “Dat is monumentenzorg.” Ze was een geweldige actrice. Tot het einde van haar leven speelde ze iedereen onder tafel. Ik weet nog dat Florke op een gegeven moment een hartaanval moest krijgen. Oei, dacht ik toen ik het scenario las. Dat wordt moeilijk. Ann was slecht te been en werd in een rolstoel naar de set gebracht. Maar veel tijd om te piekeren kreeg ik niet. Ann ging naast de zetel staan, greep naar haar hart en viel steil achterover de zetel in. ‘Voilà, neem maar op’, zei ze. Typisch Ann.”

Enghien: “De dag van haar overlijden hebben we meteen een spoedvergadering georganiseerd. Hoe erg het ook was, Thuis moest verder zonder haar. Even hebben we overwogen om haar te vervangen door een andere actrice, maar dat idee was snel van de baan. Ann Petersen is onvervangbaar.”

Luc Vancampenhout (scenarist): “Je moet weten: de scenario’s van Thuis liggen een paar maanden op voorhand al klaar. We moesten Florke dus in allerijl uit de reeks schrijven. Uiteindelijk hebben we voor de reguliere afleveringen een soort noodoplossing bedacht: ze zou haar zus gaan bezoeken in Charleroi en daar sterven. Geen ideaal afscheid, maar veel opties hadden we niet.”

24 februari 2004.

Ann Petersen is voor het laatst te zien in Thuis. Intussen werken de makers aan een afscheidsspecial.

Merckx: “Voor de kijker moet het raar zijn geweest om Ann weken na haar overlijden nog op het scherm te zien, maar voor ons was het ook lastig. We misten Ann én Florke op de set. Haar personage zorgde voor een leuke dynamiek bij de familie Bomans. Censydiam (onderzoeksbureau, JW) peilde destijds geregeld naar de populariteit van alle personages. Florke kwam daar altijd heel goed uit. Iedereen hield van ons moe.”

Lukas Lelie (Thuis-fan): “Ons moe was mijn lievelingspersonage, en Ann Petersen mijn eerste ervaring met de dood. Ik was 13 en plots waren ons moe én mevrouw Praline (personage uit Samson, JW) dood. De twee oeroma’s van de Vlaamse televisie. Heftig.”

Enghien: “Het leek alsof heel televisiekijkend Vlaanderen op het puntje van zijn stoel zat: hoe gaan ze dit oplossen? We zaten zelf ook serieus in onze maag met het wat ongelukkige vertrek van haar personage. Ons moe was een icoon. Ze moest en zou een waardig afscheid krijgen. Zo ontstond het idee om een special te maken, die tussen twee reguliere afleveringen kon worden uitgezonden. Met een montage van Florkes mooiste momenten, maar ook met een eigen verhaallijn.”

Vancampenhout: “We vonden het belangrijk dat Oswald Maes, die jarenlang Florkes echtgenoot Rogerke had gespeeld, ook afscheid kon nemen. Alleen was zijn personage al een tijdje dood. Uiteindelijk heb ik de volgende plot bedacht: Rogerke komt Florke halen om naar het hiernamaals te gaan, maar ze wil niet mee vooraleer Frank en Luc, haar eeuwig kibbelende zonen, het hebben bijgelegd. Waarna de broers samen door de stad dwalen, hun verdriet verdrinken en allerlei bijzondere figuren tegen het lijf lopen. Inclusief de geest van Rogerke. Op het einde verbroederen ze aan Florkes graf en kan haar geest eindelijk naar de hemel. En ja, voor je het goed en wel beseft, kom je dan bij magisch realisme uit.”

Enghien: “De special moest een hommage aan Florke worden, maar ook aan Ann Petersen zelf. Vandaar het idee om ook andere collega’s uit Anns carrière een gastrol te geven.”

Welters: “Gert Verhulst en Danny Verbiest, omdat iedereen Ann natuurlijk kent als mevrouw Praline uit Samson en Gert. Frank Aendenboom, omdat hij vaker met haar had samengewerkt. Antje De Boeck, vanwege Manneken Pis. Iedereen die we opbelden, zei meteen ja.”

Vancampenhout: “Behalve Hugo Claus. Aangezien Ann meedeed in zijn film Het sacrament, had ik voor hem ook een rolletje geschreven. Hij zou aan de toog een praatje slaan met Frank. Had heel lollig kunnen worden, maar helaas wilde Claus niet meedoen. We hebben Urbanus dan maar gevraagd.”

Urbanus: “Zat ik daar echt in? Ik herinner me dat niet meer.”

Begin maart 2004.

De opnames van de special. Naast de vaste Thuis-veteranen zijn ook gastacteurs Frank Aendenboom, Nand Buyl, Chris Lomme, Camilia Blereau, Antje De Boeck, Urbanus, Gert Verhulst en Danny Verbiest van de partij. Die laatste in de gedaante van Samson.

Welters: “Het voelde toch een beetje als een prestigeproject. Zeker met al die vedettes. Er werd toen nog vaak neergekeken op soaps, maar plots wilden al die Serieuze Acteurs toch meedoen. Fijn detail: Nand Buyl, Chris Lomme en Camilia Blereau hebben later zelfs een vaste rol gekregen in Thuis. Maar veel tijd kregen we niet. Het moest aan Thuis-snelheid gebeuren. Al vermoed ik dat de VRT wel wat dieper in haar portemonnee heeft getast. We kregen zelfs toestemming om een kraan te huren, wat enkel in uitzonderlijke gevallen mocht.

“Bovendien zaten er wel wat complexe scènes tussen. Zo kregen we drie uur de tijd om met Antje De Boeck in de originele tram uit Manneken Pis door Brussel te rijden. Zelfs naar Thuis-normen is dat krap. Maar van alle cameo’s zijn die van Samson en Gert me het meest bijgebleven. De scène op zich was simpel: Samson moest naast Gert op straat lopen en ‘Moah seg, hè, zullen we ze dan nooit meer zien zo?’ zeggen. Alleen had ik nog nooit een wandelende hondenpop geregisseerd. Gelukkig waren Gert Verhulst en Danny Verbiest zo vriendelijk om wat vroeger te komen en me nog snel de kneepjes van het vak te leren. Dat de scène plaatsvond aan In Den Boule, een studentencafé in Leuven, hielp ook niet echt. Plots stonden daar honderd studenten, uitzinnig omdat ze Samson en Gert zagen. ‘Wacht. Ik heb die mannen allemaal opgevoed, ze zullen wel luisteren’, zei Gert. En hij had gelijk. Na twee strenge zinnen waren de studenten muisstil.” (lacht)

Urbanus: “Ik heb het net opgezocht. Ik zat dus inderdaad in mijn Koko Flanel-kostuum aan de toog. Straf dat ik in zo’n populaire soap mocht verschijnen. Ik gok dat ik toch zeker twee extra fans heb overgehouden aan Thuis. En had ik toen geweten dat ik Hugo Claus mocht vervangen, was mijn nek nog dikker geworden en had ik Herman Brusselmans en Tom Lanoye zeker jaloers gemaakt.”

Welters: “Tussendoor werden herinneringen aan Ann opgehaald, maar van zodra de camera’s draaiden, was iedereen heel professioneel. Achteraf gezien was de special een riskante onderneming. Frank en Luc die met een hond praten: dat had heel fout kunnen overkomen. Maar het was nooit onze bedoeling om het in het belachelijke te trekken.”

3 april 2004

De special wordt op zaterdag uitgezonden op TV1.

Lelie: “Ik heb toen live gekeken, maar nadien heb ik jarenlang gedacht dat ik die aflevering gedroomd had. Ik bedoel: een cross-over tussen Samson en Gert en Thuis, twee instituten die mijn jeugd hebben gevormd? Dat kon toch niet echt zijn? Pas een paar jaar geleden ontdekte ik dat de special wel degelijk echt bestond. Een hele geruststelling.”

Welters: “Het was een bijzonder, maar mooi afscheid. Op de een of andere manier hadden we toch de juiste toon gevonden. Het was gemeend, en dat voelde je. Soaps gaan over universele situaties en menselijke gevoelens. Iemand verliezen is sowieso heel herkenbaar, maar doordat Ann Petersen echt was gestorven, kwam het nog harder binnen. Je moet weten: veel kijkers zien Thuis-personages als vrienden. Ze kennen hen beter dan hun eigen buren.”

Enghien: “Heel veel aandacht ging er niet naar de special. Bij Thuis is er sowieso weinig tijd om stil te staan bij het verleden. De reeks is intussen bezig aan zijn 29ste seizoen, goed voor meer dan vijfduizend afleveringen. De kijker wil verder.”

Lelie: “Onder Thuis-fans heeft de special wel een cultstatus. Mensen die hem niet hebben gezien, zijn dan weer moeilijk te overtuigen van de echtheid ervan. (lacht) Onlangs kwam hij zelfs nog ter sprake op de redactie van De ideale wereld, waar we weleens sketches over Thuis maken. Nu ik zelf tv-maker ben, bekijk ik de aflevering met nog meer verbazing. Er zijn daar heel veel grenzen verlegd en taboes gesneuveld. Meer out of the box kan je niet gaan.”

Welters: “Thuis is een machine die maar blijft draaien. In al die tijd zijn er veel iconische afleveringen gepasseerd. Het huwelijk van Frank en Simonneke. De vliegtuigontsnapping van de familie van Eva. De brand in Ter Smissen. De vechtscène van Rosa en Marianne op het perron. Maar de special blijft een van mijn persoonlijke favorieten. Ik ben blij dat hij vereeuwigd staat op VRT MAX, zodat hij toch nog een tweede leven krijgt. Een paar jaar geleden is hij door kijkers trouwens verkozen tot de mooiste Thuis-aflevering aller tijden. We hebben dus toch iets goeds gedaan.”

De Thuis-special Afscheid van Florke is te zien op VRT Max.