Hoe N-VA zijn broek scheurde aan de boskaart

Het viel op: als de natuur of de dieren verdedigd moesten worden, stond de N-VA de afgelopen maanden op de eerste rij in Vlaanderen. Ook deze week. Terwijl de christendemocraten en de liberalen de nieuwe Vlaamse boskaart uitspuwden als 'diefstal van bouwgrond', bleven de Vlaams-nationalisten die tegen de stroom in verdedigen. Het was niet de eerste keer dat N-VA zich zo opstelde. De 'betonstop' werd met tien jaar vervroegd op aandringen van minister-president Geert Bourgeois. Het was de 'MP' die zelf het Belgische klimaatakkoord ging heronderhandelen. De poldergraslanden werden beschermd na eindeloos lobbywerk van N-VA-natuurexpert Wilfried Vandaele.

Raar maar waar: N-VA vormde zo plots de groene flank van de Vlaamse regering. De rechtse partij leek soms zelfs meer begaan met de natuur dan de collega's van links. Terwijl N-VA naar eigen zeggen zijn electorale successen dankt aan haar constante focus op de portefeuille van de Vlaming, ging ze voortaan ook voor zijn hart en zijn longen. Althans tot gisteren. Toen gooide Bourgeois veel, zo niet alles van die groene koers uit het raam. De reden: de afgelopen dagen liepen honderden boze mails binnen op zijn kabinet en het partijhoofdkwartier. Allemaal van gezinnen en ondernemers die een stuk grond hadden gekocht maar hun bouwrechten nu plots aangetast zagen door de boskaart.

Baksteen haalt het van het bos

Mail per mail groeide de donderwolk boven het hoofd van Bourgeois. Toen vrijdagochtend CD&V en Open Vld hun onvrede nog eens uitten op de ministerraad, was er geen uitweg meer. Over de middag werd nog kort overlegd –voorzitter Bart De Wever vertoeft in China – maar eigenlijk was toen al duidelijk: de baksteen in de maag had gewonnen. 

"Ik heb vastgesteld dat de boskaart, ondanks goeie bedoelingen, vol verkeerde effecten zit. Het kan niet dat mensen die bouwplannen hadden, dat nu niet meer kunnen", lanceerde Bourgeois zijn beslissing via Het Laatste Nieuws. "Dit druist in tegen mijn rechtsgevoel. Daarom hebben we afgesproken om de kaart weer in te trekken."

Er moet dus een nieuwe kaart komen, met een openbaar onderzoek dat langer loopt dan zestig dagen en waarbij alle betrokkenen gezinnen worden aangeschreven. Bourgeois wil meteen ook de criteria voor waardevolle bossen weer optrekken. Een perceel in een verkaveling waar slechts enkele bomen op staan, kan volgens hem nooit een waardevol bos zijn. De minimale oppervlakte van een bos moet groter worden. En dat betekent ook dat N-VA afstapt van zijn eis om minstens 12.000 hectare aan zonevreemd bos te beschermen. Bij de regeringsonderhandelingen had de partij daar nochtans een reeks toegevingen voor gedaan. Dat maakt dit alles dubbel bitter voor de Vlaams-nationalisten.

Verstandig groen

N-VA botste zo op zijn eigen grenzen. Een spreidstand tussen economisch rechts en ecologisch links in Vlaanderen bleek onhoudbaar. Voor de N-VA'ers met een hart voor natuur zoals Vandaele, Jan Peumans en Marc Demesmaeker is dat een teleurstelling. 

Maar net zoals hun minister-president kunnen ze nu alleen het hoofd buigen. "Donderdag is gebleken dat het aantal fouten op de boskaart uit de hand loopt", zegt Vandaele. Net zoals bij de poldergraslanden is hij al jaren de drijvende kracht achter de bescherming van de zonevreemde bossen. "De fouten zijn zeer, zeer talrijk. Ik denk dat dat de doorslag gaf. Je vertrekt met iets waarvoor je nooit een draagvlak kan krijgen."

"De Vlaams-nationalisten trekken al decennialang de groene kaart en we zullen dat blijven doen", benadrukt Demesmaeker. Hij werd begin deze week door de ngo Votewatch Europe verkozen tot het Belgische Europarlementslid met het meeste invloed in milieudossiers. "Ik ben het bewijs dat N-VA verstandig groen is." Al proeft dit 'verstandig groen' nu toch vooral naar nederlaag. 

Binnen N-VA wordt hier en daar gemord dat oud-VU'ers zoals Bourgeois en Vandaele hun natuurdromen de jongste tijd te veel voor werkelijkheid namen. De Volksunie was behoorlijk ecologisch. Het was in 1969 de eerste partij ooit die congresseerde over het groene thema, lang voor het ontstaan van groene politieke partijen. "N-VA is wel een kind van de Volksunie maar geen exacte kopie", klinkt het bij een N-VA'er.

CD&V kon het vrijdagavond niet laten om extra zout in de wonde te strooien. "Onze minister Schauvliege had bedenkingen. Maar N-VA bleef letterlijk met de bijl in de hand opjagen (Vandaele in het parlement) om zich een groen imago aan te meten", reageert hun parlementslid Lode Ceyssens. "Door de bomen het bos niet meer zien, luidt het spreekwoord, maar hier was duidelijk sprake van het omgekeerde. Het is goed dat N-VA door het bos de bomen weer ziet."