Geweerd worden uit Whatsapp-groepen, vriendschapsverzoeken die negatief worden beantwoord, nergens meer voor uitgenodigd worden, ... Kinderen en jongeren negeren en zelfs uitsluiten: het heeft in het echte leven altijd al bestaan, maar volgens Awel is het ook een nieuwe vorm van cyberpesten. “Verwijten of beschuldigingen kun je op sociale media nog verwijderen, maar dit niet. Dit raakt jongeren, voor wie sociale media heel belangrijk zijn, recht in hun zijn. Het is de zwaarste vorm van pesten”, zegt Sibille Declercq, de coördinatrice van Awel.

De voormalige Kinder- en Jongerentelefoon kreeg in 2016 een kleine 2.000 oproepen binnen, terwijl dat er in 2013 nog maar 1.434 waren. Een smak meer dus. De cijfers omvatten ook pesten in het algemeen, maar het leeuwendeel gaat wel degelijk over cyberpesten via sociale media. “Het ene gaat ook vaak over in het andere. Kinderen en jongeren worden op school gepest, en vroeger stopte dat aan de schoolpoort. Nu gaat het voort tot in de slaapkamer omdat de telefoon ook daar meegaat.”

Negatieve spiraal

Volgens Heidi Vandebosch (UA), hoogleraar Communicatiewetenschappen en gespecialiseerd in cyberpesten, is het aantal pestgevallen niet noodzakelijk sterk gestegen. Een laatste bevraging die ze organiseerde spreekt wel over één op de tien jongeren die het slachtoffer is van cyberpesten.

Maar net als Awel maakt ook Vandebosch zich vooral zorgen over het online uitsluiten van jongeren, omdat het zo veel moeilijker kan worden opgespoord. Wat je niet ziet, kun je ook moeilijker te weten komen. Leerkrachten merken het niet en ook voor ouders is het niet evident. Bovendien komt het de laatste tijd vaker voor omdat groepchats meer en meer in zijn.

“Het lijkt voor buitenstaanders minder ernstig, maar voor het slachtoffer is het bijzonder erg om vast te stellen dat je in de ogen van anderen niet bestaat. Het kan daardoor een sterke impact hebben op het emotioneel welbevinden en op het zelfvertrouwen van de jongeren. Het kan op die manier ook een negatieve spiraal in gang zetten”, stelt Vandebosch.

Plan van Gatz

Vlaams minister van Jeugd Sven Gatz (Open VLD), die de cijfers van Awel doorspeelde aan Vlaams Parlementslid Miranda Van Eetvelde (N-VA), lanceerde in februari nog een plan tegen cyberpesten. “Het probleem erkennen is voor de jongeren een eerste belangrijke stap, maar nadien moeten ook de sleutelfiguren uit hun omgeving een rol spelen”, aldus Sibille Declercq.