Direct naar artikelinhoud
Lust & liefde

"Naarmate ik ouder word en mijn seksuele driften minder worden, is het net alsof die ijslaag, waarachter mijn vermogen tot liefhebben verborgen zat, begint te smelten"

Corine Koole interviewt over de raadselen van liefde en affectie

Pas nu, op zijn 79ste, begint Simon te begrijpen – of beter, te vóélen – wat liefde is. Maar hij is een oude man, hij is bang dat het te laat is. Bovendien ziet hij na al die jaren in wat hij zijn ex-vrouw heeft aangedaan tijdens hun huwelijk. 

"Bij ons thuis werden de kinderen voorzien van kleding, eten en drinken en een bed om in te slapen. De enige keer dat mijn vader mij op zijn arm nam, was om mij te dwingen een bord spinazie leeg te eten. Wij gaven elkaar nooit kussen en geknuffeld werd er ook niet. Ja, ik kan wel een theorietje bedenken waarom ik nooit echt van iemand heb kunnen houden, al lijkt het wat flauw om op mijn leeftijd mijn ouders erbij te halen. Ik ben 14 jaar getrouwd geweest met een vrouw die ik eigenlijk niet verdiende. Ik heb vaak gedacht, als ik naar haar keek: jij had het met een andere man zoveel leuker kunnen hebben. Mijn vrouw was mooi en ze had stijl, ik denk dat er zo een advocaat of een chirurg te vinden was geweest die haar een zorgeloos bestaan had kunnen geven. Ik was ingenieur, ik bouwde wegen en ik voelde een voortdurend gemis."

'Het duurde bijna een leven lang voordat het me enigszins begon te dagen waar mijn existentiële eenzaamheid precies vandaan komt'

“Dat zag ik natuurlijk niet allemaal meteen. Het duurde bijna een leven lang voordat het me enigszins begon te dagen waar mijn existentiële eenzaamheid precies vandaan komt. Bij een ander begint een huwelijk of verhouding met aantrekkingskracht, die dan langzaam maar zeker van karakter verandert en zich ontvouwt tot liefde. Dat laatste stadium biedt een houvast dat dan vervolgens verder kan rijpen, waardoor het zich een heel verder leven kan ontplooien, met werk en kinderen en vrienden. Bij mij bleef die laatste fase uit, ik bleef als het ware altijd maar onrustig hangen in de begeerte. Mijn drijfveer in het huwelijk was niet de liefde, maar bleef die seksuele aantrekkingskracht die per definitie jakkerend is."

"Onnodig te zeggen dat ik vaker seks wilde dan mijn vrouw. Niet dat ik vreemdging, al dacht mijn vrouw van wel. Ze wantrouwde me bijvoorbeeld als ik voor mijn werk in het buitenland zat en zo raar was dat niet, want zij merkte natuurlijk ook dat er iets niet klopte. Ik voelde gewoon niks. Er ontbrak iets aan mij. Toch ben ik haar al die jaren trouw gebleven. Als ik zeg dat ik niet van haar hield, betekent dat niet dat ik een hekel aan haar had. Ik was gesteld op haar, gehecht aan haar. Maar hoe zeg ik dat, er huisde permanent een beklemming in mij en een gretigheid om die beklemming te laten verdwijnen met seks. Ik miste iets wat ik met niemand kon bespreken. Als ik seks had, kon ik het comfort, dat anderen denk ik uit liefde putten, enigszins compenseren met korte­termijngenot."

'Onmiddellijk na het vrijen sloeg de onbehaaglijkheid weer toe. Dan lag zij tevreden te sluimeren en mij overviel het gemis'

“Dan voelde ik me eventjes op mijn gemak, heel kort maar, want onmiddellijk na het vrijen sloeg de onbehaaglijkheid weer toe. Dan lag zij tevreden te sluimeren en mij overviel het gemis. Op een of andere manier was er geen bevrediging, alleen teleurstelling omdat de verdoving alweer zo snel was uitgewerkt. Na die 14 jaar zijn mijn vrouw en ik gescheiden, ik herinner me haar huilbui in haar nieuwe woning, die duurde van de ochtend tot de middag. Maar ze zei helemaal niets. Er was van alles te bespreken, maar dat gebeurde niet. We konden niet. Ik heb haar geholpen met verhuizen, een wasmachine voor haar gekocht, verteerd door een ijzig schuldgevoel." 

"Ik weet niet of ik goed uitleg wat mij mankeert. Ik was geen bruut, op mijn manier was ik zelfs zeer attent. Ik deed alles voor haar, ik ben eens weekenden lang bezig geweest een weefgetouw voor haar te maken, maar dat was natuurlijk niet de reden waarom ze met me getrouwd was. Liefde hoort onvoorwaardelijk te zijn, bij mij was het altijd verbonden aan iets fysieks."

"Maar nu komt het gekke, naarmate ik ouder word en mijn seksuele driften minder worden, is het net alsof die ijslaag, waarachter mijn vermogen tot liefhebben verborgen zat, begint te smelten. Alsof de liefde toch een kans krijgt en door die laag begint te piepen, als krokussen in het voorjaar. Je zou kunnen zeggen dat mijn leeftijd en veranderende hormonen me helpen om mijn tekortkomingen onder ogen te zien. Heel langzaam begin ik nu te begrijpen, of nee, te voelen wat liefde is."

'Ik verlang, en dat is helemaal nieuw voor mij, zelfs naar twee armen om me heen'

“Laat en heel krakkemikkig, want mijn gevoelens liggen door die verschuiving nog meer met elkaar overhoop dan ooit tevoren. Nu seks geen vlucht- en redmiddel meer is, zie ik bijvoorbeeld duidelijker dan ooit dat ik van mijn probleem ook het probleem van mijn vrouw maakte, door te trouwen. Ik heb haar leven bepaald door mijn gedrag en was niet bij machte en kennis daar iets aan te veranderen. Ik zie ook dat ik nooit heb geleerd hoe ik van mijn dochter moest houden. Wat raar is, want je zou denken dat ik haar juist met extra veel aandacht heb omringd omdat ik het zelf zonder heb moeten stellen, maar zo werkt dat kennelijk niet. Zij is er gelukkig nuchter onder, zo lijkt het, we hebben een goede, kameraadschappelijke band. Maar het grijpt me aan als ik bedenk wat ik allemaal gemist heb. Ik verlang ernaar mij te bevrijden van die loden last van op mezelf aangewezen te zijn. Ik verlang, en dat is helemaal nieuw voor mij, zelfs naar twee armen om me heen."

"Zo langzamerhand ben ik zelfs zo ver, dat ik genoegen zou kunnen nemen met een gesloten slaapkamerdeur zolang ik maar iemand dichtbij kan voelen. Maar ik ben een oude man. En het grootste deel van mijn leven ligt achter mij. Hoe krijg ik nu nog een nieuw leven voor elkaar? Hoe kan ik wat in mijn jeugd is gebeurd, eindelijk een klein beetje op afstand krijgen, zodat er een zekere rust ontstaat? Ik vrees dat er nog zeker vele tientallen psychiatersessies nodig zijn om die onverwacht opnieuw verstoorde balans zo te herstellen dat die draaglijk wordt.”