Van een dreigement gesproken: door het rood rijden, in de hoop een ontslag af te dwingen. Zo diep zit de woede bij de machinisten. Volgens de bond ASTB rijden momenteel een honderdtal machinisten rond die hun ontslag indienden. “Ze rijden nu gedwongen en tegen hun zin. Ze willen eigenlijk overstappen naar een concurrerende spoormaatschappij, zoals DB Schenker of Crossrail, of ze willen in een heel andere sector aan de slag. Maar tegen hun nieuwe werkgever moeten ze zeggen dat die een jaar moet wachten. Dat is toch niet realistisch”, zegt Jorge Vanhove van ASTB.

Volgens HR Rail, de personeelsdienst van het spoor, zijn een aantal treinbestuurders al naar de Raad van State getrokken. “Wij wachten op hun advies, we gaan niet op de zaken vooruitlopen”, zegt woordvoerster Kim Buggenhout.

Begin dit jaar heeft de ondernemingsraad bij het spoor de omstreden aanpassing doorgevoerd. Wie minder dan 10 jaar dienst heeft en van job of werkgever wil veranderen, moet niet ­langer 1 maand maar nog een volledig jaar uitzitten. In de privésector kan de opzegtermijn lopen van 1 tot 13 weken, afhankelijk van hoelang je aan de slag bent. “Dit is een heel ongezonde situatie. We vragen al maanden een herziening bij de directie”, aldus Vanhove.

Boete van 10.000 euro

“We kunnen niet anders dan zo’n regeling ­invoeren”, klinkt het bij HR Rail. “Omdat het een knelpuntberoep is. We geven elke machinist een opleiding van 15 maanden. Dat kost 45.000 euro, die investering willen we niet in rook zien opgaan. We willen vermijden dat na zo’n dure opleiding een andere werkgever de vruchten plukt van onze investering. Wij bieden werkzekerheid, we hopen dan ook op enige loyaliteit van de werknemers.”

De machinistenbond begrijpt dat de NMBS een leegloop van treinbestuurders wil tegengaan. Die leegloop komt door de hoge werkdruk. “Maar dit lijkt meer op een gijzeling”, zegt Vanhove. “Bovenop de ­lange opzegtermijn, is er ook nog de rendementsvergoeding. Een soort opstapboete. Wie na minder dan tien jaar dienst opstapt, moet 1.000 euro per jaar betalen. Wie dus een paar maanden na de opleiding beseft dat hij iets anders wil gaan doen, is in één klap 10.000 euro kwijt. Wie na twee jaar wil opstappen, betaalt nog 8.000 euro. Dat is absurd.”

De bond bekijkt verdere juridische stappen. Zeker omdat er voor de overige 30.000 werknemers bij de NMBS en Infrabel niets verandert. ASTB sluit stakingsacties niet uit.