Archeologen vermoeden dat oude Zuid-Amerikanen vossen als huisdier hielden

Wie de Disney-klassieker Frank en Frey kent, weet dat er voor honden en vossen geen ontsnappen aan is: de een is de trouwe viervoeter van de mens, de ander een ongewenste schurk (en opgejaagd wild). Wetenschappers waren dan ook verrast toen ze in een 1.500 jaar oud menselijk graf in Patagonië (Argentinië) de resten van een vos terugvonden. De waarschijnlijkste verklaring: de vos was in die tijd een gewaardeerde metgezel - een huisdier, zo u wil.

De vos werd gevonden op de begraafplaats van Cañada Seca, een plek die ooit werd bewoond door groepen jagers-verzamelaars. Het onderzoek, dat werd gepubliceerd in vakblad ‘RoyalSociety Open Science’, toont via een DNA-analyse van het botmateriaal aan dat het dier mee aan tafel schoof. Het dieet van dier en baasje blijkt namelijk erg gelijkaardig.

Aan BBC vertelt professor Ophélie Lebrasseur (Universiteit van Oxford), betrokken bij het onderzoek, dat het om een “zeer zeldzame vondst” gaat, omdat de vos “een nauwe band” zou hebben gehad met de jagers-verzamelaars.

Tanden van wilde vossen werden eerder al gevonden op oude menselijke begraafplaatsen in Argentinië en Peru, wat erop leek te wijzen dat het dier een symbolische betekenis had. “Maar ik denk dat het meer was dan alleen symbolisch, ik denk echt dat het om gezelschap ging”, zegt Lebrasseur.

De gevonden vos, die de wetenschappelijke naam Dusicyon avus draagt, was middelgroot en woog zo’n 10 à 15 kilogram. De soort stierf ongeveer 500 jaar geleden uit, een paar honderd jaar nadat gedomesticeerde honden in Patagonië arriveerden.

Het vergroot het bewijs dat, lang voordat honden op het toneel verschenen, vossen onze trouwe viervoeters waren. Enkele jaren geleden werd in een ander deel van Argentinië een andere vos, van dezelfde soort, gevonden in een veel ouder graf. Die ontdekkingen zijn niet beperkt tot Zuid-Amerika. Ook op het Iberisch schiereiland of in Jordanië troffen archeologen eerder al oude graven met mens en vos aan, het oudste graf ruim 16.000 jaar oud.

Wie zich nu een hond inbeeldt die pootjes geeft en op commando voor dood speelt, komt wellicht bedrogen uit. Onderzoekers vermoeden dat de vos nooit écht gedomesticeerd is, en dat de mens later ontdekte dat de hond veel geschikter was voor die rol - en gebruikt kon worden voor de jacht op... vossen.

Uit recente experimenten blijkt dat een vos nog steeds niet makkelijk te domesticeren is: de dieren zijn erg schichtig en timide. Al brengt een nieuwe ontwikkeling de twee dieren wat dichter bij elkaar. In 2021 werd in Brazilië een kruising tussen een pampasvos en een wilde hond ontdekt. De eerste voshond in zijn soort, en vermoedelijk niet de laatste.