"Akkoord over overgangsraad" in politiek instabiele en door bendegeweld verscheurde Haïti
In Haïti zouden politieke leiders een akkoord bereikt hebben over een overgangsraad. Die moet de komende 2 jaar de orde herstellen in het politiek instabiele en door bendegeweld geteisterde land en nieuwe verkiezingen voorbereiden.
Het Franse persagentschap AFP kon een document inkijken waaruit moet blijken dat de overgangsraad uit vertegenwoordigers van de belangrijkste politieke partijen zal bestaan, maar ook uit mensen uit de privésector en het middenveld.
De raad zou 9 leden tellen. 7 van hen hebben stemrecht, 2 leden zijn enkel waarnemers. De raad zou volgens de tekst een mandaat van 22 maanden krijgen, tot 7 februari 2026.
De overgangsraad moet de regering van interim-premier Ariel Henry vervangen. Hij kondigde een maand geleden aan dat hij bereid was om ontslag te nemen en plaats te ruimen voor een overgangsraad. Henry verblijft momenteel in het buitenland. Zijn regering moet de aanstelling van de overgangsraad eerst wel nog bevestigen.
Vrije verkiezingen
Als eerste taak moet de overgangsraad een nieuwe premier kiezen. De nieuwe premier moet dan samen met de raad een regering vormen, die het land naar "democratische, vrije en geloofwaardige verkiezingen" zal moeten leiden.
In het document zou staan dat geen enkel lid van de raad en regering aan die verkiezingen mag deelnemen. Haïti heeft al sinds de nationale verkiezingen van 2016, toen de later vermoorde president Jovenel Moïse werd verkozen, geen verkiezingen meer gehouden.
Naast verkiezingen voorbereiden zou de overgangsraad nog 2 andere prioriteiten hebben: "veiligheid en grondwettelijke en institutionele hervormingen". Er moet ook een nationale veiligheidsraad komen die uit experten zal bestaan en zich moet buigen over internationale akkoorden over samenwerking op vlak van veiligheid. Er wordt onder meer gedacht aan een nieuwe door de VN gesteunde missie.
De oprichting van een overgangsraad is het gevolg van een akkoord tussen de Haïtiaanse regering, de leiders van landen in het Caribisch gebied en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken. De onderhandelingen erover verliepen echter zeer moeizaam, omdat de politieke partijen het niet eens raakten over de benoeming van een nieuwe premier. Er rezen ook vragen over de wettigheid van zo'n raad.
Hoe reageren de bendes?
Haïti is het armste land van het westelijk halfrond. Het wordt al decennialang getroffen door armoede, verwoestende natuurrampen, politieke instabiliteit en bendegeweld. Na de moord op president Jovenel Moïse in juli 2021 kregen gewapende bendes het nog meer voor het zeggen. Intussen controleren ze zowat 80 procent van de hoofdstad Port-au-Prince.
Het ontslag van premier Henry en zijn regering was een van de belangrijkste eisen van de gewapende bendes. Maar de voornaamste bendeleider, Jimmy 'Barbecue' Chérizier, verzette zich eerder wel tegen de oprichting van een overgangsraad. Chérizier eist dat de nieuwe leider van het land verkozen wordt door de Haïtianen.
De bendeleider uitte vorige maand ook dreigende taal aan het adres van politici die zich hadden opgegeven om in de overgangsraad te zitten en dreigde meteen ook hun families af.
Enkele weken later zei hij een wapenstilstand te overwegen als hij mocht deelnemen aan de onderhandelingen. Volgens Chérizier kunnen de bendes in het land net de sleutel tot de oplossing zijn. "De enige manier waarop we verder kunnen gaan, is als wij bij het vredesproces betrokken worden", klonk het toen.
Maar zoals het er nu naar uitziet, zijn de politieke leiders niet op die open sollicitatie ingegaan. Noch de bendes in het algemeen, noch 'Barbecue' in het bijzonder lijken betrokken te zijn bij de totstandkoming van de overgangsraad. Het is dan ook afwachten hoe de bendeleider op het akkoord zal reageren.