Gemiddeld gaat een zelfstandige met pensioen op zijn 64ste, zo blijkt uit de recentste cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen. Dat betekent dat zelfstandigen vijf jaar later met pensioen gaan dan loontrekkenden, die er volgens de OESO – de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling – gemiddeld op hun 59ste de brui aan geven.

Zelfstandigen langer actief

En dat is niet de enige opvallende kloof tussen zelfstandigen en loontrekkenden, weet Christine Mattheeuws van het NSZ: “Ook het aantal zelfstandigen dat na zijn 65ste of na een loopbaan van 45 jaar aan de slag blijft, ligt een pak hoger.” Eind 2016 waren bijna 100.000 zelfstandige 65-plussers, 98.701 om precies te zijn, nog aan de slag op een totaal van 1,06 miljoen zelfstandigen. Ter vergelijking: bij de loontrekkenden ging het om circa 28.000 Belgen (slechts één procent) en bij de ambtenaren om nog geen duizend (amper 0,14 procent).

“In vijf jaar tijd is het aantal pensioengerechtigde zelfstandigen dat langer aan de slag blijft, toegenomen met liefst 27 procent”, zegt Mattheeuws. “Dat is mee het gevolg van een politieke ingreep: sinds begin 2015 kunnen zelfstandigen onbeperkt bijverdienen zonder dat ze alles of een deel van hun pensioen moeten inleveren. En daar wordt gretig gebruik van gemaakt.”

Centenkwestie

Het NSZ ziet twee grote verklaringen waarom zelfstandigen langer aan de slag blijven. “Voor een deel van hen is werken nu eenmaal hun hobby en hun passie, waardoor ze het moeilijk hebben om afstand te nemen van hun zaak”, zegt Christine Mattheeuws, zelf dochter van zelfstandigen. “Mijn ouders runden een voedingswinkel en zijn tot lang na hun pensioen blijven meedraaien in de zaak die mijn broer had overgenomen: mijn papa tot zijn 76ste, mijn mama zelfs tot haar 80ste. Ik hoor het hen nog altijd zeggen: De klanten en de zaak, die zijn ons lang leven. Maar de belangrijkste verklaring is en blijft toch nog altijd het te lage zelfstandigenpensioen.”

Dat bedraagt gemiddeld 840 euro per maand, terwijl dat van loontrekkenden gemiddeld 1.100 euro en dat van ambtenaren gemiddeld 2.500 euro bedraagt. “Die grote pensioenkloof tussen de verschillende statuten is anno 2017 absoluut niet meer te verantwoorden, voor zover ze dat ooit al was”, klinkt het bij het NSZ. “Ze dwingt heel wat zelfstandigen om langer te werken dan de gemiddelde werknemer en, wanneer hun gezondheid dat toelaat, ook na hun pensioengerechtigde leeftijd aan de slag te blijven.”