Nieuwe studie schept meer duidelijkheid over ‘witte dwerg’, die waarschijnlijk ons zonnestelsel zal vernietigen

‘Witte dwergen’ spreken al langer tot de verbeelding. Een witte dwerg is een van de mogelijke eindfasen van een ster, wanneer die al haar brandstof heeft opgebrand.

Eerder onderzoek toonde al aan dat wanneer asteroïden, manen en planeten in de buurt van zo’n witte dwerg komen, deze kleine planetaire lichamen door de enorme zwaartekracht van de witte dwerg in steeds kleinere stukjes worden gescheurd. Vervolgens blijven die stukjes tegen elkaar botsen en uiteindelijk worden ze tot stof vermalen.

“Het simpele feit dat we om de paar uur brokstukken van asteroïden, misschien manen of zelfs planeten rond een witte dwerg kunnen detecteren is al verbazingwekkend”, zegt professor Boris Gaensicke van de afdeling natuurkunde van de Universiteit van Warwick aan The Guardian. “Onze studie laat nu zien dat het gedrag van deze systemen snel kan veranderen, binnen een paar jaar. Het lot van deze systemen is veel complexer dan we ons ooit hadden kunnen voorstellen.”

Drie witte dwergen

Voor het nieuwe onderzoek bestudeerden de wetenschappers 17 jaar lang veranderingen in de helderheid van sterren. Ze richtten zich op drie verschillende witte dwergen, die zich allemaal heel anders gedroegen.

De eerste bestudeerde witte dwerg – bekend als ZTF J0328-1219 – leek de afgelopen jaren stabiel en “braaf”, maar de auteurs vonden bewijs voor een grote catastrofale gebeurtenis rond 2010.
Een andere ster – bekend als ZTF J0923+4236 – dimt onregelmatig om de paar maanden en vertoont chaotische variabiliteit op tijdschalen van minuten tijdens deze zwakkere toestanden, voordat hij weer helder wordt.

Van de derde geanalyseerde witte dwerg – WD 1145+017 – werd in 2015 door het Massachusetts Institute of Technology (MIT) aangetoond dat deze zich dicht bij de theoretische voorspellingen gedraagt, met grote variaties in het aantal, de vorm en de diepte van de overgangen. Verrassend genoeg zijn in deze nieuwe studie de overgangen nu helemaal verdwenen.

“Het systeem wordt over het algemeen heel voorzichtig helderder, omdat het stof dat is ontstaan door catastrofale botsingen rond 2015 zich verspreidt”, zegt Gaensicke.

Hoe zit het met de toekomst van ons eigen zonnestelsel? Die oogt niet bepaald rooskleurig, schetst Gaensicke. “Het trieste nieuws is dat de aarde waarschijnlijk gewoon zal worden opgeslokt door een uitdijende zon, voordat het een witte dwerg wordt.”

“Voor de rest van het zonnestelsel kunnen sommige asteroïden tussen Mars en Jupiter en misschien enkele manen van Jupiter losraken en dicht genoeg bij de uiteindelijke witte dwerg komen om het versnipperingsproces te ondergaan dat wij hebben onderzocht.”