Hoe overleef je een langeafstandsrelatie?

New York, november 2016. In een bar ontmoet ik Zach, een jongen met wie het ongelooflijk klikt. We praten, eten, wandelen eindeloos door Brooklyn en Queens en brengen een lang weekend met elkaar door. Enkele dagen later zit ik op het vliegtuig terug naar België en is de romance voorbij. Ondanks het tijdsverschil, het is zes uur vroeger in New York dan bij ons, houden we een intens contact. We zien elkaar via Skype, we berichten per sms over onze dag en delen banale beelden via Instagram. Het lijkt alsof hij om de hoek woont. De Atlantische Oceaan en de wereldklok kunnen deze seksuele spanning niet tegenhouden. 

Maar de tijd verstrijkt, en de aandacht verslapt. Zijn leven draait snel verder in de Big Apple, het mijne net iets trager in het gezapige België. De snelle updates maken plaats voor een sporadisch ‘alles ok?’-berichtje. Voorzichtige pogingen om af te spreken, draaien ook uit op een sisser. “Stond dat dan niet in de sterren geschreven?”, vraagt een vriendin me. Zij zou nooit voor zo’n relatie kiezen. “Ik moet hem dicht bij mij hebben”, zegt ze. 

Wat betekent dichtbij nog in een wereld die zo intens verbonden is? Scroll even door Instagram en je ziet beelden uit de Malediven of Argentinië netjes boven een foto van een kiek uit Oudenaarde. Via Facebook of Snapchat is het heel eenvoudig om op de hoogte te blijven van de levens­gebeurtenissen van buitenlandse vrienden. Er duiken ook steeds meer verhalen op van langeafstandsliefdes die­ontstaan zijn dankzij sociale media, met spectaculaire ­blogberichten en snapchatjubel als gevolg. Is nabijheid nog wel noodzakelijk of zelfs wenselijk in een relatie van de 21ste eeuw? Gaat de liefde virtueel? 

Kim is Belgisch en woont in Brussel, Jude is een Amerikaan en woont in Los Angeles. Ze zijn al anderhalf jaar samen. “Het is emotioneel enorm zwaar, maar deze relatie is tegelijk de meest open en eerlijke die ik ooit heb gehad”, zegt Kim. Tijdens ons gesprek stuurt hij ‘goeiemorgen’ naar zijn vriend in L.A., die wakker wordt in een andere tijdzone. “Door de afstand zijn we verplicht heel open te zijn ten opzichte van elkaar. Je moet je angsten en twijfels meteen vertellen, anders gaan ze verloren in miscommunicatie”, zegt hij.

Seksuologe, relatie- en gezinstherapeute Eef Lommelen beaamt. “Eerlijkheid schept vertrouwen. Van daaruit kun je je vrijer bewegen en heb je vaak ook minder behoefte aan bevestiging of momentane behoeftebevrediging”, zegt ze. Toch blijkt vooral seks een moeilijke drempel. Een stomende vrijpartij via Skype of Snapchat, hoe opwindend die ook kan zijn, is nooit echt hetzelfde als in het echt. En ook de eeuwige zelfbevrediging gaat snel vervelen.

Daarom is het volgens experts en ervaringsdeskundigen zo belangrijk om afspraken te maken over wat seksueel wel en niet kan. Afspraken over trouw bestaan ook wanneer er geen duizenden kilometers tussen de twee partners zitten, maar die zijn vaak eerder verondersteld, minder uitgesproken. Een langeafstandsrelatie vereist totale openheid over wensen, verlangens en verwachtingen.

Serieuzer

“Niet bij elkaar zijn, is inderdaad frustrerend”, zegt Kim. “Maar de afspraken die we maakten, zorgen er wel voor dat we allebei even gelukkig zijn in de relatie. Het klinkt misschien raar, maar een langeafstandsrelatie lijkt serieuzer dan een relatie met iemand die in dezelfde stad woont. Dan denk ik: we zullen wel zien, terwijl daar bij een langeafstandsrelatie geen sprake van is. Het moet snel duidelijk zijn wat beide partners willen.” Dat het toch niet allemaal zo zwaar op de hand hoeft te zijn, bewijst hun alledaagse communicatie. Alsof ze gewoon in dezelfde stad wonen. Ze delen foto’s van hun wandelingen door de stad, hun vrienden, hun leven.

Toch kunnen ze niet spontaan beslissen om elkaar te zien, even naar de bioscoop te gaan of snel een roadtrip te maken. Alles moet gepland worden, alles moet op voorhand afgesproken worden. “Het is inderdaad niet spontaan, daar had ik het wel moeilijk mee in het begin. Maar het is tegelijk erg comfortabel”, zegt Kim.

“Het geplan stak me op het einde erg tegen”, zegt Katrien. Zij had een jaar lang een langeafstandsrelatie met Stefan. Om de drie weken pendelde het koppel tussen Berlijn en België. Daarvoor hadden de twee al samengewoond in Berlijn en hadden ze elk al een lange langeafstandsrelatie achter de rug. “We wisten dus wel waar we aan begonnen,” zegt Katrien. “Maar hoelang het deze keer zou duren, wisten we niet.”

Heikel punt. Is een langeafstandsrelatie per definitie eindig? Of de relatie houdt op te bestaan, of de afstand verdwijnt en de partners beslissen dichter bij elkaar of samen te gaan wonen. Zowel Kim als Katrien zijn het erover eens, er is nood aan een concreet perspectief, anders blijft de verhouding te vrijblijvend. “Het hielp om te weten dat de afstandsverhouding niet eindeloos zou duren”, zegt Katrien. “Ik wist dat Stefan uiteindelijk terug naar België zou komen. Ik hield vol omdat ik wist dat er een einde zou komen aan het gependel en de afstand.”

Ook Kim heeft plannen en wil met Jude verhuizen naar Barcelona.

Beide koppels waren helemaal nog niet zo lang samen, toen ze al voor de keuze gesteld werden om hun relatie heel concreet te maken. Kan een prille relatie zoveel stress wel aan? “Een langeafstandsrelatie brengt een bepaald soort spanning met zich mee, maar dat wil niet zeggen dat die spanning zich alleen voltrekt in de afstand tussen de twee partners. Het kan dan ook een gezamenlijke uitdaging zijn om naar die spanning op zoek te gaan en zo de verbintenis te versterken”, zegt Lommelen.

Vrijheid, blijheid

Katrien is dan wel blij dat de langeafstandsrelatie achter de rug is, maar ze houdt er ook goede herinneringen aan over. “Het was heel fijn om zo vrij te kunnen zijn in een relatie. Het zorgt er ook voor dat we sterkere en meer zelfstandige individuen zijn in de relatie. Het blijft natuurlijk wel een evenwichtsoefening om tegelijk te werken aan jezelf en aan je relatie, maar het heeft ons gesterkt”, zegt ze.

Intussen scroll ik nog eens door mijn Instagram-profiel en zie ik Zach de kaarsjes van zijn verjaardagstaart uitblazen. Alsof ik er zelf bij sta en ‘Happy Birthday’ zing. Omdat ik hem geen drie echte kussen kan geven, stuur ik er drie virtuele. Hij stuurt mij wat feestelijke emoji’s terug.