“Deze aandoening treft vooral mensen uit de stad”: heb jij soms last van ‘noctalgie’?

Onze sterrenhemel is de afgelopen vijftig jaar spectaculair veranderd. Als je vanavond naar boven kijkt, is de kans erg groot dat je iets volledig anders ziet dan je oma of opa zag. Die evolutie gaat bovendien razendsnel. “Een kind dat vandaag geboren wordt op een plek waar je tweehonderdvijftig sterren kan zien, zal er op zijn 18 jaar mogelijk nog maar honderd zien”, stelde onderzoeker Christopher Kyba eerder dit jaar nog.

Dé oorzaak is de massale lichtvervuiling op aarde. De moderne mens voelt zich onveilig in het donker, en daardoor verlichten we de hele nacht onze huizen, straten en wegen. Het probleem is dat zo’n enorme hoeveelheid licht niet alleen de aarde zelf doet oplichten, maar ook reflecteert naar de hemel. Daardoor kunnen we sterren veel minder goed spotten. Bovendien zweven er rond de aarde ook nog eens duizenden satellieten. Die reflecteren dankzij hun zonnepanelen nog eens extra kunstlicht én verstoren het zicht van telescopen.

Volgens twee toonaangevende Amerikaanse astronomen heeft de toenemende luchtvervuiling een grote invloed op ons mentaal welzijn. “Wij noemen het ‘noctalgie’”, schrijven ze in een open brief. “We bedoelen hiermee het verdriet en de pijn die de ‘stervende’ nachthemel ons geven.” Het is de stress die je voelt, als je denkt aan een hemel zonder sterren.

Maar hoe kan lichtvervuiling ons stress bezorgen? “Wel, minder licht aan de hemel is natuurlijk verschrikkelijk voor astronomen. Wij kunnen onze job er minder goed door doen, maar het kan andere mensen ook triest maken”, schrijven de astronomen. De sterrenhemel is namelijk al eeuwenlang een springplank voor de verbeelding. Het dient als een inspiratiebron voor kunstwerken, verhalen, muziek en mythes. Vroeger navigeerden de mens zelfs aan de hand van sterren. Ze zijn een hoeksteen van de beschaving: als we minder sterren zien, verliezen we dus ook een cultureel erfgoed.

Daarnaast is er volgens de wetenschappers ook een invloed op dieren. “Kunstlicht verstoort bijvoorbeeld het gedrag van trekvogels. Doordat het maan- of sterrenlicht niet meer helder genoeg is, kunnen ze afwijken van hun koers en zo in de problemen raken in de stad.” Ze botsen dan tegen verlichte gebouwen op. Een ander voorbeeld zijn padden en kikkers. Die amfibieën planten zich ’s nachts voort. Door het kunstlicht raken ze in de war, en zo verminderen de populaties.

Volgens de astronomen is de oplossing voor ‘noctalgie’ heel eenvoudig: “Laat de Verenigde Naties de nachthemel als cultureel erfgoed bestempelen, en zorg voor een gecoördineerd luchtruimbeleid.” Zo hebben we de kracht om het licht te doven, waar dat nodig is. En kunnen we het probleem met de satellieten beter aanpakken, aldus de wetenschappers.

Pakket met grootste asteroïde-staal ooit geland op aarde: “Dit kan ontstaan van onze planeet of leven onthullen”

Is er dan toch leven na de dood? Hersenen zouden nog steeds teken van leven geven

“Op aarde kunnen enkel levende organismen dit gas maken”: heeft James Webb ruimtetelescoop eerste teken van leven gevonden op exoplaneet?