Geeft Denemarken aanzet tot islamitisch feminisme?

Khankan is in ons land op uitnodiging van "Vrouw en maatschappij". Ze reist overigens veel rond om haar visie op de islam uit te dragen. Khankan heeft van haar Syrische vader de islam meegekregen, van haar christelijke Finse moeder het feminisme en ze ziet geen tegenstelling daartussen. 

Vorig jaar heeft Khankan in Kopenhagen de Mariammoskee opgericht, die enkel wordt bestuurd door vrouwen. Die geven er ook onderricht, sluiten er huwelijken en houden een vrijdagpreek. Mannen zijn welkom, behalve op het vrijdaggebed. 

Dat is niet zo uitzonderlijk, zegt Khankan, want in Duitsland, Groot-Brittannië, Canada en Zuid-Afrika zijn er ook al dergelijke "vrouwelijke moskeeën". In Marokko worden er jaarlijks tientallen vrouwen opgeleid om moslimonderricht te geven, vooral dan op het platteland. 

Naar eigen zeggen heeft ze nog niet zo veel negatieve reacties binnen de moslimgemeenschap gekregen. Er zijn er wel, maar ze kijkt enkel naar de vele positieve reacties. Onlangs was de imam van de grote moskee van de Indonesische hoofdstad Jakarta -één van de grootste ter wereld- op bezoek en die had geen probleem met een moskee die door vrouwen wordt geleid. De meeste afwijzing krijgt Khankan van islamofobe en neonazistische kringen.

Volgens Sherin Khankan is het fenomeen van vrouwelijke imams niet nieuw. Zij herinnert zich tradities uit het leven van de profeet Mohammed waarbij vrouwen gebedsdiensten voor vrouwen leiden. Het ging dan onder meer om één van de vrouwen van de profeet.

Pas onder de tweede kalief (opvolger van de profeet) Umar (634-644) werd de islamitische eredienst meer gestructureerd en werden vrouwen geweerd uit die rol. Toch merkt Khankan op dat de toonaangevende islamitische filosoof ibn Arabi (1165-1240) geen probleem had met gelijke rechten tussen mannen en vrouwen of met vrouwelijke imams. Van hem zou de uitspraak: "een perfecte man is een vrouw" zijn. Ibn Arabi behoorde wel tot het soefisme, een mystieke strekking binnen de islam, die vandaag in het vizier komt van radicale moslims.

Hoe dan ook heeft het islamitisch feminisme nog een lange weg te gaan, geeft Khankan toe, want het ombuigen van patriarchale structuren zal nog lang duren. Essentieel daarbij is kennis en zij gaat ervan uit dat haar ideeën en preken nu via internet veel sneller kunnen doordringen in moslimgemeenschappen overal ter wereld.