Op elk potje past een dekseltje, zeggen ze. Maar nog meer toepasselijk hier: een paar schoenen kan je leven veranderen. Vraag maar aan Assepoester.

Koen Wilssens (43), zelf een fervent loper, heeft in Runners’ lab al een erg lange stoet wandelaars en lopers zien passeren. Gelukkig niet voor maar één muiltje: in de collectie van de speciaalzaak zitten 120 verschillende modellen loopschoenen van 14 verschillende merken. Maar hoe krijg je dan de juiste te pakken? Want met 26 botten, 33 gewrichten, 19 spieren en pezen en maar liefst 107 ligamenten is de mensenvoet een bijzonder lichaamsdeel.

Eerst en vooral. Kunnen schoenen het leven van de wandelaar of loper veranderen?

“Laat me nuanceren dat een juiste schoen een groot onderdeel is in het voorkomen van blessures. Maar ga je er alle kwetsuren mee vermijden? Neen. Want ook de intensiteit van je training, je voeding en of je al dan niet werkt aan je core stability zullen een invloed hebben. Maar, we gaan de rol van de schoen daarmee ook niet minimaliseren.”

Hoe weet ik welk schoentje mij het beste past?

“Eerste vraag: wat zijn je loopplannen? Loop je hoofdzakelijk op asfalt of in het bos? Wat is je voorgeschiedenis, je loopprofiel? Dat zijn de vragen die elke verkoper je moet stellen. Bij Runners’ lab laten we je dan blootsvoets lopen over een afstand van dertig meter. In die loopbaan hebben we een zone van twee meter met een drukmeetsysteem, dat mooi kan nagaan hoeveel druk je zet en hoe je je voet afrolt. Samen met je loopstijl, de analyse van het type van je voet en de kennis van je profiel, kunnen we dan een selectie van ideale schoenen maken. Bij de meeste klanten komen we tot drie suggesties voor de ideale schoen.’’

Op welke manier spelen mijn loopgewoonten mee?

‘Stel dat je een marathon gaat lopen en voor de trainingen veel op asfalt moet oefenen. Dan heb je een schoen nodig die voor meer demping zorgt. Ben je daarentegen iemand die vaak in het bos loopt met veel modderstroken, zal je een schoen nodig hebben die meer grip geeft tegen het uitschuiven.”

“Ook je doel is belangrijk. Wil je 5 tot 10 km lopen of leren lopen aan een rustiger tempo, dan heb je een stijvere, stevige schoen nodig. Ben je iemand die voor de marathon traint met veel intervallen en een sneller tempo, dan heb je een soepelere schoen nodig. Een loopschoen zal anders zijn voor iemand die 10 km per uur loopt, dan voor iemand die 16 km per uur aankan. Voor tragere lopers: een stabielere schoen. Voor snellere: een soepelere schoen.’’

Speelt mijn gewicht een rol?

“Ja, een belangrijke rol. Iemand die 90 kg weegt, heeft een stijvere schoen nodig die het gewicht kan dragen. Iemand van 50 kg die met dezelfde stijve schoen loopt, zal ervaren dat die schoen gaat tegenwerken, en zal onnatuurlijk beginnen lopen. De schoen moet zorgen voor een natuurlijk patroon. Het komt niet aan op een kilogram meer of minder in je gewicht, maar globaal: stijvere schoenen voor zwaardere mensen, soepelere schoenen voor lichtere mensen.’’

“Staar je trouwens ook niet blind op het gewicht van de schoen. Het verschil tussen de lichtere en de zwaardere schoen zal nooit meer dan 100 gram zijn. Veel belangrijker dan dat gewicht, is hoe die schoen je steunt in de afwikkeling van je voeten.’’

Is er een verschil tussen loopschoenen voor mannen en vrouwen?

“De fabrikanten maakten vroeger specifiek schoenen voor vrouwen en voor mannen. Dat tijdperk is voorbij, al blijft er nog wel een verschil in leest. Vrouwen hebben standaard een B-leest die smaller is, bij mannen is dat een bredere D-leest. Vrouwen zullen doorgaans op soepelere schoenen lopen omdat ze minder wegen dan mannen.’’

Hoe maak ik de finale keuze?

“Het ultieme gevoel zit bij jou zelf. Voor je finale keuze kan je altijd eens links en rechts een andere loopschoen aantrekken als je tussen twee paar twijfelt. Pak bijvoorbeeld links de Nike, rechts de Asics. Vaak voel je dan heel duidelijk het verschil in comfort.”

“Veel lopers blijven bij hetzelfde merk. Merken veranderen wel de nummering van hun modellen, maar de leest blijft dezelfde. Toch zal ik steeds adviseren: zelfs al ben je zeer tevreden over je merk, koop het nooit zonder een pasbeurt.’’

Wat zijn de meest voorkomende fouten die mensen maken als ze schoenen kiezen?

“Ten eerste, kijken naar wat je vriend of vriendin als merk of model heeft. Elke voet en elk looppatroon zijn totaal verschillend.”

“Ten tweede, kijken naar wat de vedetten dragen. Ook in de atletiek zien we de laatste jaren een kopieergedrag. Maar die absolute toppers hebben een andere loopritme, een andere loopstijl en zijn zeker op de lange afstand ook vaak lichtgewichten. Begin je met die topschoenen met carbonzolen te lopen, zal je niet zelden geconfronteerd worden met kwetsuren aan de achillespees of vaststellen dat je snel je enkel kan omslaan. Er bestaan heel wat tussentypes schoenen, die in de buurt komen van de topschoenen. En die ook langer meegaan. Die topschoenen kunnen door hun lichte gewicht al na 100 km versleten zijn. Voor een gesponsorde topper is dat geen probleem, voor jouw portemonnee allicht wel.’’

“En tenslotte, echt een van de meest gemaakte fouten bij joggers en recreanten: ze kopen hun schoenen te klein. De maat van een loopschoen is in niets te vergelijken met jouw klassieke schoen of sneaker. Je voeten zullen tijdens het lopen zwellen. Je mag dus zeker niet met je tenen tegen de voorzijde van je loopschoen komen als je rechtstaat. Dus je mag niet meten als je zit, maar als je rechtstaat. Er moet voldoende ruimte zijn.”

“Sommige mensen zien dat dan als een esthetisch probleem. Ze vinden dat hun voeten te groot lijken. Niet naar kijken! Het zou kunnen dat jij met schoenmaat 42 loopschoenen in maat 44 nodig hebt, voor de dames kan 39 naar 41 springen. Een mooie test doe je door het binnenzooltje uit de schoen te halen. Leg het op de grond en ga erop staan. Hiel mooi aan de achterzijde van het zooltje. Je moet dan vooraan minstens een halve en zelfs liever een volle centimeter overhouden.”

“Sommige mensen vinden dat hun voeten te groot lijken in sportschoenen, en zien dat als een esthetisch probleem. Niet naar kijken!”

Koen Wilssens

ceo Runners’ lab

“Bij het lopen van vijf of tien kilometer zal je het met die iets te kleine loopschoen nog wel uithouden, bij een marathon wordt dat nefast. Die schoen mag nergens, maar dan ook nergens drukken, knellen of wat dan ook. Stel je na drie tot vier loopsessies vast dat ze toch nog niet perfect zitten, kan je vaak nog corrigeren met het veranderen van je binnenzooltjes.’’

Wanneer zijn mijn loopschoenen versleten?

“Er zijn vandaag heel wat tools om te meten. Strava bijvoorbeeld geeft dat aan. Doorgaans mag je rekenen na zo’n 800 tot 1.000 km. Met de huidige generatie is dat eerder na 800 km, omdat ze almaar zachter en minder duurzaam worden. Dat lijkt snel, en je zal misschien nog wel 300 km extra kunnen lopen op die oude schoen. Maar je kan het ook een stuk zelf voelen. Druk met je vingers eens op de buitenkant van de zool: als ze versleten zijn, duw je ze veel makkelijker in. De demping is weg. De tussenzolen vervormen na verloop van tijd.”

“Vergeet niet, lopen is een vrij monotone sport. Altijd druk je met je voet op dezelfde plaats. Een loopschoen die volledig juist zit, zou eigenlijk overal op dezelfde manier moeten verslijten. Hij mag niet op één bepaalde plaats echt vervormen. Ben je bijvoorbeeld iemand die met je voeten en benen wat meer naar binnen loopt, dan moet dat door de schoen gecorrigeerd worden. Zo niet, worden je enkels en knieën veel meer belast, wat tot kwetsuren kan leiden.

“Ik kom nu tot een misschien merkwaardige vergelijking. Je lichaam is als een blokkentoren. Helemaal bovenaan wil je hoofd altijd mooi rechtstaan, het is het evenwichtsorgaan. Vanuit dat hoofd zullen altijd commando’s gegeven worden om dat blok bovenaan mooi recht te laten staan. Zakt een van je voeten – ook onderdeel van de blokkentoren – onderaan weg, dan zal je lichaam zoeken naar compensatie elders, opdat het blok bovenaan toch netjes recht blijft staan.”

“Bij het kiezen van de loopschoen komt het er dus op aan symmetrie te vinden tussen links en rechts, opdat je lichaam niet naar compensaties zou gaan zoeken. Want die compensaties zorgen vaak voor blessures.’’

Hoe belangrijk is de demping van de schoen om blessures te voorkomen? Want daardoor worden de schoenen wel duurder en verslijten ze sneller.

‘’Die demping wordt wereldwijd overschat. De meeste mensen kopen op basis van de demping, omdat ze dan denken minder kwetsuren te hebben. Nochtans zijn blessures minder afhankelijk van de demping dan van de loopstijl, het zogenaamde afrolpatroon.”

“Ik verkies een harde schoen die voor een mooie voetafwikkeling zorgt, boven een zachte waarmee je niet perfect of quasi perfect loopt. Bij het lopen krijgen onze gewrichten onderaan bij elke pas drie keer ons lichaamsgewicht te verwerken. Maar toch blijkt uit veel wetenschappelijk onderzoek dat de manier waarop je je voeten afwikkelt, meer bepalend is dan de demping bij het ontstaan van kwetsuren. Die benenpartij en die voeten moeten zo stabiel mogelijk zijn, dat is de belangrijkste rol van die loopschoenen.”

“Mensen die al jaren lopen, zijn vaak niet echt fan van te zachte schoenen. Dat is de trend bij de meeste merken uit de VS. Daar dragen heel wat mensen de loopschoen gewoon dagelijks, en daarom moeten ze zachter zijn. Mensen wegen er gemiddeld ook meer dan in Europa, en dat beïnvloedt ook de drang naar meer zachtheid en demping in de schoenen.’’

Kan ik de levensduur van mijn loopschoenen verlengen?

“Niet echt. Nu ga ik een advies geven waarvan mensen zullen zeggen dat ik als verkoper aan mijn geldbeurs denk. Maar toch is het finaal ten gunste van jouw portemonnee. Ben je iemand die veel loopt, zeg maar bijna elke dag, dan is het beter om twee paar loopschoenen te kopen.”

“Waarom? In de loopschoen bestaat de tussenzool uit een celstructuur met luchtcellen. Die worden tijdens het lopen telkens ingedrukt. Ze herstellen zich na een loopsessie pas 24 tot 30 uur later. Ze hebben herstel nodig om weer in hun oorspronkelijke positie te raken. Daarom ben je beter met twee paar. Je wisselt af en geeft elk paar de kans om te herstellen. Je schoenen zullen gelijkmatig verslijten en het is ook nog beter voor je lichaam ook. Je vertrekt elke loopbeurt met een paar schoenen die er klaar voor zijn.’’

Hoe poets ik mijn loopschoenen na een loopsessie in de regen of het slijk?

“Je mag ze wassen met water en een borsteltje. Maar onder geen enkel beding gebruik je zeep of een detergent. En je steekt ze zéker en vast niet in de wasmachine. Je laat je schoenen ook gewoon drogen op kamertemperatuur. Je zet ze nooit bij de verwarming of in de veranda onder de zon. Die hitte vervormt je schoen.”

“Overigens, als je met je schoen in zeer warme temperaturen loopt, zal hij sneller slijten dan bijvoorbeeld rond de 15 graden. Je gebruikt ook geen krantenpapier om je schoenen sneller te doen drogen. De inkt van de kranten beschadigt de stof van je schoen. Er bestaan wel antibacteriële droogzakjes met korrels. Die zijn wel goed om én het vocht én de geur uit je schoenen te halen.’’

Zotte vraag. Waarom zitten er bovenaan de loopschoen nog twee gaatjes voor de veters, die ik nooit gebruik?

“Eerst dit. Zorg bij het strikken van je veters dat ze niet te hard, niet te hard worden aangespannen. Te strak zorgt voor het knellen van je zenuwbanen, en leidt tot slapeloze tenen. De voorvoet mag wat losser zitten. Aan je wreef mag je harder aantrekken, maar zorg dat je geen pijn hebt.”

“Het extra gaatje bovenaan de schoen, dient vooral voor mensen die ervaren dat tijdens het lopen hun hiel naar boven komt in de schoen. Dat gebeurt wel eens bij steunzolen. Op het internet staan tal van filmpjes hoe je precies dat laatste gaatje gebruikt.’’

Steunzolen: is dat nuttig voor iedereen?

“Tien procent van de lopers heeft steunzolen nodig. De meeste wereldtoppers lopen overigens ook met een steunzool. Bij lopers die steunzolen nodig hebben, is meestal de voetbrug niet stevig genoeg. Die heeft wat hulp nodig. Dat kan gebeuren door de tussenzooltjes aan te passen, of door een echte steunzool. Maar, geen steunzool die je in je dagelijkse schoen steekt, of bijvoorbeeld in je koersschoenen. Die zijn allemaal veel te hard. Steunzolen in loopschoenen geven beter mee, ze moeten soepeler zijn.’’

Hoe duurder de loopschoen, hoe beter?

“Dat is niet altijd zo. Er is natuurlijk wel een prijs-kwaliteitverhaal. Maar als je buurman een schoen heeft van 200 euro, hoeft die niet per se voor jou goed te zijn. Misschien zit die van 140 euro beter. De duurzaamheid van de materialen en het gewicht van de schoen bepalen mee de prijs, maar staar je daar niet blind op. De meeste goede schoenen zitten in de prijsvork van 130 tot 160 euro voor een trainingsschoen. Wedstrijdschoenen variëren van 220 tot 250 euro. En uiteraard zijn er topschoenen van 350 euro, maar heb je die nodig?”