Grote verschillen in behandeling van beroertes tussen ziekenhuizen in Vlaanderen: hoe zorgwekkend is dat?

Het was misschien even schrikken voor wie het nieuws vanmorgen hoorde: de helft van de Vlaamse ziekenhuizen geeft niet de juiste behandeling bij een beroerte of begint de behandeling te laat. Er zijn ook grote verschillen tussen ziekenhuizen. Zo blijkt dat het risico om te overlijden tot 4 keer hoger kan liggen, afhankelijk van het ziekenhuis waar je terechtkomt. 

Volgens het rapport overlijdt gemiddeld 14 procent van de patiënten met een beroerte binnen de 30 dagen na opname in het ziekenhuis in Vlaanderen. Maar in het Algemeen Stedelijk Ziekenhuis van Aalst was dat in 2020 bijna 24 procent, terwijl de Sint-Jozefskliniek in Izegem het met 5,6 procent veel beter deed.

Toch is het moeilijk om ziekenhuizen te vergelijken. Dat schrijft ook het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ) in het rapport. 

Van de 53 Vlaamse ziekenhuizen hebben er 30 deelgenomen aan het onderzoek. Niet elk ziekenhuis registreert alle gegevens even nauwkeurig of volledig. In het ene ziekenhuis worden bijvoorbeeld meer oudere patiënten opgenomen dan in het andere. Sommige ziekenhuizen krijgen ook meer patiënten met onderliggende aandoeningen of complexe problemen doorverwezen dan andere.

Volgens het ASZ Aalst heeft het ziekenhuis inderdaad oudere en ziekere patiënten, die ook minder snel naar het ziekenhuis gaan. "Daardoor ligt de levensverwachting op zich al lager dan in omliggende, andere ziekenhuizen", klinkt het in een schriftelijke reactie.

"De sterftecijfers in 2018 en 2019 liggen in lijn met de Vlaamse ziekenhuizen. Voor 2020 scoort het ASZ slechter. Aangezien we geen zicht hebben op achterliggende doodsoorzaken en onderliggende aandoeningen is het moeilijk om hier een verklaring voor te geven. Het jaar 2020 werd ook gekenmerkt door een verhoogd sterftecijfer als gevolg van COVID-19, waardoor het verband met beroertediagnoses niet duidelijk is."

Het ASZ benadrukt dat het ziekenhuis op de andere punten even goed scoort als andere Vlaamse ziekenhuizen als het over beroertezorg gaat. Het ziekenhuis belooft om de hoge sterftecijfers grondig te analyseren, zodat ze hun aanpak kunnen verbeteren.

En dat is exact wat het doel is van dit rapport, zegt neuroloog Robin Lemmens (UZ Leuven). Lemmens is vicevoorzitter van de expertengroep Belgian Stroke Council en was ook betrokken bij het onderzoek van het VIKZ. "Het is niet de bedoeling om nu te spreken over goede en slechte ziekenhuizen, maar wel om de kwaliteit van de zorg in heel Vlaanderen te verbeteren en van elkaar te leren."

"We hebben streefdoelen opgesteld, zodat ziekenhuizen kunnen nagaan hoever ze staan en waar ze hun zorg nog verder kunnen optimaliseren. Maar een slechte score komt niet noodzakelijk overeen met slechte zorg", zegt professor Lemmens.

"We streven bijvoorbeeld naar gemiddeld 30 minuten tijd tussen het binnenkomen van een patiënt in het ziekenhuis en het starten van een behandeling. Maar soms zijn er goede redenen om niet meteen in te grijpen. Al die dingen moeten geval per geval bekeken worden en het zijn de ziekenhuizen zelf die hun resultaten het best kunnen interpreteren."

"Het belangrijkste blijft om bij een beroerte zo snel mogelijk een ambulance te bellen die je naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis brengt. Welk ziekenhuis dat is, maakt eigenlijk weinig verschil. Ik denk dat we gerust mogen zeggen dat de zorg in alle Vlaamse ziekenhuizen goed is, daar moeten mensen niet wakker van liggen."

"Transparantie is goed en belangrijk, mensen hebben het recht om te weten hoe de zorgkwaliteit in de verschillende ziekenhuizen is. Maar het is ook belangrijk om te benadrukken dat deze meting nog maar een eerste aanzet is. Er zitten nog veel onnauwkeurigheden en onvolledigheden in de cijfers. En we moeten ook kijken hoe we in de toekomst betere metingen kunnen doen, zodat mensen effectief kunnen vertrouwen dat de cijfers een juist beeld geven."