Allergisch of niet? ‘Vaak wordt allergie verward met intolerantie, dat is wezenlijk iets anders’

Een druppel op je arm voor berken, een druppel voor onkruid, nog een voor kat en ook een voor hond. De test voor een luchtwegallergie is relatief simpel: als je een bultje krijgt, ben je waarschijnlijk allergisch. Lastiger is het om een voedselallergie of -intolerantie vast te stellen.

Bij een allergie ziet het afweersysteem ten onrechte bepaalde stoffen als schadelijk en maakt het hiertegen antistoffen aan. Dit kan bijvoorbeeld een voedselallergie zijn voor de eiwitten uit koemelk, noten of vis, of een luchtwegallergie voor pollen, huisstofmijt of huidschilfers van honden of katten. Vaak wordt allergie verward met intolerantie, zegt hoogleraar dermato-allergologie André Knulst van het Universitair Medisch Centrum Utrecht: “Dit is wezenlijk iets anders. Bij intolerantie worden bepaalde voedingsmiddelen niet goed verteerd of opgenomen. Het afweersysteem speelt hierbij geen rol.”

Volgens allergoloog Monique Gorissen van het Deventer Ziekenhuis zijn er te weinig allergologen en is er te weinig kennis bij medici en het publiek. Zij is een van de initiatiefnemers van de Nederlandse Nationale Allergie Monitor, die dit voorjaar werd gelanceerd door een onafhankelijke stichting. Die vraagt aandacht voor het probleem en organiseert onder andere gratis webinars over allergie en tips om hiermee om te gaan.

Misinformatie

Ook biedt de monitor een tool om stapsgewijs te ontdekken of je een allergie hebt met vragen die een allergoloog ook stelt. Gorissen: “De monitor is een reactie op misinformatie op het internet over allergie en intolerantie. De juiste informatie is belangrijk: bij een allergische reactie brengt het eigen immuunsysteem schade toe aan je lichaam. Dit kan soms levensgevaarlijk zijn. Bij een voedselintolerantie is het vaak juist beter om de stoffen niet helemaal te mijden.”

Volgens Knulst is het verschil duidelijk als je weet waar je op moet letten. “Bij een allergie krijg je de klachten, zoals jeuk, benauwdheid, traanogen, misselijkheid of buikpijn, meestal binnen een half uur tot twee uur.” Ook herhaling is een kenmerk bij allergie, zegt Knulst: “Als je geen consequente reactie hebt, past dat niet bij allergie. Klachten zoals vermoeidheid, onrustige darmen of huidklachten, die later of onregelmatig optreden, worden zelden veroorzaakt door allergie.”

De beste manier om de diagnose te stellen is volgens Knulst een vraaggesprek met de patiënt. Om meer zekerheid te krijgen, wordt een aanvullend onderzoek uitgevoerd, zoals een huid- of bloedtest, specifiek gericht op die voedingsmiddelen die uit het vraaggesprek naar voren komen. Bij twijfel geeft het onder begeleiding toedienen (provocatie) of juist weglaten van bepaalde voedingsmiddelen (eliminatie) duidelijkheid.

En de commerciële testen die op het internet worden aangeboden en buiten allergologen omgaan, zijn die aan te bevelen? We proberen daarvoor de test van de Nederlandse aanbieder HomedIQ. Hierbij moeten we thuis zelf via een vingerprik een buisje bloed afnemen en per post opsturen naar een gecertificeerd laboratorium. Hier wordt gekeken welke antistoffen (IgE) het lichaam aanmaakt tegen 276 allergenen. De resultaten van de commerciële test en de ziekenhuistest komen overeen: bij de verslaggever worden geen allergieën waargenomen.

Bloedtest

De IgE-test wordt ook door allergologen en allergiespecialisten gebruikt en is de enige zelftest die iets zegt over mogelijke allergieën. Gorissen raadt af een zelftest te doen. “Alleen een bloedtest is niet voldoende om de diagnose te kunnen stellen. De uitslag van de test moet zorgvuldig worden beoordeeld door een specialist, voor je weet wat het betekent.”

HomedIQ-oprichter Robert de Jonge erkent dat je niet alleen op de testresultaten moet varen. “Bij een positieve uitslag op bepaalde allergenen geven we het advies om de huisarts te raadplegen. Die verwijst je zo nodig door naar een allergoloog.”

“Ik kan bijna de helft van mijn patiënten geruststellen dat ze toch geen allergie hebben”, zegt Knulst. “Soms volgen ze onnodige diëten of durven ze amper nog buiten de deur te eten.” Patiënten bij wie wel een allergie wordt vastgesteld kunnen volgens Knulst geholpen worden met bijvoorbeeld noodmedicatie, of begeleiding door een diëtist. Knulst: “Ga vooral niet zelf experimenteren met een dieet, dit kan schadelijk zijn en zelfs een allergie aanwakkeren.”