“Stoned”, “Mad Cats”, “Diablo”, of “Coco Powder”. Het zijn nieuwe, synthetische drugs die in laboratoria gemaakt worden en in felgekleurde plastic zakjes verkocht worden. Ze hebben hetzelfde effect als de klassieke gekende drugs zoals speed of XTC, en ze zijn even verslavend. Maar: de meeste producten zijn in ons land niet illegaal. Je kan ze gewoon via het internet aankopen.

Designerdrugs in opmars

Het gebruik van deze designerdrugs zijn bij de jeugd in opmars. Dat blijkt uit een recente analyse van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC).

Volgens een Europees onderzoek zou 3% van de Belgische jongeren tussen 15 en 24 jaar wel eens geëxperimenteerd hebben met deze “Nieuwe Psychoactieve Substanties” (NPS), zoals wetenschappers ze noemen.

Maar het onderzoek van het NICC toonde hogere cijfers. “We hebben 558 bloedstalen onderzocht die de politie afnam van chauffeurs, die bij een speekseltest positief hadden getest op het gebruik van klassieke drugs zoals cannabis, cocaïne of amfetamines”, zegt Sarah Wille, expert toxicologie. Daaruit bleek dat 7% daarnaast ook een alternatieve, nieuwe drug had gebruikt.

Bij de chauffeurs die een negatieve speekseltest hadden afgelegd - en dus ongestraft mochten vertrekken, bleek dat zelfs 11% een onbekende drug had genomen.

Niet verboden

Waarom zijn deze producten niet illegaal? Drugs zijn in ons land alleen verboden, als ze opgelijst staan in de wet. De lijst werd opgestart in 1930 en werd sindsdien regelmatig aangevuld. Er staan nu zo’n 90 producten op. Maar die lijst is niet oneindig.

“Drugproducenten gebruiken dat achterpoortje, en verzinnen steeds nieuwe stoffen die als drugs gebruikt kunnen worden”, zegt Sarah Wille van het NICC. Het is een kat-en-muisspelletje. “Ze hebben hetzelfde effect als klassieke drugs, maar kunnen dus niet bestraft worden.” Als de drugs op de lijst worden gezet, verschijnen er nieuwe vormen.

Deze nieuwe drugs zijn bovendien niet zonder risico, zegt Wille: “Eigenlijk weet je niet wat je slikt. Vaak zijn ze veel krachtiger, en dat kan gevaarlijk zijn.”

Achterpoortje gesloten

Alle verschillende mogelijke vormen van drugs in de wet opsommen, is onmogelijk. Het NICC heeft nu samen met het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) toch een oplossing gevonden om het achterpoortje te sluiten.

“We hebben de basisstructuren van de werkzame stoffen uit alle drugs uitgetekend”, zegt Wille. Een nieuwe wet zal niet soorten drugs, maar deze basisstructuren oplijsten.

“Het werkt dus pro-actief. Honderden vormen van NPS -ook die die nog moeten uitgevonden worden- zijn zo in één klap verboden.”

Nog twee maanden

Het kabinet van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) bevestigt dat het nieuwe Koninklijk Besluit zo goed als klaar is. “We moeten alleen nog enkele adviezen van de Raad van State verwerken”.

Binnen twee maanden zou de wet van kracht kunnen zijn.