Sven Biscop over escalatie in Midden-Oosten: ‘Dit komt Netanyahu goed uit’

Over welk plan hebben we het dan precies?

“De aanval op een Iraans diplomatiek gebouw in Damascus, begin april, was niet enkel een poging om een aantal topmensen van de Iraanse Revolutionaire Garde uit te schakelen. Er werd toen ook meteen geopperd dat die aanval vooral de bedoeling had een reactie van Iran uit te lokken.”

Waarom zou Netanyahu dat willen?

“De kritiek op het Israëlische optreden in de Gaza-strook wordt steeds feller. Ook vanuit de Verenigde Staten, traditioneel de trouwste bondgenoot van Israël. Het wegvallen van die Amerikaanse steun zou een ramp zijn voor Netanyahu. Wil hij politiek overleven, dan moet hij dat negatieve sentiment zien te keren. Een daad van agressie vanuit Iraanse hoek is het perfecte middel om dat te doen. De aanval van dit weekend komt Netanyahu heel goed uit.”

Iran speelt dus in de kaart van Israël?

“Klopt. Toen zaterdag het bericht binnenliep dat Iran een vrachtschip met Israëlische link had gekaapt, leek het erop dat het regime in Teheran het strategisch slim zou spelen. Die kaping zou immers een manier zijn om te reageren op de Israëlische aanval zonder daarbij de bondgenoten van Israël te nadrukkelijk tegen de borst te stoten. Maar door de raketaanval die daarna volgde gebeurde dat natuurlijk wel. Waardoor Netanyahu nu plots weer een stuk sterker staat.”

Moet hij zich nu geen zorgen meer maken om het verlies van internationale steun?

“Dat zou ik niet durven zeggen. De Iraanse raketaanval zal mijns inziens slechts een tijdelijk effect hebben. De Verenigde Staten zijn de voorbije weken en maanden langzaam maar zeker kritischer geworden. Ik zie ze nu niet plots een bocht van 180 graden maken. Van zodra Israël opnieuw het initiatief neemt in de Gaza-strook zie ik de steun die er nu is weer wegsmelten.”

Ook in Teheran zullen ze zich gerealiseerd hebben dat een aanval op Israël de internationale steun voor het land een boost zou geven. Waarom dan toch zo’n reactie?

“Niet alleen Netanyahu moet zijn bondgenoten tevreden zien te houden, voor het Iraanse regime geldt eigenlijk hetzelfde. Stel dat er geen reactie komt, dan bestaat de kans dat groeperingen als de Houthi-rebellen in Jemen, de Hezbollah in Libanon of de sjiitische milities in Irak en Syrië het gezag van Iran in twijfel gaan trekken. Het kwam er voor het Iraanse regime dus op aan een voldoende krachtig signaal te geven. De luchtaanval van dit weekend was er zo één. Al lijkt het er tegelijk op dat Iran nog niet al zijn troeven op tafel heeft gegooid. Het is gissen naar de volledige luchtcapaciteit van het land natuurlijk, maar deze aanval werd al bij al makkelijk door Israël tenietgedaan. Het lijkt aannemelijk dat Iran nog een pak verder kan gaan. En dan is er nog het Iraans nucleair programma waarvan het hoogst onduidelijk is hoever dat staat.”

Hoe evolueert het nu verder?

“Dat is speculeren natuurlijk. Veel – zo niet alles –zal afhangen van de Israëlische reactie. Dat merk je ook aan de berichten vanuit de VS. Daar hopen ze nu vooral dat die reactie er niet komt. Trekt Israël ondanks die waarschuwingen van zijn bondgenoten toch ten strijde, dan dreigt een verdere escalatie en bestaat het gevaar dat de hele regio in het conflict wordt meegesleurd. Ook de bondgenoten van Iran waar ik het eerder over had zullen zich in dat scenario in de strijd mengen.”