"Terugvorderen schooltoelage bij afwezigheid niet rechtvaardig"

Wanneer een leerling twee opeenvolgende schooljaren dertig of meer halve dagen afwezig is geweest, kan zijn schooltoelage teruggevorderd worden. Dat sanctiemechanisme werd in het leven geroepen om het spijbelen tegen te gaan.

Uit cijfers blijkt dat het aantal teruggevorderde schooltoelagen wegens afwezigheid op school stelselmatig stijgt. Voor het schooljaar 2014-2015 ging het om 1.363 terugvorderingen. Voor het schooljaar 2012-2013 ging het nog om 1.005 terugvorderingen en voor het schooljaar 2013-2014 om 1.155. Dat blijkt uit een schriftelijke parlementaire vraag van Ingeborg De Meulemeester (N-VA).

Vlaams Ombudsman Bart Weekers heeft al langer kritiek op de maatregel. Hij noemde de ingreep eerder (in 2015) al "inefficiënt" om het spijbelen terug te dringen. Hij deed toen de oproep te stoppen met de terugvorderingen.

"Soms moet de ombudsman blijven kloppen op dezelfde nagel. Zoals vandaag", zegt Weekers in een reactie op de cijfers. "Vandaag zijn er berichten dat het aantal terugvorderingen stijgt, wat dus lijkt te betekenen dat het spijbelbeleid faalt?", klinkt het.

Weekers noemt de maatregel ook "niet rechtvaardig, aangezien hij enkel de laagste inkomens treft". "Rechtvaardige spijbelsancties zijn gericht op alle leerlingen en niet enkel op de inkomenscategorie die studietoelagen ontvangt", besluit de ombudsman.

In het verleden had ook CD&V-onderwijsspecialiste Kathleen Helsen kritiek op de ingreep. Zij stuurde toen aan op een bijsturing van het sanctiemechanisme. "Ik zeg al langer dat die maatregel niet effectief is om spijbelgedrag aan te pakken. Mijn mening is op dat vlak niet veranderd", aldus Helsen in een reactie.

"Je kan het gedrag van mensen beter veranderen door hen te belonen dan door hen te bestraffen. Als je toch kiest voor sancties, moet het gaan om een onmiddellijke straf en dat is bij het terugvorderen van de schooltoelage niet het geval. Dat gebeurt veel later, waardoor de maatregel volgens mij niet effectief kan zijn", aldus Helsen.

De CD&V-politica gelooft veel meer in preventieve en doelgroepgerichte maatregelen tegen spijbelen. "Die maatregelen zitten ook in het actieplan rond vroegtijdige schooluitval. Ik verwacht dat we de positieve effecten van die maatregelen ook steeds meer gaan merken en dat we dan de bestraffende maatregel van het terugvorderen van toelagen in vraag kunnen stellen".