Mexico knabbelt aan rijkdom van magnaat Carlos Slim
De voorbije jaren is Carlos Slim al een paar keer rijker geweest dan Microsoft-stichter Bill Gates of de succesvolle investeerder Warren Buffett. Daar lijkt echter de klad in te komen. In het eerste halfjaar is de winst van America Movil -het vlaggenschip van Slim- met 44% teruggevallen en het voorbije jaar daalde de beurskoers met 39%.
Volgens The New York Times -waarvan Carlos Slim opvallend de grootste aandeelhouder is- zit het probleem in de politiek in Mexico, net het systeem dat Slim de voorbije kwart eeuw rijk gemaakt heeft. Slim heeft zijn imperium gebouwd door nauwe banden met de opeenvolgende regeringen in Mexico.
In 1990 kreeg hij zo de noodlijdende nationale telecommaatschappij Telmex voor een prikje in handen, weliswaar in ruil voor miljardeninvesteringen in infrastructuur en een zo goed als monopolie. Vandaag bezit Telmex nog altijd 70% van de mobiele telecomarkt en 65% van de vaste lijnen in Mexico, waar 110 miljoen mensen wonen. Volgens de economische denktank OESO zouden de Mexicanen tussen 2005 en 2009 alleen al 13 miljard dollar te veel hebben betaald aan het bedrijf van Slim en dat dankzij zijn dominante positie.
Klachten wegens marktverstoring werden steevast afgewimpeld en sinds 2000 is Slim ook actief in Brazilië waar hij een gelijkaardige sterke positie in telecom en betaaltelevisie afdwong, onder meer door zijn vriendschap met voormalig links president Lula da Silva (foto in tekst) die nu vervolgd wordt wegens corruptie. In Panama kreeg Slim opeenvolgende presidenten achter zich wat hem greep opleverde op de infrastructuur en energieproductie.
Barsten in de monopolies
Die enorme greep op de economieën van Latijns-Amerika en het systematisch nekken en juridisch hinderen van concurrenten maakten Slim tot rijkste man ter wereld, maar dat "gouden tijdperk" lijkt nu voorbij.
Sinds het aantreden van de nieuwe Mexicaanse president Peña Nieto in 2012 is het gedaan met het aanschurken van Slim tegen de politieke leiders in Mexico. Sindsdien hebben de drie belangrijkste partijen van het land zich aaneengesloten in een pact om de telecommarkt en ook andere markten open te breken.
Zo is Slim verplicht om zijn infrastructuur ter beschikking te stellen van kleinere concurrenten en mag hij hen niet langer extra kosten aanrekenen als ze hun klanten op zijn netwerk brengen. De zwaarste klap is evenwel de intrede van de Amerikaanse telecomreus AT&T in Mexico. Die kan -meer dan kleine vissen- vreten aan het dominante machtsaandeel van Slim in Mexico. Tegelijk lijkt de periode van forse economische groei in Latijns-Amerika nu ook voorbij en zit Brazilië in een diepe crisis.
Dat maakt dat de winsten van Slim de voorbije jaren een forse duik genomen hebben, net als de beurskoersen van zijn bedrijven. Tegelijk keert de publieke opinie zich in eigen land tegen hem. De Mexicanen zijn niet enkel boos omdat ze te veel betalen voor zijn diensten, maar bovendien werkt de infrastructuur niet altijd naar behoren.
Niet dat Slim nu meteen een tortilla minder moet eten. Volgens insiders heeft hij de bui al lang zien hangen, want hij heeft de voorbije jaren zijn vermogen verschoven naar stuwdammen en energiepijpleidingen in Panama, Mexico en de Verenigde Staten, in luchthavens, diensten aan de olie-industrie en in de media, zoals The New York Times. Het is daarom opvallend dat het net die krant is die nu kritisch uithaalt naar Slim, die weliswaar veel aandelen bezit, maar weinig stemrecht.
Wereldwijd netwerk van Carlos Slim
Carlos Slim Helu werd in 1940 geboren in Mexico als zoon van maronitisch-christelijke inwijkelingen uit Libanon. Die brengen vaak de oude Fenicische koopliedentradities mee. In het spoor van zijn vader begon Slim met succes te experimenteren in aandelen. Nadien werd hij beursmakelaar.
In het midden van de crisis van de jaren 80 in Mexico kocht Slim voor een prikje failliete bedrijven met toekomst op. In 1990 nam hij een grote gok met de overname van Telmex. De volgende jaren bouwde hij samen met vriendschapsnetwerken met "the rich and famous" tegelijk zijn imperium uit in Latijns-Amerika onder de noemer America Movil.
Dat concern is nu actief in de Verenigde Staten en 17 landen in Latijns-Amerika. In Europa is America Movil aanwezig in de Balkan en in Wit-Rusland. Het bedrijf is met 51% hoofdaandeelhouder van Telekom Austria, de grootste telecomgroep in Oostenrijk en bezit ook 30% van de Nederlandse tegenhanger KPN. Een totale overname van KPN werd door de Nederlandse overheid verhinderd uit strategische overwegingen.