“Ik had een ander standpunt dan Vera Dua, maar ik vind dat je ook als minister ietwat bewegingsruimte moet kunnen houden. Dat vind ik nog altijd”, liet Jaak Gabriëls na zijn ministercarrière optekenen. De toenmalige Vlaams minister van Economie heeft er nooit echt spijt van gehad, dat hij in 2003 mee betoogde met 20.000 landbouwers tegen het mestactieplan van zijn collega in de Vlaamse regering Vera Dua. Ook al dook er zelfs een bord op met de boodschap “Stop de groene hoer”. Het zal altijd één van de meest bepalende beelden uit de politieke carrière van de man blijven. Hij overleed maandag in zijn thuishaven Bree na een slepende ziekte. Hij werd 80 jaar.

“Jaak Gabriëls stond mee aan de wieg van de VLD in 1992. Hij heeft mee gebouwd aan onze liberale partij als dé burgerpartij van het land”

Tom Ongena

Partijvoorzitter Open VLD

Gabriëls werd na de Vlaamse verkiezingen van 2004 door zijn partij niet meer opgevist als minister. Hij deed de legislatuur nog uit in het Vlaams Parlement, maar plooide zich eigenlijk vooral terug als burgemeester van Bree. Alles bijeen droeg hij 35 jaar de sjerp van de Limburgse gemeente, van 1977 tot 2012.

Zijn eerste stappen in de politiek deed de Limburger bij een andere partij. In 1977 raakte hij voor het eerst verkozen in de Kamer voor de Volksunie. Daar tekende hij als ondervoorzitter voor een verruimingsoperatie onder de vlag Vlaamse Vrije Democraten, waarbij de Vlaams-nationalisten een liberalere koers gingen varen. Hij werd zelfs verkozen tot partijvoorzitter. Het werd de basis voor zijn overstap naar de liberalen.

Na de verkiezingsnederlaag van 1991 wilde Gabriëls dat de Volksunie veel nauwer zou samenwerken met de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV) van Guy Verhofstadt. Hij kreeg zijn partij niet mee en hield het uiteindelijk voor bekeken. Tegen 1992 stapte Gabriëls helemaal over naar de nieuwbakken VLD, met in zijn kielzog onder andere de jonge Bart Somers. Voor de rest van zijn leven zou Gabriëls een liberaal blijven. De Limburger werd voor VLD een paar keer minister, zowel in de federale als de Vlaamse regering.

“Jaak Gabriëls stond mee aan de wieg van de VLD in 1992”, reageert Open VLD-voorzitter Tom Ongena op zijn overlijden. “Hij heeft mee gebouwd aan onze liberale partij als dé burgerpartij van het land. Daarnaast was hij een man van woorden én daden, zowel als minister maar ook als burgemeester van zijn geliefkoosde Bree.”

Valse facturen

Helemaal onbesproken was Gabriëls niet. In 2005 kreeg hij een officiële blaam omdat hij twee keer tussenbeide was gekomen bij de toewijzing van een sociale woning. Nadat hij in 2012 het burgemeesterschap van Bree was kwijtgespeeld aan CD&V, kwam Gabriëls in het vizier van het gerecht. Zijn lokale partij liet zich sponsoren via een systeem met valse facturen. Door bevriende bedrijven, maar ook door de stad Bree en het OCMW. Volgens het Openbaar Ministerie vloeide zo 135.000 euro naar de partijkas. Pas in 2021, na acht jaar onderzoek, oordeelde de rechter. Gabriëls moest enkel een boete van 8.250 euro betalen, omdat het dossier zo lang bleef aanslepen.

In Bree hebben ze hem intussen vergeven. “Hij had een ijzeren wil die echt bergen kon verzetten. Hij leefde tussen de mensen en kende iedereen met naam en toenaam”, zegt burgemeester Liesbeth Van der Auwera (CD&V), die hem in 2012 opvolgde. “In die zin was hij dan ook in Brussel een echte volksvertegenwoordiger. Hij heeft veel voor Bree betekend.”

LEES OOK. Gabriels en co. komen er met lichte boetes vanaf