Eind maart beschermde de Vlaamse regering met die boskaart 12.300 hectare “zonevreemd bos” tegen kap. Die bossen liggen in bouw-, industrie-, of landbouw­gebied. Daardoor verdwijnt jaarlijks nog zo’n 200 hectare zonevreemd en vaak waardevol bos.

Maar de kaart zorgde de voorbije dagen voor verhitte discussies in het Vlaams Parlement. Zeker toen bleek dat vooral in de provincies Limburg en Antwerpen duizenden eigenaars het risico liepen niet langer te kunnen bouwen op de gronden die ze nochtans als bouwgrond hadden gekocht.

Vlaams minister-president Geert Bourgeois greep daarom in. “Ik heb vastgesteld dat de boskaart, ondanks goeie bedoelingen, vol verkeerde effecten zit. Het kan niet dat mensen die bouwplannen hadden, dat nu niet meer kunnen. Dit druist in tegen mijn rechtsgevoel. Daarom hebben we met de collega’s in de Vlaamse regering afgesproken om de kaart weer in te trekken en het openbaar onderzoek stop te zetten. Er moet dus een nieuwe kaart komen, met een openbaar onderzoek dat langer loopt dan 60 dagen en waarbij de betrokkenen individueel worden aangeschreven”, aldus Bourgeois.

Bourgeois wil ook de criteria voor waardevolle bossen weer optrekken. “Een perceel in een verkaveling waar enkele bomen op staan, kan nooit een waardevol bos zijn. De minimale oppervlakte van een bos moet dus groter worden”, klinkt het.

Bijl

“Ik was de enige die kanttekeningen heeft geplaatst bij de consequenties van de geplande bosbescherming en ben weggezet als een bosbarbaar”, zegt Milieuminister Joke Schauvliege (CD&V) in een reactie op de communicatie van Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA).

“Ik ben blij dat de redelijkheid blijkbaar is teruggekeerd, hoewel het geen beslissing van de Vlaamse regering betreft”, zegt ze. “Ik stel voor dat het parlement nu de criteria voor de boskaart aanpast, zodat we tot een evenwichtiger resultaat kunnen komen.”

De minister stelt dat zij altijd op de consequenties heeft gewezen, maar daardoor in een bepaald daglicht werd gesteld. “Sommigen stonden in het parlement zelfs met een bijl te zwaaien”, brengt Schauvliege in herinnering.

”Minister is stilaan natuurramp”

Oppositiepartij Groen reageert scherp op de beslissing van Bourgeois. “Dit is amateurisme van de bovenste plank”, zegt Vlaams parlementslid Elisabeth Meuleman.

“Vlaanderen moet dingend zijn meest waardevolle bossen beschermen. Daarvoor hebben we nood aan een goede boskaart die de echt eeuwenoude waardevolle bossen beschermt. Minister Schauvliege heeft dit dossier volledig verknoeid”, zegt Meuleman.

“Door politiek getouwtrek en koehandel is de broodnodige kaart een gedrocht geworden. 4.000 van de 12.000 ha van de oorspronkelijke kaart van de grootste en meest kwetsbare stukken zijn er uitgehaald. Er zijn allerlei kleinere bossnippers bijgekomen. Het resultaat is een slechte kaart en grote onzekerheid voor grondeigenaars en de natuur”, aldus Meuleman.

“Minister Schauvliege slaagt er als minister van natuur in om door haar amateurisme mensen te treffen en op die manier elk draagvlak voor natuurbeleid te doen slinken. Deze minister is stilaan zelf een natuurramp”, besluit Meuleman.

Crevits benadrukte dat er een verschil is tussen de inhoud en de stijl van de communicatie van Bourgeois. Met het intrekken van de boskaart heeft ze inhoudelijk geen probleem, wat Schauvliege vrijdag ook benadrukte. Maar de stijl is voor haar betreurenswaardig. “Ik ben ontgoocheld over de manier waarop Geert Bourgeois tewerk is gegaan. Ik hoop dat het eenmalig is”, aldus Crevits die hoopt dat er snel binnen de regering hierover gepraat kan worden, net als over de aanpassing van het decreet.

Tommelein zei verrast te zijn over de communicatie van de minister-president. “Het is beter om samen te communiceren als er iets niet doorgaat”, vond de Open Vld’er. Hij wees er ook op dat er op de ministerraad van de Vlaamse regering eerder op de dag niet beslist was om de boskaart in te trekken.

Tijdens een debat met de Vlaamse fractieleiders kon de interventie van Bourgeois op weinig begrip rekenen. Koen Van den Heuvel (CD&V) sprak van “weinig verbindend leiderschap”. Joris Vandenbroucke (sp.a) had het over een “triestig schouwspel”. Ofwel is de minister onbekwaam, ofwel heeft men de Vlaming om de tuin proberen te leiden, ofwel is de Vlaamse regering onbetrouwbaar, besloot hij.

Björn Rzoska (Groen) vond het gebrek aan professionaliteit van de Vlaamse regering stuitend. De demarche van de minister-president is volgens hem een motie van wantrouwen aan Joke Schauvliege. “Hoe kan ze nog functioneren? “, vroeg Rzoska zich af. volgens hem heeft Bourgeois zich alleen willen profileren.

Hoe moet het verder met het dossier van de zonevreemde bossen en de boskaart met 12.000 ha beschermde bossen? En hoe zwaar tillen coalitiepartners Open Vld en vooral CD&V aan de manier waarop minister-president Geert Bourgeois (N-VA) de kwestie afgelopen vrijdag heeft aangepakt. Toen maakte Bourgeois bekend dat de boskaart zou worden ingetrokken zonder de bevoegde minister Schauvliege daarvan op de hoogte te brengen.

Schauvlieges partijgenote en viceminister-president Hilde Crevits noemde die démarche van Bourgeois betreurenswaardig en hopelijk eenmalig. Open Vld’er Bart Tommelein zei verrast te zijn en vond dat dit “beter niet gebeurd was”.

“Ik heb niemand de zwartepiet toegespeeld”, verdedigde Bourgeois zich in De Ochtend. “Ik betreur dat nu op de communicatie gefocust wordt. (...) Ik begrijp dat iedereen het inhoudelijk eens is. Wat is dan het probleem als ik vertolk wat er in de regering leeft?” Volgens de minister-president was er ‘s morgens in de regering over gepraat en had hij aangekondigd de zaak van dichtbij tegen het licht te houden. “Het was Chefsache geworden.”

Het is nu afwachten hoe het bosbrandje kan geblust worden en op welke manier de regering-Bourgeois het heikele bosdossier zal aanpakken.

(belga)

In maart keurde de Vlaamse regering de kaart met zonevreemde bossen goed. Die bepaalt welke bossen beschermd worden. Vlaams parlementslid en burgemeester van Dilsen-Stokkem Lydia Peeters (CD&V) vertelde dinsdag al in onze krant dat eigenaars van bouwgronden zo wel eens voor verrassingen kunnen komen te staan. “Want je bent pas zeker dat er niets aan de hand is als er ook sinds mei 2000 een ruimtelijk plan is opgesteld.”

Of uw grond mogelijk waardevol bosgebied wordt, kan u controleren via mkwk.natuurenbos.be - nieuwe bossen zijn roze ingekleurd. Als dat het geval is, kan u tot 14 juli bezwaar indienen via natuurenbos.be. Door het hoge aantal bezoekers was de website vandaag al snel overbelast.

Wanneer u nadien ook effectief concrete bouwplannen hebt, kan u een schadevergoeding vragen bij de Vlaamse overheid. De eigenaar kan vragen om het bos te laten ontheffen, en vraagt dus om het te kappen en bebouwen. Daarna heeft de Vlaamse regering nog twee jaar de tijd om hier via een ruimtelijk plan natuurgebied van te maken. Dat gaat echter gepaard met een waardevermindering, iets wat Vlaanderen probeert te compenseren met een schadevergoeding die door een rechter wordt bepaald.

“Beknibbeling van woonoppervlakte”

De Confederatie Bouw telde op de kaarten 15.001 sites met kwetsbare bossen. Met in totaal voor 2.773 hectare staat Limburg op de tweede plaats. Enkel Antwerpen telt er nog meer: 5.137 hectare.

“De overlapping van de kwetsbare bossen met bouwgrond betekent een extra beknibbeling van de 16,5 procent oppervlakte die in Vlaanderen voor wonen is bestemd”, klinkt het. “Want daarnaast is het vandaag voor een groot aantal percelen woonuitbreidingsgebied onzeker of ze nog kunnen worden ontwikkeld, onder meer omwille van mogelijk overstromingsrisico. Dit betekent dat momenteel nog om en bij de 10.000 hectare bouwgrond inzetbaar is voor wonen. Aangezien er tegen 2050 meer dan 550.000 gezinnen bijkomen en verdichtingsprojecten in steden vandaag zeer moeizaam verlopen, komen betaalbaarheid en wooncomfort steeds meer op de helling te staan.”

Industriegrond

Niet alleen particulieren dreigen in een administratieve draaimolen terecht te komen. VOKA Limburg en Confederatie Bouw vinden dat in onze provincie te veel industriegrond wordt omgezet in bos. In heel Vlaanderen gaat het om 502 hectare industriegrond, in Limburg 311 hectare.

LEES OOK: “502 hectare Vlaamse industriegrond bedreigd”

Ook Open VLD en CD&V hebben heel wat kritiek op de boskaart:

Minister van Natuur Joke Schauvliege (CD&V) snapt niet waarom er nu zo veel bezwaren zijn. “Iedereen vraagt ons om de meest waardevolle zonevreemde bossen te beschermen, en nu regent het klachten?”

Hoeveel kwetsbare bossen uw gemeente telt, ontdekt u in onderstaande interactieve kaart:

“Pure diefstal”

Bjorn Bosmans is een van de slachtoffers van de beslissing van de Vlaamse overheid. De dakwerker uit Lommel wil graag met zijn vrouw Katrien en zijn twee zoontjes van 8 en 10 in de Bosstraat in Eksel gaan wonen. Maar het stuk bouwgrond dat zij op het punt stonden te kopen wordt nu bestempeld als waardevol bos.

“Het gaat om een stuk van 90 meter diep, waarvan de eerste 50 meter bouwgrond is. De kinderen keken vooral uit om te kunnen spelen in het achterste gedeelte, allemaal bos.”

Het compromis zou over twee weken getekend worden bij de notaris. Maar toen kreeg Bjorn plots telefoon van die notaris. “Hij vertelde me dat er iets aan de hand was met de grond. Achter onze rug om was er beslist dat die plots waardevol bos wordt. We wilden 150.000 euro betalen voor de grond. Via via ben ik nu te weten gekomen dat hij nog amper 50.000 euro zal waard zijn. Pure diefstal!”

“We hebben geluk gehad dat het compromis nog niet getekend was en hebben beroep aangetekend tegen deze beslissing. Met de eigenaar hebben we nu afgesproken dat indien alles toch nog in orde komt, we de grond alsnog zullen kopen.”

Voor een goed begrip, de Vlaamse Boskaart is nog niet definitief. Via mkwb.natuurenbos.be kunt u nagaan of uw stuk bouwgrond zonevreemd bos is geworden. Is dat het geval, dan kunt u tot 14 juli beroep aantekenen via natuurenbos.be. Pas na verwerking van de bezwaren zal de Vlaamse regering een definitieve beslissing nemen. Waarschijnlijk is dit iets voor in het najaar. Hoe dan ook, het lijkt erop dat veel bossen die nu nog op bouwgrond liggen, zonevreemd bos zullen worden en dus in waarde zullen verminderen.

Wat moeten we hiervan denken? Een paar bemerkingen.

De manier waarop de Vlaamse regering de zaken aanpakt, is onbetamelijk. Enkel wie een krant leest, weet wat er aan de hand is. De Vlaamse overheid zou op zijn minst de getroffen eigenaars persoonlijk moeten verwittigen en aangeven hoe men in beroep kan gaan.

De meeste zonevreemde bossen liggen in Limburg en in de provincie Antwerpen, in het bijzonder in de Antwerpse Kempen. Het zijn dan ook de inwoners van deze provincies die het meest getroffen worden. Zij draaien op voor het feit dat er in de andere Vlaamse provincies veel te weinig bos is. Dit is discriminatie.

Het is ook een discriminatie van de mensen met nu een zonevreemd bos die dat bos hebben laten staan ten overstaan van zij die hun bomen meteen hebben laten kappen.

De Vlaamse Boskaart werd door Vlaamse ambtenaren getekend vanachter hun bureau op basis van luchtfoto’s. Ze zijn niet ter plaatse komen kijken en weten dus geenszins of een bos, door hen tot zonevreemd bos gepromoveerd, ook enige waarde heeft. Zo worden in Genk 377 bosfragmenten gepromoveerd tot zonevreemd bos. Maar de meeste van die bossen zijn oude dennenbossen - waarvan veel dennen bij de minste storm tegen de vlakte gaan wegens oud en versleten - en hebben dus weinig waarde.

Tot slot gaat het noch min noch meer om regelrechte diefstal door de Vlaamse overheid. De mensen hebben die gronden gekocht als bouwgrond, maar kunnen er niet langer zelf op bouwen of hun grond verkopen als bouwgrond. In principe hebben ze recht op een schadevergoeding. Maar die zal nooit zo groot zijn als de oorspronkelijke waarde van de bouwgrond.

De mobiliteitsproblemen in Limburg lijken met de dag groter te worden. Vorige week vernietigde de Raad van State het tweede milieu-effectrapport (MER) en het tweede Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) voor de aanleg van de omleidingsweg van de Noord-Zuid. Nu gooit de nieuwe kaart voor Meest Kwetsbare Waardevolle Bossen (MKWB, kortweg de Vlaamse Boskaart) extra roet in het eten. “Als de Vlaamse regering doorzet met haar nieuwe Boskaart legt ze een extra hypotheek op de realisatie van deze voor Limburg erg belangrijke weg. Meer nog, dan maakt ze de realisatie ervan zelfs onmogelijk”, zegt Rob Beenders.

Tiental stukken bos

Op de plannen van de omleidingsweg zijn er bufferzones voorzien. Dat zijn gronden die op de officiële plannen zijn aangeduid als ‘reservegebied’ voor de aanleg van de omleidingsweg. Zo’n buffer kan bijvoorbeeld worden ingericht met geluidsschermen, er kan een weg worden aangelegd om het onderhoud te garanderen, er kunnen installaties voor het opwekken van hernieuwbare energie geplaatst worden, enzovoort.

“Deze bufferzones zijn noodzakelijk bij grote projecten. Ze mogen niet verkocht worden om de aanleg van dat project niet te hypothekeren”, zegt Beenders. “Op de boskaart is momenteel een tiental plaatsen in de bufferzone van de omleidingsweg als beschermd bos aangeduid. Zelfs een perceel dat midden op het tracé ligt blijkt beschermd bos te zijn. Het gevolg is dat er op deze percelen niks meer mag gebeuren, waardoor de effectieve aanleg van de omleidingsweg zwaar gehypothekeerd wordt.”

Complex project

Beenders concludeert dat de Vlaamse regering met haar Boskaart ingaat tegen haar engagement om de omleidingsweg snel te realiseren. “Ik ben absoluut voor de Boskaart, maar dan moet ze wel logisch zijn opgesteld. Dat is nu allerminst het geval”, zei hij gisteren in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement. “Zo creëert u er ook voor de Noord-Zuid een probleem bij.”

Minister van Natuur Joke Schauvliege (CD&V) antwoordde dat van de kaart kan worden afgeweken als het gaat om projecten van maatschappelijk belang. “Ook ik wil een snelle oplossing voor de omleidingsweg. Zoals afgesproken gaat de regering dat met dit dossier via het decreet complexe projecten proberen te doen.”

Burgemeester Alain Yzermans (sp.a) van Houthalen-Helchteren weet het nu al: “Dit is pure kafka. Wij gaan dan ook bezwaar indienen tegen deze Boskaart. Vooralsnog ga ik ervan uit dat de Vlaamse regering met een oplossing komt.”

Lees ook: Wordt uw grond bosgebied? “Bouwgrond van 150.000 euro nog maar 50.000 waard”

Het eerste goede nieuws is dat minister-president Geert Bourgeois de Vlaamse Boskaart heeft ingetrokken. Hij deed dit na een storm van protest tegen die Boskaart, waarbij duizenden kleine stukjes bos op bouwgrond, industriegrond en landbouwgrond ineens zonevreemd werden verklaard. Met als gevolg dat er op die gronden niet meer gebouwd kan worden. Dat is noch min noch meer diefstal van wie zijn spaargeld belegde in een stukje bouwgrond met bos, van wie een stuk bouwgrond kocht maar nog niet bouwde, van wie zijn bouwgrond niet verkocht omdat hij die wilde nalaten aan zijn kinderen en van wie niet meteen de bomen kapte op zijn bouwgrond. En dat allemaal zonder de mensen ook nog eens individueel in te lichten. Hoe krijgt men het bedacht? Gelukkig heeft minister-president Geert Bourgeois snel ingezien dat dit niet kon en heeft hij de Boskaart ingetrokken. Geert Bourgeois en Vlaams parlementslid Lydia Peeters, die het voortouw nam in het protest tegen de Boskaart, verdienen hier alle lof voor. Maar we moeten wel waakzaam blijven. Want wat gebeurt er nadat de protesten zijn gaan liggen?

Het tweede goede nieuws is dat volgens het KMI de lentevorst in de nacht van 19 op 20 april wel degelijk uitzonderlijk was. 225 van de 308 Vlaamse gemeenten werden getroffen door vriestemperaturen die in geen 20 jaar meer waren voorgekomen. Vooral de fruitteelt leed schade omdat de boomgaarden toen net in bloei stonden. Zowat de hele Limburgse appeloogst ging verloren. De erkenning door het KMI dat de nachtvorst uitzonderlijk was, is de eerste noodzakelijke stap in de erkenning als landbouwramp door minister Joke Schauvliege en de Vlaamse regering. Die erkenning is absoluut noodzakelijk om de Limburgse fruitteelt te laten overleven. Het is nu aan de getroffen landbouwers en betrokken gemeenten om de schade in kaart te brengen. Iets waar ze overigens al mee begonnen zijn. Zo hebben al meer dan 40 telers uit Sint-Truiden aangifte gedaan bij schepen van Landbouw Hilde Vautmans.

Het derde goede nieuws, althans in principe, is dat de federale ministerraad vrijdag in eerste lezing de invoering van een minimale dienstverlening bij treinstakingen heeft ingevoerd. We schrijven wel degelijk in principe, omdat het uitkijken is hoe men die minimale dienstverlening op het terrein kan uitvoeren zonder dat dit de veiligheid van de treinreizigers in het gedrang kan brengen. We mogen ook nog veel weerwerk van de vakbonden verwachten. Maar de vakbonden hebben dit wel over zichzelf afgeroepen door vooral spoorstakingen te organiseren om hun verzet tegen het regeringsbeleid gestalte te geven.

Vlaams minister-president Geert Bourgeois verraste vorige vrijdag met zijn aankondiging dat hij de Vlaamse Boskaart intrekt. Op die kaart worden bouw-, industrie-, landbouw- en recreatiegronden waar bos op staat, als zonevreemd ingekleurd. Wat inhoudt dat men er bijvoorbeeld niet meer op kan bouwen of een bedrijf uitbreiden. Dat zorgde voor heel veel protest.

Daarom stelde minister van Natuur Joke Schauvliege op de Vlaamse regering van vorige vrijdag voor om de Boskaart in te trekken. De N-VA wilde niet meegaan. Maar na de ministerraad besliste de minister-president zelf om de Boskaart in te trekken.

Voor een goed begrip, het gaat tot nu nog maar om een aankondiging. Enkel de Vlaamse regering kan dit formeel doen. Iets wat ook zal gebeuren omdat nu alle partijen inzien dat die Boskaart niet correct is.

Nieuwe Boskaart

Maar hoe moet het nu verder? Volgens minister van Natuur Joke Schauvliege komt er een nieuwe Boskaart. Al was het maar omdat het met zoveel woorden in het Vlaams regeerakkoord staat.

Lydia Peeters (Open Vld) en Lode Ceyssens (CD&V), die als eersten wezen op de vele fouten in de Boskaart, kunnen dat volgen. Maar ze verwachten in dat geval wel dat er rekening wordt gehouden met een aantal zaken. Men kan ze samenvatten in vier punten.

1. De nieuwe Boskaart moet een correcte kaart zijn. De inkleuring van zonevreemde bossen mag dus niet enkel gebeuren op basis van luchtfoto’s, de ambtenaren van Natuur en Bos moeten ook ter plaatse gaan kijken of het wel om kwetsbaar bos gaat.

2. De eigenaars van gronden met bossen die meer mogen gekapt worden, moeten persoonlijk verwittigd worden.

3. Eigenaars moeten inspraak krijgen. Net zoals bij ruimtelijke uitvoeringsplannen en milieueffectrapportage moeten er inspraakprocedures voorzien worden.

4. Worden grond met bos uiteindelijk toch zonevreemd, dan moet er een correcte schadevergoeding zijn. En die schadevergoeding moet dan ook zo snel mogelijk uitgekeerd worden. Nu kan dat heel lang aanslepen.

Nieuw decreet

Minister Joke Schauvliege kan dit perfect volgen. Volgens de minister moet er een nieuw decreet komen waarin de fouten worden rechtgezet uit het vorige decreet dat leidde tot de betwiste Boskaart.

Meer concreet denkt de minister aan de ingangsdatum van beslist beleid. Nu is dat tot 2015. Wat inhoudt dat iemand die een bouwgrond met bos kocht maar nog geen kapvergunning had, ineens niet meer mag bouwen. Dat kan niet.

Een tweede fout die absoluut moet rechtgezet worden, is dat de eigenaars op voorhand inspraak krijgen. Nu kunnen ze pas achteraf verzet aantekenen.

Tot slot vindt de minister dat de Vlaamse regering ook eens goed moet nadenken over de financiële compensaties. Nu zijn die niet echt berekend.