Via Gaia, de ruimtetelescoop die onze Melkweg op een 3D-kaart zet, werd afgelopen maand een nieuw zwart gat ontdekt, in een systeem van twee sterren die door de zwaartekracht gebonden blijven (een dubbelster genaamd) in de binnenste halo van de Melkweg.

De vondst bestaat uit een begeleidende reuzenster en een stellair zwart gat van ongeveer 33 keer de zonmassa. Het gaat om het derde zwarte gat dat met Gaia-gegevens werd gedetecteerd, waardoor de dubbelster tot Gaia BH3 werd gedoopt. Gaia BH3 bevindt zich op minder dan tweeduizend lichtjaren van de aarde.

Een stellair zwart gat ontstaat bij de plotselinge ineenstorting en daaropvolgende supernova-explosie van een zware ster aan het einde van zijn korte leven, nadat hij al zijn brandstof heeft verbruikt.

Met de ontdekking van Gaia BH3 zijn de onderzoekers op iets interessants gestoten. De hogeresolutiespectra tonen namelijk dat de oude reuzenster niet werd verrijkt met metalen tijdens de explosie van zijn begeleider, voordat het zwarte gat werd gevormd. Dit toont voor het eerst dat een dergelijk zwaar stellair zwart gat kan ontstaan zijn door het inklappen en exploderen van een zware metaalarme ster, die heel anders evolueerde dan de zware sterren die vandaag in het Melkwegstelsel worden waargenomen.

De ontdekking werd gedaan door een internationaal team van ongeveer 450 onderzoekers. Ook vijf Belgische onderzoeksinstellingen werken mee aan de nieuwste versie van de Gaia-gegevenscatalogus. Het gaat om de Koninklijke Sterrenwacht van België, KU Leuven, ULB, ULiège en UAntwerpen.