Diplomatieke rel: Golfstaten knippen banden met Qatar door

Bahrein was vanmorgen het eerste land dat aankondigde zijn diplomatieke relaties met Qatar op te schorten, meteen daarna gevolgd door Saudi-Arabië. Ook de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte en Jemen hebben zich daar intussen bij aangesloten.

De diplomatieke demarche van de vijf landen is een ongeziene zet in de regio. Meer nog, het is de ergste regionale crisis in de Golf in tientallen jaren. Hoewel vrij abrupt, komt de zet toch niet helemaal onverwacht. De spanningen met Qatar sluimeren al jaren en zijn in de laatste weken sterk opgedreven.

De twee voornaamste elementen die aan de basis liggen van de breuk nu zijn de banden die Qatar heeft met islamistische terreurgroeperingen en vermeende uitspraken van de emir van Qatar over Iran, een land dat de Golfstaten beschouwen als de grootste vijand in de regio.

Qatar maakt dan wel deel uit van de door Amerikanen geleide coalitie tegen IS, toch zijn er aanwijzingen dat het land banden onderhoudt met de terreurgroep IS. En niet alleen met IS, maar ook met andere terreurorganisaties. Rijke inwoners van Qatar zouden hen financiële steun verleend hebben, ook de regering in Doha zou geld en wapens hebben gegeven aan islamistische groeperingen in onder meer Syrië.

In zijn officiële communicatie zegt Saudi-Arabië dat het de banden met Qatar doorknipt omdat het land de regio wil destabiliseren "door onderdak te bieden aan verschillende terroristische groeperingen zoals de Moslimbroeders, IS en Al Qaeda".

Daarnaast zijn er de vermeende uitspraken van sjeik Tamim bin Hamad al-Thani, de emir van Qatar, over Iran. Hij zou aan Qatarese staatsmedia gezegd hebben dat Iran "een islamitische macht is die niet kan worden genegeerd" en dat er "geen reden is voor Arabische vijandigheid ten opzichte van Iran". Iets wat in het verkeerde keelgat geschoten is bij de andere staten.

Qatar zelf ontkende later dat de emir zoiets gezegd heeft en stelde dat het staatspersagentschap gehackt was.

• Saudi-Arabië, Bahrein, de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte sluiten hun lands- en zeegrenzen met Qatar. De Golfstaat wordt ook geweerd uit de coalitie van Arabische landen die in Jemen strijd levert tegen de door Iran gesteunde Houthi-rebellen.
• De luchtvaartmaatschappij Etihad Airways, Emirates, Flydubai en Saudia hebben laten weten niet meer te zullen vliegen op Qatar. Het luchtruim van de betrokken landen wordt ook afgesloten voor Qatar Airways.
• Ook Egypte schrapt zijn vluchten naar Qatar. Bovendien mogen de Qatarese toestellen geen gebruik meer maken van het Egyptische luchtruim en niet meer landen op Egyptische bodem. 
• Qatarese diplomaten krijgen 48 uur de tijd om de Golfstaten te verlaten, Qatarese staatsburgers hebben twee weken de tijd om te vertrekken.

Qatar zelf reageert ontstemd. De andere Golfstaten proberen het land "onder voogdij" te plaatsen, zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken. De genomen maatregelen zijn "niet gerechtvaardigd" en "ongegrond".