“Een verbranding is eigenlijk een enorme ontsteking”, legt dermatologe Ingrid Van Riet van de Carpe-kliniek uit. “Normaal wordt de zon tegengehouden door het pigment in de bovenste huidlaag, maar bij een lichte huid die nog geen pigment heeft opgebouwd, bereiken de stralen direct de dermis (de lederhuid onder de bovenste huidlaag , nvdr). Daar worden cellen geactiveerd en dat veroorzaakt een ontstekingsreactie. We spreken van drie graden verbranding: in de eerste graad is er een beetje roodheid, in de tweede graad ben je echt vuurrood en in de derde graad zijn er ook blaren.”

Helpt aftersun?

Heb je het zitten na het lange weekend? Als je in de eerste graad verband bent en je huid licht geïrriteerd is, heb je genoeg aan de kalmerende bestanddelen van een gewone aftersun. “Als je verbrand bent in de tweede of derde graad, kan een crème met een beetje cortisonen helpen. Mensen vinden dat soms vreemd omdat cortisonen de reputatie hebben schadelijk te zijn, maar ze kunnen wel helpen om de ontsteking weg te nemen. Smeer ze tot de roodheid weg is, daarna kan je overschakelen op gewone hydratatie. Lichte cortisonencrèmes zijn vrij verkrijgbaar bij de apotheker, maar als je vuurrood bent, blaren ziet of koorts krijgt, ga je best even langs bij een arts. Die kan ook nagaan of je geen zonneslag hebt. Een natuurlijk middel om te gebruiken bij verbrandingen van eerste en tweede graad is aloë vera”.

Schade: veroudering en pigmentvlekken

Op korte termijn is de schade van zonnebrand duidelijk zichtbaar: de rode huid schilfert af tot ze bruin wordt, in vlekken die je vaak een heel seizoen blijft zien. Op de lange termijn veroorzaakt verbranding pigmentvlekken en zonverouderde huid. “Je ziet het vaak aan de decolletés”, zegt dokter Van Riet. “Een decolleté dat vaak verbrand is, heeft veel meer adertjes en bruine of witte vlekjes”. En dan is er natuurlijk nog het risico op tumoren. “Die krijg je niet van één keer verbranden, maar een regelmatige verbranding verhoogt het risico. Hoe meer cellen geïrriteerd zijn, hoe groter de kans dat ze zich niet op een normale manier gaan delen, waardoor tumoren ontstaan.”

Na vijf uur 's avonds

De beste bescherming? Uit de felle zon blijven en om de twee à drie uur smeren met een goede crème die beschermt tegen UVB –stralen (die verbranding veroorzaken) én tegen UVA-stralen (die je een bruin kleurtje geven, maar ook de huid verouderen). “Dat is geen populair advies voor wie een kleurtje wil, maar het is wel het beste voor je huid”, zegt dokter Van Riet. “Wil je toch een beetje het wit eraf, bescherm je dan overdag maximaal, maar ga even in de zon zitten na vijf uur ’s avonds of in de ochtend. Dan is de UV-index veel lager. Of kies voor veilige manieren om te bruinen, zoals zelfbruiners, die werken op basis van oxidatie en zijn volledig onschuldig voor je huid”.

Van binnenuit

Je kan je huid ook van binnenuit beschermen met stoffen die de pigmentvorming stimuleren. “Dan kom je uit bij de carotenoïden die in wortels, tomaten en paprika’s zitten”, zegt dokter van Riet. ‘Maar ook bij de apotheek kan je supplementen kopen met beta-caroteen of vitamine pp. Dit is qua bescherming vergelijkbaar met een factor vijf: het kan een zonnecrème niet vervangen, maar het is wel een goede aanvulling.”