Waarom de tram (nog) geen alternatief is in het ‘geknipte’ Antwerpen

Lange wachttijden aan de haltes wegens geen doorstroming, vaak overvolle trams en bussen, geen of onbetrouwbare info in realtime, vieze rijtuigen, geschrapte ritten door personeelstekort: de Antwerpse tram- en busreizigers lijden elk dag. En na de ‘knip’ van de Leien wellicht nog meer. De tram is (nog) geen alternatief voor het ‘geknipte’ Antwerpen.

De Lijn ligt in Antwerpen al een tijd onder vuur. Terecht. Maar de schuld van veel tram- en busellende ligt al decennia bij de Vlaamse overheid. Door het weigeren van een groene golf voor de tram kan De Lijn niet efficiënt en kostenbesparend werken en geen service bieden die automobilisten verleidt. 

Bovendien investeren we vergeleken met het buitenland te weinig in een slagvaardig stads- en streekvervoer. Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) roept dat nog nooit zoveel werd geïnvesteerd, maar tegelijkertijd wordt sinds 2012 fors bespaard op het aanbod. Niet alleen ‘lege busritten’ werden geschrapt. 

Ook in 2017, 2018 en 2019 moet telkens nogmaals 7 miljoen euro worden ingeleverd. Dat zijn blijvende besparingen. Reken uit. Geen wonder dat het aantal reizigers daalt. Meer betalende reizigers zijn het gevolg van het schrappen van gratis. Kinderen vanaf zes moeten ook betalen.

Waarom kan de tram, de ruggengraat van het stedelijke vervoer, in Antwerpen geen prominente rol vertolken? Er zijn verschillende redenen:

- Geen betrouwbare service wegens gebrek aan doorstroming. In Antwerpen is de auto koning. De tram wordt geduld. En-en-beleid werkt niet.

- De tramcapaciteit op gemeenschappelijke trajecten is slecht verdeeld. Trams rijden achter elkaar of met hooguit twee minuten verschil. Onwil, onkunde? In de reuzenpijp vervoeren de tramlijnen 8 en 10 vooral lucht. Ze rijden ook nog eens achter elkaar. De opening van de stations Carnot en Drink is gewenst. Dan kunnen alle trams ondergronds. De Turnhoutsebaan wordt dan autoluw en groen. Geen geld, zegt De Lijn. De keuze viel op de uitbreiding van het tramnet. Is het niet verstandiger om eerst wat bestaat af te werken, goed te onderhouden en aantrekkelijk te exploiteren? Op enkele plekken verkeren de tramsporen in slechte staat.

- De Lijn voert al volgende week de zomerdienst in omdat er in juni minder tramreizigers zijn én er te weinig personeel is. Met de ‘knip’ zouden er juist meer trams (en minder dieselbussen) moeten rijden. De Lijn gebruikt zijn tramnet, een dure infrastructuur, ver van optimaal. Aan trams is alvast geen gebrek. Bieden alle 119 trams die vanaf 6 juni op een weekdag worden ingezet voldoende capaciteit? Er zouden trams achter de hand worden gehouden om bij te springen.

- De reizigersbegeleiding en de informatie aan de haltes zijn van een beschamend niveau. Als er al infoborden zijn, werken ze niet of slecht. Alleen in de hermelijntrams worden de haltes aangegeven en omgeroepen. Correcte info is bij een niet betrouwbare service zoals in Antwerpen een must.

Als de Vlaamse overheid de tram een vooraanstaande rol in de Antwerpse mobiliteit wil laten spelen, moeten naast bovengrondse doorstroming ook de nog vier slapende metrostations Carnot, Drink, Willibrordus en Stuivenberg worden geopend. Per station kost dat 4 miljoen euro. Een peulschil vergeleken bij de gigantische investeringen voor een vlottere automobiliteit.

München bewijst: doorstroming rendeert

Dat doorstroming rendeert, illustreren we met een Duits voorbeeld. München slaagde er met perfecte doorstroming in om liefst 16 trams plus personeel te besparen. In de spits worden 95 van de 110 beschikbare lagevloertrams ingezet.

'De kracht van de verandering’, weet je nog? In het Antwerpse openbaar vervoer is de opvallende verandering: het wordt steeds slechter.